مهدویت؛ فرصت وحدت/مشق همدلی در فضای انتظار

خبرگزاری شبستان، گروه مهدویت و غدیر: اعتقاد به منجی آخرالزمان(عج) که با آمدنش همه امیدها و آرزوهای از دست رفته بشر محقق شده و انسان آرمانشهر گمشده خویش را در سایه دولت کریمه آن حضرت(عج) می یابد، مسئله ای است که نه تنها ادیان و مذاهب الهی بلکه حتی مکاتب بشری به آن باور و التزام دارند و همین، نقطه ثقلی است که نه تنها در جهان اسلام بلکه می تواند در جامعه بشری وحدت آفرین باشد.

مهدویت از نقاط اشتراک و وحدت مذاهب اسلامی است که تمرکز بر آن و پررنگ کردن آموزه هایش می تواند اختلافات غیرمبنایی اهل سنت و شیعه را از میان برداشته و به آرمان وحدت که در سایه آن اهداف بزرگی همچون ساخت تمدن نوین اسلامی و سروری دین خاتم و ... محقق می شود، رنگ واقعیت بزند.

چراکه این فقط شیعه نیست که به مهدویت، ظهور و غیبت و انتظار امام عصر(عج) اعتقاد دارد بلکه اهل سنت و علمای آنها نیز به این مسئله که مهدی امم(عج) خواهد آمد و رنج ها و مصائب بشر را پایان داده و طعم شیرین عدالت را به او می چشاند، اعتقاد متقن و استوار دارند چنان که در منابع معتبر اهل سنت این مسئله تصریح شده است؛ در صحيح بخاري ابوهريره از پيامبر(ص) نقل مي‌كند: «قيامت برپا نمي‌شود تا اينكه خورشيد از مغرب طلوع كند».(1)

یا آنکه «شيخ ناصرالدين الباني» كه يكي از علماي معاصر اهل تسنن است، مي‌گويد: «همانا عقيده به خروج مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف عقيده ثابت و متواتر از پيامبر(ص) است كه ايمان به آن واجب است....»(2)

لذا در هفته وحدت و ایام ولادت باسعادت پیامبر ختمی مرتبت(ص) که وجود مقدس شان مهمترین عامل وحدت مذاهب اسلامی است، قطعاً توجه به مهدویت و مفاهیم مرتبط با آن می تواند وحدت آفرین باشد چنان که تجارب مشابه در مناسبت هایی همچون نیمه شعبان، نهم ربیع الاول(سالروز آغاز امامت حضرت حجت(عج)) و ... نشان داده مهدویت می تواند فراتر از مرزهای مذهبی، افراد را در کنار خوان مهر و محبتِ جهانی امام عصر(عج) جمع کند.

مصادیق عینی وحدت بر مدار مهدویت

این مهم مصادیق عینی هم دارد چنان که حجت الاسلام «سیدمحمد سادات»، مدیر بنیاد حضرت موعود (عج) در استان کردستان با بیان اینکه وحدت محور برنامه های مهدوی این استان است، اظهار کرد: آموزه ها و برنامه های مهدوی در استان کردستان یکی از عوامل مهم وحدت شناخته می شود.

معاون امور مذهبی نماینده ولی فقیه در استان کردستان با اشاره به برنامه های متنوعی که با محور مهدویت در سطح استان برگزار می شود، تاکید کرد: باور مهدویت بین اهل تسنن و اهل تشیع مشترک است. در اصل وجود امام زمان (عج) شک و تردیدی نیست. وجود حضرت امام زمان(عج) عامل وحدت است. استقبال از جشن ها، حضور مردم در ایستگاه های صلواتی، شرکت دانشجویان اهل تسنن در کارگاه های آموزشی و شرکت پرشور مردم در مناسبت هایی همچون نیمه شعبان و نهم ربیع الاول نشانگر این مهم است.

علاوه بر این، حجت‌الاسلام «موسی شهرکی»، مدیر بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود(عج) استان سیستان و بلوچستان هم برنامه های مهدوی را محور وحدت دانسته و گفت: این استان دارای قبایل متعدد از مذاهب مختلف اسلامی است اما علیرغم نقشه‌های شوم دشمنان برای بر هم زدن وحدت مردم، به برکت همکاری خوب علما و بزرگان مذاهب و در رأس آنها نماینده ولی فقیه، استان سیستان و بلوچستان از نظر وحدت مثال زدنی است.

وی با اشاره به برگزاری سه همایش ملی مهدویت با حضور نخبگان و اندیشمندان شیعه و سنی، بیان کرد: زمینه ترویج معارف مهدوی در سطح استان بسیار مناسب است و اصولا مردم این استان نسبت به محبت اهل بیت(ع) و اهتمام به معارف آنان زبانزد هستند.

بنابر آنچه مرور شد فضای همدلی و وحدتی که در سایه فعالیت های مهدوی ایجاد می شود، نشان می دهد که نام مبارک حضرت ولی عصر(عج) بدون هیچ قید و شرطی در هم افزایی مسلمین نقشی موثر دارد، به شرط آنکه این ظرفیت را بشناسیم و به تناسب آن برنامه ریزی و عمل کنیم.

کارکردهای وحدت گرایانه انتظار

حجت الاسلام «محسن مهاجرنیا» در تشریح نقش انتظار به عنوان عامل وحدت در جهان اسلام، اظهار کرد: «انتظار» یکی از مهمترین عناصر و اندیشه‌های تمدن‌ساز است که در کنار سایر عناصر موثر، می تواند جهان اسلام را برای اتحاد و در مسیر تمدن سازی همدل و همراه کند.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: اگر بخواهیم انتظار را به وجه مشترک و تمدنی فراروی اسلام تبدیل کنیم، باید بُعد فرازمانی و فرامکانی بودن آن را تقویت کنیم. همچنین، عناصر تعصّبی را که در آن دخالت داده می شود، بزداییم، تا بتوان آن را به عنوان وجه مشترک همه جهان اسلام معرفی کرد. باید در این زمینه الگوسازی و مدل سازی کرد و آن را به یک مدل ایده آل تبدیل کرد که همه جهان اسلام بتوانند از آن الگو بگیرند.

وی تاکید کرد: انتظار منجی(عج) مسئله ای است که در صورت تبیین صحیح وحدت آفرین و در ادامه تمدن ساز است؛ چراکه از یکسو نشان می دهد ما از وضع موجود راضی نبوده و آن را مطلوب نمی دانیم، که این موردتایید و قبول همه مذاهب و فِرَق اسلامی است.

مهاجرنیا «امید به آینده» را دومین ظرفیت وحدت آفرینِ انتظار و مهدویت معرفی کرد و افزود: همه مسلمانان و مذاهب اسلامی و حتی غیراسلامی و بشری این را تاکید می کنند که ما به آینده ای روشن و مطلوب تر چشم دوخته ایم که در آن آینده همه چیز بهتر می شود؛ این نیز وجه مشترک دیگری میان ما و سایر فِرَق اسلامی است. نکته سوم اینکه وقتی از وضع موجود راضی نیستیم و به آینده بهتر امید داریم باید برای رسیدن به آن وضع مطلوب دائم در حرکت و تلاش باشیم.

وی در پایان خاطرنشان کرد: «انتظار» به ما می گوید امام مهدی (ع) می آید یعنی چشم انتظارِ آینده مطلوب هستیم و به وضع موجود اکتفا نمی کنیم؛ لذا همه از اهل سنت و تشیع این سه عنصر و سه محور را قبول دارند، که در سایه این باور می توان در دنیای آشفته امروز، محورهای ذکرشده را محور وحدت و همدلی و همراهی قرار داد.

استفاده از ظرفیت های همدلانه مهدویت

بنابر آنچه بیان شد می توان دریافت «مهدویت» به عنوان اعتقادی مشترک بین شیعه و اهل سنت می تواند فراتر از اختلافات، میان پیروان مذاهب اسلامی وحدت ایجاد کند چنان که اگرچه بین شیعه و اهل سنت در مسئله امامت اختلافاتی هست اما اهل سنت نیز با تکیه بر حدیث نبوی بر این باورند که مردی از نسل رسول خدا(ص) در آخرالزمان می آید و جهان را پر از عدل و داد می کند.

از این رو، به نظر می رسد اگر در مناسبت هایی همچون جشن های ایام ولادت باسعادت پیامبر اکرم(ص) نسبت به مهدویت توجه ویژه شده و وجود مقدس امام عصر(عج) و همدلی و همراهی برای ظهور ایشان به عنوان فرزند حیِ رسول خدا(ص) محور قرار بگیرد می توان به راستی در هفته وحدت، وحدت را عملی کرد.

پی نوشت ها:

1-صحيح بخاري،ج5،ص2386،حديث6141؛

2- امام مهدي در احاديث شيعه وسني ،ص69.