به گزارش خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان، حجت‌الاسلام والمسلمین یحیی جهانگیری، مدیر کل امور بین‌الملل دانشگاه مذاهب اسلامی و نویسنده کتاب «تقدس زایی یا تقدس‌زدایی» چهارشنبه (23 آبان) در جلسه رونمایی کتاب با اشاره به نظریات امام خمینی (ره) گفت: امام راحل می‌فرمایند که فقه می‌تواند برای حکومت به کار بیاید اما بید مصلحت را هم در نظر گرفت.
وی افزود: برخی با توجه به این نگاه چنین دلیل آوردند که به مرور مصلحت را از فقه پررنگ‌تر بدانند، من در این کتاب این سوال را مطرح کردم که آیا فقه جامعه را مقدس می‌کند یا مصلحت جامعه را سکولار می‌کند.
نویسنده کتاب «تقدس زایی یا قدس‌زدایی» با اشاره به دستاورد مهم کتاب، عنوان کرد: در این کتاب به منفعت و شناخت تفاوت‌های آن با مصلحت توجه شده است و اینکه جامعه با مصلحت به ثبات و با منفعت به آشوب می‌رسد.
حجت‌الاسلام والمسلمین جهانگیری بیان داشت: در این کتاب من نقش مصلحت در فقه شیعه را مورد بررسی قرار دادم و اینکه حضور مصلحت در فقه شیعه عاریه‌ای از مکتب دیگر به نام اهل سنت است و اساسا فقه شیعه این ظرفیت را ندارد بنده درباره خوب و بد بودن و عاریه گرفتن و بومی سازی آن نیز صحبت کردم.
وی افزود: همچنین توجه به منفعت که از معیارهایی قانون گذاری در مکتب پراگماتیسم است را با مصلحت گرایی در اسلام تفاوت قائل شدم به خصوص در قرآن این واژه را پیگیری کردم.
نویسنده کتاب با بیان اینکه من تعمد داشتم که مقدمه کتاب را دو نفر بنویسند، اظهار داشت: در نظر داشتم نویسنده مقدمه یکی ایرانی باشد که غرب را دیده و دیگری غربی باشد که در حوزه فقه شیعه مطالعه کرده است، یکی از این افراد آقای دکتر مختاری رییس دانشگاه مذاهب اسلامی بودند که به فقه شیعه تسلط داشتند و چندین سال در کشورهای مختلف بودند و دیگری هم فرفسور تکیب که استاد تمام دانشگاه مک‌مستر کانادا هستند، ایشان هم در فقه شیعه صاحب نظر هستند در این کتاب مقدمه نوشتند.
حجت‌الاسلام والمسلمین جهانگیری گفت: با ذهن طلبگی به انگلیسی نوشتن کار بسیار سختی بود.
در ادامه نشست دکتر رستمی نجف آبادی استاد سطوح عالی حوزه علمیه و عضو هیات علمی دانشگاه مذاهب به عنوان ناقد کتاب طی سخنانی گفت: امروز جمهوری اسلامی ایران به عنوان نظامی که فقه محور اصلی آن است نیاز دارد که یک رویکرد دقیق دانشگاهی با روش‌های جدید داشته باشد که جایگاه مصلحت به درستی درک شود.
وی با اشاره به بخش‌های مختلف کتاب که شامل فقه اسلامی، جایگاه و ضرورت مصلحت، مصلحت، مساله سکولاریست، عنوان کرد: نویسنده کتاب باید به مصلحت علمی در انقلاب اسلامی توجه خاص داشته باشد، اگر این کتاب می‌توانست برخی مشکلات در حوزه مدنی، کیفری، بین‌المللی، نحوه ورود و خروج را نشان داده و خدمات زیادی را ساختار حقوقی کشور داشته باشد و به
استاد سطوح عالی حوزه علمیه در ادامه بیان داشت: مصلحت صرفا به کشور ایران و فقه شیعه مربوط نیست، ما می‌توانیم مصلحت را یک قائده در شریعت بدانیم و در تفسیر شریعت با احکام امروز راه نزدیک تری را در پیش بگیریم.
در ادامه نشست دکتر حسین قاضی زاده عضو هیات علمی دانشگاه مذاهب اسلامی، نیز طی سخنانی گفت: این کتاب درباره فقه پویای شیعه و حتی فقه اسلامی که به زبان انگلیسی تالیف شده در نوع خودش کم نظیر است اما به نظر بنده بهتر بود عنوان کتاب «مصلحت در فقه اسلامی؛ تقدس زایی یا تقدس زدایی» نامگذاری شود.
قاضی زاده با بیان اینکه کتاب بیشتر شبیه یک پایان‌نامه است و کمتر تجزیه و تحلیل دارد، اظهار داشت: اشکال دیگر به کتاب این است که چرا نویسنده در کتاب مصلحت را قائده دانسته است، در حالیکه بهتر بود بعد کلامی موضوع مصلحت تبیین می‌شد که تفاوت بین اشاعره، معتزله و یا حسن و قبح شرعی و عقلی نشان داده شود.
در ادامه نشست حجت‌الاسلام والمسلمین جهانگیری نویسنده کتاب؛ گفت: درباره عنوان کتاب من سعی کردم از یک مدل غربی پیروی کنم زیرا وقتی ما می‌خواهیم برای کشورهای غربی کتاب بنویسیم باید شکل آن غربی باشد، به همین دلیل بر روی عنوان شاعرانه کتاب کلی فکر کردم و این عنوان را انتخاب و سعی کردم با یک سیر منطقی جلو رفته و در فصل آن آخر عنوانی را که مخاطب پیگیری می‌کرد به آن برسیم.
وی در پاسخ به این نقد که چرا کتاب درسی نوشته نشده است، بیان داشت: این کتاب به عنوان کتاب درسی نوشته نشده بود هرچند که سعی می کنیم با یک شیوه آن را در قالب درسی نیز بنویسیم.
نویسنده کتاب درباره بحث مصلحت این کتاب بیان داشت: در کتاب چندبار بحث مصلحت را برجسته کردم که مهمترین مساله‌ای که در فقه شیعه کار می کند مساله فقه حکومتی است و ما اینجا باید بین فقه سیاسی و فقه حکومتی تفاوت قائل شویم، فقه سیاسی درباره نحوه مدیریت جامعه و اثبات ولی فقیه صحبت می‌کند اما فقه حکومتی ناظر به همه ابواب فقه است، فقه حکومتی فقط در نحوه تفکیک قوا یا مسائل سیاسی بحث نمی‌کند بلکه حتی در بحث طهارت و دیات نقش خود را بازی می‌کند.
حجت‌الاسلام والمسلمین جهانگیری افزود: من سعی کردم بین مصلحت در نگاه شیعه و مصلحت در نگاه اهل سنت تفاوت بگذارم بنابراین مباحث خمسه غزالی را به صورت تاکیدی آوردم. برای اثبات عدم وام‌گیری مذهبی از مذهب دیگر سعی کردم بگویم ضوابط در فقه اهل سنت با ضوابط در فقه اهل شیعه تفاوت‌هایی را دارد.
مدیر کل امور بین‌الملل دانشگاه مذاهب اسلامی ابراز کرد: من در این کتاب مصلحت را فقط در حوزه تزاحم ندیدم بلکه در حوزه حکم آفرینی هم دیدم به همین دلیل به عنوان قاعده در نظر داشتم اما حکم آفرینی آن به صورت معلق سازی است، بحث حسن و قبح را مطرح کردید از عجایب این پژوهش است که کلام اهل سنت اشعری و کلام شیعه امامی است، در کلام شیعه حسن و قبح عقلی بسیار پررنگ و در کلام اشعری کم رنگ است، جالب است که در هر جا حسن و قبح خود را نشان می‌دهد باید مصلحت خوش بدرخشد اما معادله معکوس است در اهل سنت اشعری که حسن و قبح خود را خوب نشان نداده به فقه که می‌آید مصلحت کم رنگ است و در کلام شیعه مصلحت خود را نشان نداده است، من این را به عنوان چالش نشان دادم که کلام و فقه به عنوان دو دانش دینی هر دو مذهب از همگی برخوردار نیستند. بحث ضوابط از اسفضائات خوب بنده بوده که آوردم.
نظر شما