سرنوشت مبهم تونل های زیرزمینی الهه آب ها / اسراری که با «آناهیتا» دفن شد

خبرگزاری شبستان – اردبیل:

کاوش های باستانی در روستای کنزق طی ماه های اخیر موجب شد تا باستان شناسان به یافته های علمی جدیدی از معماری های تاریخی در این منطقه دست یابند.

بطوریکه تداوم این کاوش ها و ردگیری های اولیه نشان می دهد، سرعین نمونه های متعددی از معماری زیرزمینی را در بردارد و به دلیل گذر زمان و ساخت و سازهای معاصر بخشی از ساخت و سازها در زیر خاک پنهان مانده است.

از سویی به تاکید باستان شناسان معماری های دستکند نمونه های انگشت شماری در کشور دارد و بیانگر سبک و شیوه خاصی از زندگی در گذشته های دور بوده است.

معماری های دستکند کنزق این روزها فرضیه وجود تونل های زیرزمینی در تپه تاریخی آناهیتا را قوت بخشیده است. موضوعی که به اعتقاد کارشناسان باید با دقت و مراقبت و به دور از هیجانات و اظهار نظرهای غیر واقع صحت و سقم آن بررسی شود.

«کول تپه» به الهه آب ها تغییر نام یافت

رئیس گروه باستان شناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اردبیل، در خصوص قدمت تپه آناهیتا تصریح کرد: قدمت این تپه تاریخی که در ابتدا به کول تپه شناخته می شد به اواخر هزاره دوم قبل از میلاد تا دوره سلجوقی مرتبط است.

روح الله محمدی تاکید کرد: ارتفاع این تپه از سطح آب های آزاد هزار و 620 متر بوده و در سال 1377 به ثبت ملی رسیده است.

او با بیان اینکه در اسناد تاریخی محل این تپه «سرقین» یا همان نام قدیمی شهر سرعین عنوان می شود، متذکر شد: این تپه بعدها به دلیل چشمه های آبگرم سرعین به آناهیتا یعنی الهه آب ها نامگذاری شد و شهرت یافت.

رئیس گروه باستان شناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اضاهف کرد: در واقع بعد از کاوش های باستان شناسی در سال 1376 توسط آقای چایچی این نامگذاری صورت گرفته است.

آثار تاریخی آناهیتا مبهم و نیازمند کاوش است

به گفته محمدی در ابتدا ارتفاع این تپه 18 متر از سطح زمین های اطراف بود که با خاکبرداری های صورت گرفته کاهش یافته است.

او با بیان اینکه مهمترین دوره استقرار تپه به دوره اشکانی مرتبط است، اضافه کرد: این تپه قلعه خشتی و سنگی دارد و برای احصا دقیق آثار آن باید عملیات کاوش به صورت جامع انجام شود.

در عین حال کارشناس باستان شناسی و محقق آثار تاریخی اردبیل در خصوص آثار این تپه تاریخی تاکید کرد: تپه باستانی کول تپه سرعین معروف به آناهیتا در محدوده ی شهر سرعین از جمله آثار مهم شهرستان سرعین است که قدمت استقرار انسان در آن با استناد به عملیات کاوش و لایه نگاری آن در سال های اخیر به عصر آهن می رسد.

حسن یوسفی تصریح کرد: براساس باورهای مردم بومی زیر این تپه حفره ها و تونل هایی وجود دارد که گفته می شود در مواقع خاص مورد استفاده قرار می گرفت.

او تاکید کرد: هرچند اثبات این باور تا زمان تکمیل تحقیقات باستان شناختی امکان پذیر نیست ولی انکار این نظریه نیز سخت به نظر می رسد.

به اعتقاد یوسفی  وجود و گسترش معماری دستکند و صخره ای در محدوده ی شهرستان سرعین از جمله کنزق احتمال وجود چنین راه های زیر زمینی را رد نمی کند.

او متذکر شد: محوطه های و تپه های باستانی دربردارنده تاریخ اجتماعی و فرهنگی انسان در طول حیات تمدن جوامع بوده و اطلاعات ارزشمندی از چگونگی زیست انسان و تعامل او با محیط دارد.

کارشناس باستان شناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تاکید کرد: چنان که لایه های دست نخورده این تپه ها می تواند در بازسازی فرهنگ گذشته انسان ها مورد استناد قرار گیرد. بنابراین حفاظت این محوطه ها برای بازآفرینی و بررسی تاریخ و تمدن جوامع اهمیت ویژه دارد.

یوسفی افزود: به عبارتی این آثار محصول فعالیت و تعامل انسان با بوم شناختی او در طول قرون و هزاره های گذشته حافظه انسان ها و جوامع فعلی است و اگر این هویت و شناسه از جوامع گرفته شود همانند انسانی خواهد بود که حافظه خود را از دست داده است.

طرح کاوش جاذبه تاریخی سرعین در دست تدوین است

اهمیت این تپه تاریخی و اظهارنظرهای کارشناسان موجب شده تا اخیرا طرح کاوش آن تدوین شود.

مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اردبیل تصریح کرد: بعد از تکمیل طرح کاوش، این طرح به سازمان میراث فرهنگی ارائه شده و مجوز کاوش اخذ می شود.

نادر فلاحی افزود: تپه تاریخی آناهیتا یکی از جاذبه های تاریخی شهر سرعین است و می تواند ابعاد جدیدی از گردشگری این منطقه را تعریف کند.

او تاکید کرد: تاکنون شهر سرعین به برخورداری از چشمه های آبگرم شناخته شده بود و این در حالی است که آغاز کاوش ها در روستای کنزق و آغاز مطالعات در سایر آثار تاریخی گویای این مهم است که سرعین یکی از مناطق برخوردار از جاذبه های باستانی و تاریخی است.

در عین حال رئیس گروه باستان شناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان معتقد است بعد از انجام عملیات کاوش علاوه بر اینکه ابعاد جدیدی از تاریخ و باستان شناسی این منطقه به دست خواهد آمد، می توان سایت موزه ای در این محل دایر کرد.

محمدی افزود: بعد از کاوش و مطالعات جامع و احصا بناهای تاریخی این تپه می تواند به عنوان یک جاذبه برای گردشگران علاقه مند به آثار تاریخی معرفی شود.

ونوس بهنود / خبرنگار روابط عمومی و اطلاع رسانی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اردبیل