داستان در دفاع مقدس عصای دست خاطره شد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان، محمدرضا سنگری امروز(30 مهرماه) در نشست تخصصی چیستی، ضرورت و مراتب گذار خاطره به داستان که در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد، گفت: این سومین نشست است که گروه ادبیات اندیشه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با همکاری دبیرخانه هجدهمین دوره انتخاب بهترین کتاب دفاع مقدس برگزار می شود. در این جلسه از دو ژانر و موضوع که یکی از خاطره و دیگری داستان است در حوزه دفاع مقدس سخن می گوییم.

دکتر سنگری با بیان اینکه خاطره رویدادی است که با ذهن گره خورده است، عنوان کرد: خاطره در هیئت روایی مطرح می شود و حتما باید با مستندات همراه باشد. در همین جا می توان مرز خاطره و داستان را تعیین کرد. خاطره مکان و زمان مشخصی دارد و عناصر مشترکی با داستان دارد. اینکه چه شد در ادبیات دفاع مقدس پیوند داستان و خاطره مطرح است و به عبارتی گذار از خاطره به داستان را شاهدیم قابل بحث و بررسی است. خاطره و داستان هر دو روایی و دارای شخصیت، تعلیق و زاویه دید هستند. داستان نویسان در جنگ حضور داشتند. بسیاری از داستان ها ره‌آورد خاطره نگاران و داستان نویسان در جنگ است. حضور داستان نویسان در جنگ پیوندگاه خاطره و داستان است.

مدیر گروه ادبیات اندیشه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی اظهار داشت: اگر داستان های دفاع مقدس در دهه 60 را بررسی کنیم می بینیم آنچه پررنگ است و غلبه دارد، خاطره دارد و بسیاری از شخصیت های داستانی بیرونی و واقعی هستند، نمونه آن نخل های بی سر آقای فراست است. داستان می توانست به خاطره ژرفا، کشش و مانایی بیشتر بدهد. در دفاع مقدس داستان عصای دست خاطره شد و به اعتلای خاطره کمک کرد. نکته دیگر این است که خاطره با قلب و ذهن گره خورده است به همین سبب به تخیل دامنه می زند، تخیل خاطره را به سمت داستان می کشاند.

وی خاطرنشان کرد: در آغاز خاطره محور بود و عناصر داستان در خدمت خاطره قرار گرفت، سپس داستان خاطره پررنگ شد و بعد از آن داستان بر خاطره قالب شد، این دو هر کدام به یکدیگر مجال دادند، مجال ولادت داستان خاطره است و مجال ولادت خاطره نیز داستان است. اگر امروز بررسی کنیم مشخص می شود چند خاطره پرورده دامن داستان هستند و بالعکس. در واقع خاطره و داستان هر کدام پرورنده دیگری هستند. ملتی که احساس شعف و شکست کند خاطراتش را نمی گوید. در عراق خاطرات هشت سال جنگ را می گویند و می نویسند؟ آنها پشتوانه ارزشی ندارند و این خاطرات را مطرح نمی کنند.