خبرگزاری شبستان، گروه بین الملل –فریبا پازوکی: عربستان سعودی اعتراف کرد که «جمال خاشقجی»، روزنامه نگار منتقد سعودی که روز دوم اکتبر پس از ورود به کنسولگری عربستان در استانبول ناپدید شده بود، کشته شده است.
رویکرد عربستان در ابتدا سکوت، انکار و عدم همکاری با آنکارا و در ادامه با تهدید و وقت خریدن برای طولانی کردن روند رسیدگی به پرونده و اکنون نیز با فرافکنی همراه بوده است. پس از فشارهای بین المللی و افشای نقش مسئولان عالی سعودی، ریاض اعتراف کرده که خاشقجی در درگیری با مقامات سعودی در داخل کنسولگری کشته شد.
براساس گزارش رسمی خبرگزاری واس ، «سلمان بن عبدالعزیز» پادشاه سعودی در احکامی جداگانه «سعود القحطانی» مشاور دیوان پادشاهی و از نزدیکان «محمد بن سلمان» ، ژنرال «احمد العسیری» معاون دستگاه اطلاعات عمومی و سخنگوی پیشین (به اصطلاح) ائتلاف سعودی، سرتیپ «محمد مریح» معاون اطلاعاتی، سرتیپ«عبدالله بن خلیفه الشایع» معاون امور انسانی و سرتیپ «رشاد المحمادی» مدیر اداره اطلاعات عمومی و حفاظت در دستگاه اطلاعات عمومی عربستان را برکنار کرد.
عربستان پیش از صدور بیانیه، اقدام به پاکسازی ۲ تن از مقامات بلندپایه سعودی از جمله «سعود القحطانی»، ژنرال «احمد العسیری» و بازداشت ۱۶شهروند سعودی کرده بود.
اگرچه ۲ نفر از مقامات بلندپایه در عربستان که یکی از آنها از شخصیت های اطلاعاتی است از کار اخراج شدند اما «محمد بن سلمان» همچنان ریاست دستگاه اطلاعات را بر عهده دارد در حقیقت این اخراج ها به نوعی برای حفاظت از موقعیت محمد بن سلمان انجام شده است.
سناریوی واشنگتن برای نجات بن سلمان
نیویورک تایمز می نویسد، پلیس ترکیه شواهد غیرقابل انکاری از قتل خاشقچی توسط ۱۵ شهروند سعودی در کنسولگری عربستان در دست دارد. ۳فرد آگاه به این روزنامه آمریکایی گفته اند که ریاض همچنان قصد دارد العسیری را مجرم بداند.
این روزنامه آمریکایی همچنین خبر داد که افراد نزدیک به کاخ سفید نیز در جریان این موضوع قرار گرفته اند و نام العسیری به اطلاع آنها رسیده است.
یک فرد نزدیک به کاخ سفید و یک مقام پیشین آمریکایی نیز گفته اند که «جراد کوشنر» داماد و مشاور «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا از وی خواسته که از بن سلمان حمایت کند. استدلال کوشنر این بوده که موضوع قتل خاشقچی نیز مثل دیگر اشتباهات سعودی ها از جمله ربودن «سعد الحریری» نخست وزیر لبنان و بمباران اتوبوس حامل کودکان یمنی، از خاطر جامعه بین المللی زدوده خواهد شد.
سوال اینجاست که در مسئله بزرگ قتل روزنامه نگار سعودی که به گفته بسیاری ممکن نیست بدون اجازه ولیعهد عربستان صورت گرفته باشد، اعضای کوچک تر اطلاعاتی قربانی می شوند اما بن سلمان نه تنها در جایگاه خود باقی می ماند بلکه دستور پادشاهی تشکیل کمیته وزارتی به ریاست ولیعهد برای بازبینی در ساختار دستگاه اطلاعات صادر می شود! این در حالی است که به طور قطع کشته شدن «خاشقجی» برنامه ای از پیش طراحی شده بوده ممکن نیست بدون اطلاع شخص ولیعهد انجام شده باشد.
«آدام اسکیف» از کنگره کالیفرنیا و نماینده دموکرات آمریکایی در این باره گفت: اگر «خاشقجی» در داخل کنسولگری درگیر شده در حقیقت به خاطر نجات زندگی اش با افرادی جنگیده که برای دستگیری و کشتن او آمده بودند. اگر دولت جمهوری خواه ترامپ عربستان سعودی را در مرگ «خاشقجی»، مسئول و مقصر نداند، کنگره این کار را می کند.
روزنامه گاردین در تحلیلی نوشت که به نظر می رسد شاهزاده «محمد بن سلمان» تسلیم فشارهای ایالات متحده برای مقصر دانستن یکی از ژنرال های محبوب ولیعهد برای مرگ «جمال خاشقجی» شده است؛ اقدامی که به اعتقاد دولت ترامپ، راه خروج از این بحران در حال افزایش هم برای واشنگتن و هم برای ریاض است.
بنا به نوشته نیویورک تایمز ، ۲فرد آگاه از برنامه های سعودی ها گفتند که مقام های عربستانی قصد دارند ماجرا را اینگونه توضیح دهند که العسیری دستور دستگیری خاشقچی را به صورت شفاهی از بن سلمان دریافت کرده، اما به دلیل سوء تفاهم یا تصمیمات خودسرانه، اقدام به کشتن وی کرده است. به نظر می رسد سعودی ها در حال حاضر راهی جز پذیرفتن دخالت در قتل خاشقچی را ندارند و از قبل هم دو نوع رویکرد برای برخورد رسمی با این پرونده پیش بینی می شد؛ اول اینکه دخالت بن سلمان در این پرونده را بپذیرد و دوم اینکه فرد یا افرادی را متهم به دخالت در این امر نماید که ظاهرا ریاض گزینه دوم را مد نظر قرار داده است.
اعتراضات حقوق بشری
اظهارات مقامات سعودی درباره نحوه کشته شدن «خاشقجی»، واکنش هایی از سوی گروه های حقوق بشری و نهادهای بین المللی در پی داشته است.
«آنتونیو گوترش»، دبیر کل سازمان ملل ضمن اعلام تسلیت به خانواده و دوستان روزنامه نگار منتقد سعودی بر لزوم انجام تحقیقات شفاف، دقیق و سریع درباره شرایط مرگ «خاشقجی» و مجازات افرادی که در این زمینه مقصر هستند، تاکید کرد.
این اظهارات و درخواست انجام تحقیقات درباره مرگ روزنامه نگار سعودی پس از صادر شدن بیانیه عربستان در این زمینه، نشان دهنده این است که ادعاهای مقامات سعودی درباره مرگ «خاشقجی» شک برانگیز بوده و مورد قبول نهادهای بین المللی قرار نگرفته است.
در همین راستا گزارشگر سازمان ملل در امور اعدام های غیرقانونی در این باره گفت: اظهارات سعودی ها درباره چگونگی مرگ «خاشقجی» غیر منطقی است،نمی توان روایت عربستان در این زمینه را پذیرفت و باید تحقیقات شفافی در این زمینه صورت بگیرد./
نظر شما