کاش روز کودک روز بازی بود/ ما هم نیازمند تعطیلی هستیم

خبرگزاری شبستان: 16آذر روز جهانی کودک، بهانه شیرین و قشنگی شد تا در کنار سایر مناسبت های نامگذاری شده درتقویم کشورمان، قدری هم به کودکان و خواسته هایشان توجه کنیم.
 

براستی کودکان ازهمان دوران کودکی به چه چیزی فکر می کنند؟ چه آرزوهایی در سر می پرورانند؟چه چیز دوست دارند؟ از اینکه روز کودک را به نام آن ها نامگذاری کرده اند چه احساسی دارند؟ و در روز کودک چه توقعاتی از پدر و مادرشان دارند؟ دوست دارند در روز کودک چه اتفاق قشنگی برایشان رخ دهد؟ و... اینها همه سوالاتی بود که در ذهن ما نقش بست و ما را به جمع صمیمی و ساده و بی آلایش کودکان کشاند تا از نزدیک با آن ها سخن بگوییم و از آن ها بخواهیم برایمان درمورد هر آنچه که موجبات شادی آن ها را فراهم می آورد سخن بگویند.

به همین بهانه سری به مهدکودک و پیش دبستانی فلسطین در منطقه 15تهران زدیم و با کودکان درخصوص روز جهانی کودک صحبت کردیم، ساعت 8صبح روز16مهر سال 1390، زمانی به مهد کودک رسیدیم که کودکان در حال شعر خوانی بودند فرصت را غنیمت شمرده، در گوشه ای نشسته و به اشعار آنها گوش دادیم، کودکان شعر زیبایی در مورد پدر و مادر به همراه موزیک شادی می خواندند.
 

پرده های صورتی، سبز، زرد و قرمز با آذین بندی کاغذهای رنگی از سقف و کلی بادکنک رنگی روی زمین، اطراف بچه هایی که شعر می خواندند، فضای شاد و آرامش بخشی را به وجود آورده بود، شعر خوانی تمام شد، کنار دختر بچه 5ساله ای نشستیم، موهای مشکی رنگش رو از پشت سر دم اسبی بسته بود و از جلوی سر موهاش، روی صورت سفید رنگ و توپولش رو پو شانده بود، بلوز قرمزآستین کوتاه و دامن مشکی مخملی با جوراب سفید به تن داشت، جلو رفتیم و با دادن سلام از او سوال کردیم اسمت چیه؟ جواب داد: لیلی، پرسیدیم میدونی امروز چه روزیه ؟در جواب گفت: امروزجشنه، بهش گفتیم، میدونی روز کودک چه روزیه؟ در جواب گفت: مامانم گفته امروز روز بچه هاست؟ گفتیم از مامان و بابا چی می خوای توی این روز؟درجواب گفت: دوست دارم بزارن تا شب کارتن نگاه کنم، پرسیدیم دوست داری روز کودک چه اتفاق قشنگی برات بیفته؟ گفت: دوست دارم امروز کادو بگیرم، صدای گریه نوزادی هم در اتاق دیگری به گوش می رسید که به دلیل کوچک بودنش نتوانستیم از او سوال کنم، اما به گمانم با زبان بی زبانی سعی کرد به ما بگوید که به من هم توجه کنید. حالاکه امروز روز کودک است نگذارید من اینقدر گریه کنم، از مسئول مهد کودک که خانم جوانی بود و چهره مهربانی داشت سوال کردیم نوزادان رو هم نگه داری می کنید، لبخندی زد و گفت: این نوزاد که اسمش امیر حسین است مادرش، یک معلم است و صبح فرزندش را به ما می سپارد و بعد از ظهر می آید او را تحویل می گیرد، برای آرام کردنش یک مربی دیگری داریم.

از یک پسر چهار ساله که اسمش امیر محمد بود نیز سوال کردیم، آقا امیرحسین از مادر و پدر چه توقعی داری تا در روز جهانی کودک برایت انجام بدهند؟ جواب داد، دوست دارم با خانواده برای خوردن بستنی به بیرون برم، وقتی پرسیدیم چه آرزویی داری یا چی دوست داری، گفت: دوست دارم همه بچه ها سالم باشند، شاد باشند، هیچ غصه ای نداشته باشند؟ آرزو می کنم بزرگ شدم، مهندس بشم و ماشین بسازم.

به دبستان ابتدایی پسرانه شهید جلیلی منطقه 14 هم سری زدیم، بچه ها سرکلاس درس بودند، زنگ تفریح زده شد و همه بچه ها به حیاط مدرسه هجوم آوردند. شوق، شور بازی و هیاهوی آن ها به ما فهماند که آن ها چقدر به بازی کردن علاقه دارند. کنار دیوار مدرسه پسر بچه ای با موهای مجعد و اندامی لاغر با چشمان ریز و معصوم ایستاده بود، جلو رفتیم و برای صمیمیت بیشتر اول اسمش را سوال کردیم، پاسخ داد امیرعلی، پرسیدیم میدونی امروز چه روزیه؟ گفت: نه؟ گفتم امروز روز کودکه دوست داری توی این روز چه اتفاق خوبی برات بیفته؟ مکث طولانی کرد و گفت: دوست دارم بابا و مامانم باهم دعوا نکنند، امروزم که روز جشن تولد همه بچه های ایرانه، دوست دارم دست مارو بگیرند و ببرند شهر بازی، سینما، پارک، یا شام، ما رو ببرند بیرون؟ توی نگاهش غم سنگینی بود انگار می خواست بگه مهمترین شادی بچه ها اینه که پدر و مادر بالای سرشون باشه، بعد رفت یه گوشه ای ایستاد و به بازی بچه های دیگه نگاه کرد. از پسر بچه دیگری که یونیفورم سبز روشن پوشیده بود و دائما به این طرف اون طرف می دوید سوال کردم، میدونی امروز روز کودکه؟ جواب داد: نه، مگه بچه ها هم روز به خصوصی دارند؟ پرسیدیم چقدر به بازی علاقه داری به نظرت چقدر بازی در شاد شدن بچه ها نقش داره؟ جواب داد: خیلی زیاد، ما بچه ها دوست داریم به جای همیشه درس خوندن، بازی کنیم، اما؛ مادرمون سفارش می کنه اول درس، بعد بازی، پرسیدم روز کودک چه آرزویی داری، گفت: آرزو دارم مدرسه ها تعطیل بشه درس تعطیل، فقط بازی کنم، بازی، بازی، بازی! کودک دیگری که گردنش را کج کرده بود گفت: اگر برای ما ارزش قایل بودند این روز را تعطیل می کردند تا در کنار خانواده به گردش برویم.
 

واقعا خرید یک هدیه یا بازی و یا خوردن خوردنی های دوست داشتنی که خیلی ساده و کم خرجه اینقدر بچه ها رو شاد می کنه، اما؛ مادرها و پدرها به اون توجه نمی کنند.

کودک و کودکی به چه معناست
مفهوم روز کودک یا روز کودکی به سده نوزدهم و به فرهنگ فرقه هایی از کلیساهای آمریکا مانند «متدودیست ها» برمی گردد. در سال 1867 دو فرقه از کلیساهای آمریکایی بنا بر باورهای مذهبی خود اولین روز شنبه یا یکشنبه از ماه ژوئن هر سال را روز کودک اعلام کردند. پس از آن این موضوع گسترش بیشتری یافت و در سال 1883 همه فرقه های کلیسایی در آمریکا بنابر بیانیه ای یک روز یکشنبه از روزهای آغازین ژوئن را روز کودک نامیدند.

پیش از این که نهادهای بین المللی در این دوره به موضوع کودکان توجه کنند، ‌نهادهای مدنی و غیردولتی و افرادی که برای کودکان کار می کردند،‌ زمینه های برگزاری کنفرانس های جهانی درباره کودکان را به وجود آوردند. نخستین کنفرانسی که برای بهبود زندگی کودکان برگزار شد،‌ کنفرانس ژنو در سوئیس بود که در اگوست 1925 با حضور 54 کشور تشکیل شد. در این کنفرانس نیز نماینده ای از ایران حضور داشت. این نماینده کسی نبود،‌ جز «میرزا یحیی دولت آبادی» چهره برجسته نواندیش و اصلاح گرای دوره مشروطه که هم در زمینه حقوق کودک و هم در زمینه آموزش و پرورش از پیشگامان بود.

این نشست «‌کنفرانس جهانی برای رفاه کودکان»‌World Conference for the wellbeing of Children نام گذاری شد و در پایان آن اعلامیه ژنو، حمایت از کودکان Geneva Declartion Protecting Children از تصویب کشورهای حاضر در کنفرانس گذشت. در این اعلامیه به نیازهای معنوی کودکان، رهایی کودکان از فقر، ‌حمایت از کودکان کار، ‌ارزیابی دوباره شیوه های آموزشی کودکان و موضوع های دیگر مربوط به بهزیستی و رفاه کودکان در سرتاسر جهان توجه و تاکید شده بود. در حقیقت این کنفرانس شالوده های روز جهانی کودک و در پیامد آن اعلامیه حقوق کودک و کنوانسیون حقوق کودک را در سده بیستم شکل داد.

مناسبت های روز کودک در کشور های مختلف
در این میان برخی کشورها مانند ترکیه هستند که روز جهانی کودک را با رخدادهای ملی خود پیوند داده اند. در هند، ‌روز زایش جواهر لعل نهرو یا استقلال هند در 14 نوامبر روز کودک خوانده شده است، در ژاپن روز 5 می روز کودک نامیده شده است و به همین مناسبت کشور تعطیل می شود که نشان از اهمیت این روز برای ژاپنی ها دارد. در ایران اکنون روز 16 مهر به عنوان روز کود ک یا همان روز جهانی کودک جشن گرفته می شود. پیش از انقلاب، از سال های 1340 تا 1357، روز 4 آبان که روز تولد پسر ارشد «محمدرضا پهلوی» که جانشین او نیز به شمار می رفت، به عنوان روز کودک ‌جشن گرفته می شد.
 

بازی عامل اصلی شادی بچه ها

بازی مهمترین نقش را در دوران پرورش روانی- فکری کودکان برعهده دارد. بدون تردید بازی بچه ها را باید به عنوان یک ضرورت حیاتی مورد توجه قرار داد. همچنان که کارشناسان پرورشی تاکید می کنند، در بازی های مفید، کودکان در لابه لای قیل و قال های گروهی، نقش و نگار سال های آتی خود را به تصویر می کشند.
 

شادی و بازی در حصار خانه های آپارتمانی
اما بیچاره بچه هایی که در آپارتمان زندگی می کنند و اجازه فریاد زدن و بازی کردن به آن ها داده نمی شود. تخلیه نشدن قیل و قال های کودکی و شور و نشاط امروزک ودکان می تواند افسردگی و حسرت در شخصیت بزرگسالی آنان ایجاد کند.

مادر برای ساکت کردن کودکش، به او می گوید که به جای شلوغ کردن با کامپیوتر بازی کن. در بازی، بچه ها چیز های زیادی یاد می گیرند و مهارت آموزی می تواند برای پرورش و سلامت جسم و روان نسل کودکان مفید باشد، اما وقتی زندگی در احاطه آپارتمان نشینی آن هم فاقد استانداردها و کمبود عناصر پرورش روحی، پردازش فکری و جسمی و تامین نیازهای کودکان باشد به روح و جسم آن ها آسیب می زند.

نقش آفرینی های آینده کودکان درگروبازی روزمره
متاسفانه کمبود و محدودیت فضای خانه های آپارتمان ها ونبود امکانات مفید موجب ایجاد نوعی انزوا درکودکان شده است بنابراین، کارکردهای اجتماعی مهمی را کودکان در تامین بازی های گروهی به دست می آورنددر این خلا، بچه ها به سمت «فرد»گرایی درخانه سوق داده می شوند تاشاید بتوانند به نحوی نیازشان را صورت دهند که این شیوه فردی یک خطر برای کودکان است...» چه نوع خطری؟ -«یعنی ناتوانی اجتماعی در کودک ایجاد می کند.»
 

در خیلی از اوقات بچه ها در بازی های گروهی نقش های جامعه آینده شان را بازی می کنند و از این طریق در ذهن و روح و روانشان زمینه ای ایجاد می شود که بتوانند با جامعه ارتباط خوبی داشته باشند: حقوق افراد در جامعه را رعایت کنند.

کودک در جا و مکان هایی خود را موظف به حق تقدم و رعایت نوبت می داند. رعایت حقوق اجتماعی ناشی از رعایت دوره بازی های گروهی است.
 

بازی را به بچه ها بیاموزیم
پدر و مادر مریم، هر دو شاغل هستند و در آپارتمان زندگی می کنند، مادرش می گوید بعضی وقت ها دخترم مریم تحرک و کنجکاوی مقتضی سنش را ندارد و به بازی با وسایل سرگرمی اش علاقه ای نشان نمی دهد، «روزی او را به پارک محله بردم پا به پای او دویدم و بازی کردم مریم از دیدن بچه های دیگه و بازی در پارک چقدر روحیه اش باز و سرحال شده بود». من معتقدم که کودکان در آپارتمان های کوچک، دچار آزارروحی- روانی می شوند.
 

امروز اشتغال والدین سبب شده تا کودکان چنین خانواده هایی غالباً خجول بزرگ شوند. چون رفت و آمدهای اجتماعی کم صورت می گیرد. پدر و مادر ها از هر فرصتی که به دست می آورند باید بچه هایشان را به بازی و تفریح و گردش ببرند.

کودکان با، بازی ها زندگی می کنند

خاله بازی در دختر بچه ها که زمینه فکری مادر شدن و نحوه نگه داری کودک را در بزرگسالی آن ها ایجاد می کند و ماشین بازی در پسر بچه ها زمینه شغلی آن ها را در آینده در ذهن کودک تصویر سازی می کند، بنابراین اولین راهکار در موضوع بازی کودکان معطوف به والدین است، پدر و مادر برای رشد و پرورش کودکان خود، وقت ویژه برای شرکت در بازی ها بگذارند و بچه ها را به پارک ها، زمین های ورزشی، جمع های خانوادگی و دوستان ببرند. اگر خانواده ها دور هم جمع شوند، بچه ها هم با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند. بدین طریق یک هدف مهم بازی در جمع خانواده و دوستان برای بچه های هم سن درفضای مناسب محقق می شود.

دیدن کارتن یکی دیگر از عوامل شاد شدن کودکان

کودکان با دیدن کارتن، نیازها و خواسته هایشان تا حدی تامین می شود و زمینه ایجاد نشاط در کودک فراهم می شود. کودکان در بازی های خود زندگی می کنند. اما متأسفانه این حس و نیاز حیاتی شان درمحیط آپارتمان مسکونی تامین نمی شودو فقط باعث افسردگی کودک می شود. هرگز نمی‌توانم فراموش کنم به هنگام پخش کارتون «هاج زنبورعسل»که در آن ‌هاج، ماه‌ها به‌دنبال مادر گمشده‌اش می‌گشت! کودکان را با خود به درون ماجراهای خوش آب و رنگ و دلهره‌آور می‌کشانند. این را از کودکان آن سال‌ها که جوانان امروز هستند، می‌شود پرسید.

پدرمادرها همیشه سفارش می کنند کودک خوب باید بازی و شیطنت نکند، بلکه بازی و شیطنت‌های کودکانه، نشانه سلامت جسم و روان کودک است. کودکانی که در فضای باز، بازی می‌کنند و از تغذیه مناسب جسمی‌ و روانی در خانواده برخوردار می‌شوند، انسان‌هایی پویا، مهربان و آزاداندیش بار می‌آیند.

کلام آخر از زبان کودکان:
مادرها و پدرها امروز روز کودکه، یادتون نره، ماکودکان، به مهربانی و توجه شما احتیاج داریم، ما فضای جست‌وخیز و بازی می‌خواهیم. ما توپ و طناب، دوست و همبازی می‌خواهیم تا پرشور و شادمان، نیروهای درون را آزاد کنیم. از شما توی این روز می خواهیم نیازهای مارو بشناسید و بگذارید با نشاط و پویا بدون غم و غصه ها بزرگ شیم. باور داشته باشید که ما سرشار از توان یادگیری دانش، هنر و ورزش هستیم، اینقدر ما رو سرزنش نکنید، سرما داد نکشید. ماجز شما کسی رو نداریم اینها گفته های کودکانی بود که روز کودک از طرق تریبون این خبرگزاری به پدرها و مادرها اعلام شد تا بدونند ما به بازی و تفریح و قدری هم توجه نیاز داریم.
 

پایان پیام/