به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، قطعه «نی نوا» یکی از شاخص ترین آثار آهنگساز برجسته ایرانی حسین علیزاده است که در خاطره جمعی ایرانیان نقش بسته؛ قطعه ای که در ایام محرم مرتبا از تلویزیون پخش می شود و به نوعی با روزهای محرمی مردم عجین شده است.
وقتی محرم می شد...
علیزاده درباره ریشه های مذهبی که در آفرینش قطعه نینوا نقش داشته است، می گوید: ریشه هایش از بچگی در من نقش بسته است، حتی اگر نقاش بودم هم همین تاثیر را داشت؛ من در محله سید نصر الدین خیابان خیام متولد شدم، تمام دوران دبستان را در دبستان حافظ بازار می رفتم، ما بچه های کوچک در آن زمان تنها موقعی که می توانستیم تا دیر وقت بیرون از خانه بمانیم محرم بود که دسته ها با سازهای خاص می آمدند و ما بچه ها در این دسته بودیم.. مادر من با تمام اعتقادی که داشت موسیقی خوب را مغایر اعتقادات خودش نمی دید همین باعث شد که پسرش به سمت موسیقی برود و نینوا را بنویسد.
با نی نوا همدرد جامعه شده ام
وی با اشاره به ساخت قطعه «حصار» در سال ۵۶ و تاثیر آن بر نی نوا می گوید: در حصار همان المان هایی که در دسته اجرا می شود به کار رفته است؛ قطعه حصار وقتی تمام می شود حالت قطع شدن ندارد و حالت دور شدن ندارد؛ نینوا قطعه ای برای نی و ارکستر است، نی یک راوی است که حکایت می کند، شعر «بشنو از نی چون حکایت می کند» مولانا باعث شد که این قطعه را بسازم .درست مثل پرده خوانی است، انقلاب شده است و این همه شهید داده ایم جنگ شده و این همه غم و اندوه هست من در واقع با نینوا همدرد جامعه شده ام .
تاثیر عمیقی نی نوا با زبان موسیقی
حسین علیزاده می گوید: نینوا را من با بغض نوشتم با بغضی که در آن زندگی بود نه بغض مرگ ، من از نینوا درس گرفتم و بعدها خودش یک اثر ملی شد. شما می بینید نینوا روایت دل همه آدم هاست؛ حتی غیر مسلمانان هم که این اثر را شنیدند همان حسی را داشتند که دور از مفهوم نبود. یعنی حس معنوی گرفتند بدون اینکه من آگاهی عمیقی نسبت به روایت های مذهبی داشته باشم. عجیب است که نینوا می تواند با زبان موسیقی تاثیری عمیق بر احساسات مردم بگذارد و مردم مذهبی حتی گوش دادن به آن را ثواب بدانند. این برای من جالب است و احساس خوشبختی می کنم.
او همچنین تاکید می کند که نینوا یک یادگاری است که همه گیر و ملی شده و با اقشار مختلف مردم ارتباط برقرار می کند.
گفتنی است آلبوم «نی نوا» که در سال ۱۳۶۲ از سوی مؤسسهٔ فرهنگی هنری ماهور منتشر شد توانست از محبوبیت عمومی برخوردار شود و پایه‌های شهرت حسین علیزاده را محکم کرد و علیزاده را در سطح بین‌المللی هم شهره کرد.
نینوا دومین اثری بود که حسین علیزاده برای ارکستر ساخت، هستهٔ اصلی نینوا مربوط به سال ۱۳۵۶ است وی به دلیل علاقه به دستگاه نوا، از این دستگاه برای نوشتن این قطعه استفاده کرده و بعد روی آن کار کرد و آن را با ارکستر زهی ادغام کرد؛ با این که برداشت‌های مختلفی از نینوا می‌شود و برخی آن را قطعهٔ مذهبی هم درنظر می‌گیرند، اما علیزاده تنها آن را نوعی خاطره‌نویسی موسیقایی از سال‌های آغازین دههٔ ۱۳۶۰ درنظر می‌گیرد؛ هرچند که آئین مذهبی را در کنار سایر ایده‌هایی که داشته، در ساختن آلبوم خود الهام‌بخش می‌داند. در این آلبوم، نی، نقش یک راوی را دارد و مصرع نخست از نی‌نامه مولوی، یکی از مواردی بوده که علیزاده از آن ایده گرفته‌است. تکنوازی نی در این آلبوم توسط جمشید عندلیبی انجام شده‌است.
این آلبوم در زمانی پخش شد که هنرمندان عمدتاً از آواز به عنوان عنصر اصلی در موسیقی خود استفاده می‌کردند و از این که یک آلبوم موسیقی ایرانی تنها با تکیه بر سازهای گوناگون بتواند به محبوبیت فراگیر در جامعه برسد، در نوع خود بااهمیت جلوه می‌کرد. استفاده از ریتم، سازآرایی گوناگون و فرم چندصدایی -که مورد آخر در آن زمان در بین آثار ایرانی تازگی داشت-، از عواملی هستند که منتقدان در موفقیت اثر از آن نام می‌برند.
این ساخته علیزاده تاکنون با همراهی ارکسترهایی ایرانی و غیرایرانی همچون ارکستر رودکی، ارکستر سمفونیک اوکراین و یک ارکستر فرانسوی و ارکستر سمفونیک تهران به صورت زنده اجرا شده است.
برای شنیدن قطعه نی نوا اینجا کلیک کنید.
نظر شما