با این «سینما» چه خواهیم کرد؟

به گزارش خبرنگار شبستان، 21 شهریورماه به عنوان «روز ملی سینما» از سال ۱۳۷۹ و به بهانه صدمین سال ورود سینما به ایران به تقویم ملی افزوده شد.

وقتی مظفرالدین شاه در 1279 شمسی دستگاه سینماتوگراف را به ایران آورد، کسی فکر نمی کرد سینمای ایران در طول صدسال آینده به جایگاهی چنین تاثیرگذار در مناسبات اجتماعی ایرانیان دست یابد و مهمترین وزنه های فرهنگی کشور در مناسبات جهانی شود.

در اهمیت جایگاه سینمای ایران همین بس که تحولات سیاسی اجتماعی ایران و حال و هوای مردم هر دوره را می توان با بررسی سینمای آن دوره و فیلم هایش بررسی کرد.

از سوی دیگر و در عرصه جهانی نیز، جهان امروز ایران فرهنگی را بیش از هرچیز با سینما و کارگردان هایش می شناسد. دریافت دو جایزه اسکار و جوایز معتبر هرساله که نصیب اهالی سینمای ایران می شود، خود گواه این مدعا است.

اما به همین خاطر پرداختن به سینمای ایران موضوعی سهل و ممتنع است. از یک سو سینما با فیلم هایش، مدیوم محبوب عموم مردم در دوره های مختلف سیاسی است و در عین حال به سبب بازنمایی واقعیت های اجتماعی، موضوعی است مناقشه برانگیز.

سینما در ایران آن قدر مهم و تاثیرگذار است که در بحبوحه انقلاب سال 57، امام(ره) به عنوان رهبر ایران پس از انقلاب از سینما سخن می گوید و تاکید می کند که «ما با سینما مخالف نیستیم، با فحشا مخالفیم».

سینما در ایران آن قدر مهم و تاثیرگذار است که رهبر انقلاب آن را «کلید پیشرفت کشور» می داند و یادآوری می کند «الان کلید دست شما [سینماگران] ست. من شأن سینما را این می‌دانم. من می‌گویم امروز کلید پیشرفت این کشور، به میزان زیادی دست شماست» 

سینما در ایران آن قدر مهم و تاثیرگذار است که ممکن است بر سر کسب افتخار دریافت جایزه اسکار فیلم «جدایی نادر از سیمین» میان مدیران و اهالی سینما اختلاف بیافتد؛ چراکه مدیر سینمایی گفته است به دستور رئیس جمهور وقت با مسئولان اسکار لابی کرده است.

سینما در ایران آن قدر مهم و تاثیرگذار است که یک دولت به دنبال کسب اعتبار از طریق بستن درهای خانه سینما است و دولت بعدی به دنبال کسب اعتبار از طریق گشودن درهای آن.

سینما در ایران آن قدر مهم و تاثیرگذار است که وقتی در دوران رکود گیشه، یک مدیر سینمایی تنها چند روز تماشای فیلم در سینماها را رایگان می کند، لذت تماشای فیلم در سینما برای مردم یادآوری می شود و تولید فیلم دوباره رونق می گیرد.

سینما در ایران آن قدر مهم و تاثیرگذار است که اخیرا گزارش هایی درباره ورود ژن های خوب به سرمایه گذاری در فیلم های سینمایی منتشر شده؛ جایی که هم بازگشت سرمایه و سود دارد و هم لذت شهرت و دیده شدن.

و در نهایت سینما در ایران آن قدر مهم و تاثیرگذار است که همین روزها که وضعیت اقتصادی مردم با دشواری فراوان روبرو است، «هزارپا» 35 میلیارد می فروشد و اقبال به سالن های سینما همچنان خوب است.

آن چه ذکر شد تنها نمونه هایی است از نقش پررنگ سینما در مناسبات جامعه ایران که در کمتر پدیده فرهنگی می توان یافت. حال پرسش این است که با این مدیوم چگونه برخورد خواهیم کرد؟ به عنوان پدیده ای زنده و پویا که می تواند محمل اتحاد ملی باشد یا صرفا بلندگویی برای ابراز برخی دیدگاه ها؟ ویترینی که جامعه ایران با همه تنوع و سلایق، تصویر خود را در آن می بیند یا دیواری خلل ناپذیر و غیرقابل انعطاف؟ و در یک کلمه «کلید پیشرفت کشور» باشد یا کلید پیشرفت گروهی خاص؟

روز ملی سینما فرصتی مغتنم برای بازاندیشی درباره این پرسش هاست.

محمد پورعلم