به گزارش خبرنگار دولت خبرگزاری شبستان، پیوستن به نهادهای بین المللی اقتصادی یکی از معیارهای اعتبار در عرصه جهانی تجارت برای کشورها محسوب می شود و هرچه کشوری در نهادهای مختلف پذیرفته شده باشد انجام تجارت و معامله با آن برای جهانیان راحت تر خواهد بود اما از آن جایی که سیاست در بسیاری از موارد سایه خود را بر مسائل در عرصه های مختلف در ایران می گستراند در این مساله نیز برخی از سیاسیون تلاش دارند ایران را از عضویت در برخی از نهادهای بین المللی اقتصادی دور نگاه دارند که هنوز دلایل مشخصی برای تلاش آنها اعلام نشده اما در هر صورت این اقدام به ضرر منافع ملی تعبیر می شود و موجب می شود که اقتصاد ایران در انزوا بوده و از اعتبارش در عرصه های بین المللی کاسته شود.
در همین رابطه می توان مساله پیوستن ایران به گروه ویژه اقدام مالی یا همان FATF اشاره کرد که این روزها به جای مطرح شدن در محافل اقتصادی در محافل سیاسی مورد بررسی قرار می گیرد و علیرغم موافقت مقامات ارشد نظام عده ای تاکنون موفق شده اند در این مسیر سد بزرگی ایجاد کنند و با تراشیدن بهانه های مختلف مانع خروج ایران از گروه سیاه این نهاد شوند.
پیوستن به FATF چه دردی از ما دوا می کند؟
پذیرفته شدن ایران از سوی گروه اقدام ویژه مالی یا همان FATF موجب می شود تا کانال های بانکی ایران برای همکاری های خارجی باز شود. از زمانی که ایران در فهرست سیاه این گروه قرار گرفته بانک های بزرگ دنیا از همکاری با بانک های کشورمان دچار ترس و وحشت شده اند و بر این باورند که به دلیل عدم مقابله ایران با تامین مالی تروریسم و پولشویی FATF از پذیرفتن کشورمان سر باز می زند.
این مساله در زمان اجرای برجام نیز موجب شد تا ایران نتواند آنگونه که باید از فرصت همکاری با بانک های جهانی بهره ببرد و حالا هم که تحریم های آمریکا علیه ایران وضع شده و در حال گسترش است بودن در لیست سیاه FATF نیز کمک می کند تا دست آمریکا برای جلب رضایت بانک های بزرگ جهانی به منظور نداشتن همکاری با ایران باز باشد.
در حالیکه خروج از لیست سیاه FATF و پیوستن به این گروه موجب تقویت اعتبار ایران در عرصه مالی جهانی خواهد شد و از آن پس همکاری های بانکی کشورمان با بانک های بزرگ افزایش یافته و باعث می شود تا آمریکا نیز در اجرای تحریم های یک جانبه خود علیه تهران دچار مشکل و انزوا شود.
چرا FATF ایران را در گروه سیاه جای داد؟
در زمان دولت نهم، گروه ویژه اقدام مالی از ایران خواست تا به منظور مشخص شدن وضعیت بانکی خود و نحوه عملکرد سیستم بانکی با این گروه به همکاری بپردازد که با مهم ندانستن این درخواست در دولت وقت در سال ۲۰۰۹ ایران در فهرست دول غیر همکار قرار گرفت و اقدامات تحریمی برای تهران وضع شد اما پس از حضور قوی ایران در مذاکرات هسته ای و مشخص شدن این موضوع که در صورت لغو تحریم های هسته ای تحریم های گروه ویژه اقدام مالی مانع از ارتباط بانکی ایران با جهانیان می شود، تیمی در سال ۹۵ شکل گرفت تا کشورمان را از این لیست خارج کند و FATF یک فرصت ۱۸ ماهه به ایران داد تا اقدامات لازم برای خروج از این لیست را انجام دهد.
ایران برای خروج از لیست سیاه چه کرده است؟
پس از بررسی های انجام شده مشخص شد ایران برای رسیدن به این هدف نیاز به اصلاح قانون نظام بانکی دارد و در همین رابطه دولت یازدهم ۴ لایحه تحت عناوین لایحه مبارزه با پولشویی، لایحه مبارزه با تامین مالی تروریسم، کنوانسیون مبارزه با پولشویی و کنوانسیون مبارزه با تامین مالی تروریسم به مجلس شورای اسلامی تقدیم کرد اما با نفوذ سیاسیون مخالف خروج ایران از گروه سیاه FATF به این مساله مشکلات بسیاری بر سر راه تصویب این لوایح در مجلس ایجاد شد و علیرغم تلاش های فراوان دولت در بخش های مختلف به ویژه وزارت امور خارجه، این گروه توانستند این لوایح را به مدت ۲ ماه از دستور کار مجلس خارج کنند و در نهایت مهلت ۱۸ ماهه ایران به پایان رسید.
اما با درخواست ایران یک مهلت ۴ ماهه دوباره به کشورمان برای رسیدن به این هدف داده شد و در تیرماه ۹۷ این مهلت ۴ ماهه نیز به پایان رسید اما با تصویب یکی از ۴ لوایح یاد شده و ارایه گزارش های کارشناسی از سوی ایران به FATF یک فرصت دوباره ۴ ماهه در اختیار ایران قرار گرفت که حالا ۲ ماه از آن سپری شده و سه لایحه باقی مانده نیز در پیچ و خم راهروهای مجلس شورای اسلامی دچار مشکل شده و مشخص نیست تا ۲ ماه آینده ایران می تواند از لیست سیاه FATF خارج شود یا بازهم سیاسیونی که منافع شخصی را بر منافع ملی ترجیح می دهند به اهدافشان خواهند رسید.
جلسه ای که در آن راجع به وضعیت ایران در FATF تصمیم گیری خواهد شد نیمه اکتبر سال جاری برگزار می شود و پیش از آن در سپتامبر باید گزارش کارشناسی اقدامات ایران ارایه شود.
بهانه مخالفان با پیوستن ایران به FATF چیست؟
مخالفان داخلی پیوستن ایران به FATF از جنبه های مختلف مخالفت های خود را مطرح می کنند اما همه آنها در این مساله اتفاق نظر دارند که با پیوستن ایران به گروه ویژه اقدام مالی دست کشورمان به منظور حمایت از جبهه مقاومت که از سوی آمریکا و غربی ها گروه های تروریستی نامیده می شوند بسته خواهد شد.
در حالیکه این بهانه از اساس وجهه قانونی ندارد زیرا در قانون بین الملل تعریف مشخصی برای گروه های تروریستی وجود دارد و ۱۲۶۷ گروه مشخص به عنوان مصادیق تروریست مطرح شده اند که شامل سه دسته کلی طالبان، القاعده و داعش و گروه های وابسته به آنها می شود. در این لیست مشخص نامی از گروه های مقاومت نیامده و هیچ کشوری ملزم به اجرای محدودیت برای آن ها نیست.
یکی دیگر از بهانه های مخالفان این طرح این است که رهبر معظم انقلاب اسلامی با این مساله مخالف هستند در حالیکه رهبر معظم انقلاب اسلامی تاکید داشته اند که با هر مساله ای که تامین کننده منافع ملی باشد موافقت دارند و از سویی دیگر هم انجام اقدامات لازم برای خروج ایران از لیست سیاه FATF از سوی شورای هماهنگی قوای سه گانه مصوب شده که رهبر معظم انقلاب اسلامی از پیش مصوبات این شورا را تائید کرده اند.
وضعیت هم پیمانان ایران در FATF
کشورهایی چون سوریه و روسیه که در حمایت ایران از گروه های مقاومت همکاری دارند و از نظر سیاسی هم پیمان ایران تلقی می شوند جزو کشورهایی هستند که پیش از این در لیست سیاه FATF قرار داشتند. اما روسیه علیرغم اینکه به عنوان یکی از امنیتی ترین کشورهای جهان شناخته می شود با اصلاح قانون های بانکی خود توانست از این لیست خارج شود و حالا بالاترین نقش را FATF بازی می کند.
روسیه هم چنین موجب خروج کوبا از لیست سیاه شد و تلاش دارد تا بتواند سوریه را هم از این لیست خارج کند. سوریه نیز در آخرین مرحله خروج از لیست سیاه FATF قرار گرفته و تنها پس از بازدید میدانی از اصلاح های صورت گرفته در قوانین کشور، دمشق به FATF خواهد پیوست.
با این وجود و با انجام کمی مطالعه می توان به این مساله دست یافت که پیوستن به FATF می تواند کلیدی برای اکثر قفل های بانکی ما باشد و منافع ملی ایران را تامین کند. در همین خصوص حشمت الله فلاحت پیشه رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس که با عصر ایران گفت و گو کرده هم معتقد است: «بعد از چندبار رد و بدل شدن نامه با دفتر مقام معظم رهبری در رابطه با FATFنهایتا ایشان اعلام کردند که خود دولت و مجلس تصمیم بگیرند یعنی این اختیار را به مجلس ودولت دادند. اینکه برخی نماینده ها و بعضی افراد می‌خواهند دوباره موضوع را به زمین دفتر مقام معظم رهبری بیندازند ظلم به خود رهبری است . به هر حال افراد بالغ و عاقلی در مجلس حضور دارند که طبق قانون اساسی صاحب رای هستند و باید طبق منافع ملی کشور و با حفظ شرایط صیانتی امنیت ملی کشور تصمیم شان را بگیرند. FATF دردنیای امروز فیفای بانک‌هاست و ما معتقدیم فضای فکری مدیران کشور و مردم را باید در چنین شرایطی به فضای تصمیم گیران بویژه کمیسیون امنیت ملی نزدیک کرد ودر همین راستا در کمیسیون امنیت جلسه ای را با حضور روسای بانک‌ها داشتیم که نظرات آنها را نیز اخذ کردیم واین جلسات را ادامه خواهیم داد تا به نتایج خوبی برسیم.ما از هر گونه مانع تراشی که ممکن است در راه تعاملات بانکی وخارجی کشور ایجاد شود جلوگیری خواهیم کرد و حتی در کمیسیون امنیت ملیاز بانک‌های دعوت کرده بودیم که بیشترین مناسبات خارجی را داشتند.»
علیرضا رحیمی، عضو هیئت رییسه مجلس شورای اسلامی نیز به شبستان گفته است: «FATF یک ضرورت برای کشور است البته باید در این موضوع منافع ملی حفظ شود. نکته قابل توجه این است که در لایحه الحاق به کنوانسیون مقابله با تامین مالی تروریسم دولت تحفظات لازم را طی اعلامیه ای تفسیری که ضمیمه کنوانسیون کرد، پیش بینی کرده است و مراقبت های لازم برای حفظ حقوق جمهوری اسلامی ایران انجام شده است. ما باید از شفافیت استقبال کنیم، ما باید از لوایح مبارزه با تامین مالی تروریسم و مبارزه با پولشویی استقبال کنیم و اینها مجموعه چهارچوبی است که در فضای کنوانسیون آمده است البته باید توجه داشته باشیم قبل از اینکه این کنوانسیون مطرح شده باشد ایران در خط مقدم مبارزه با تروریسم بوده است و نپیوستن به کنوانسیون های بین المللی شائبه مخفی کاری را بیشتر از طرف جمهوری اسلامی ایران دامن می زند. به نظر می رسد مجلس باید در مورد اف ای تی اف همانگونه که رهبری اختیار به مجلس داده است تصمیمی موثر در زمان لازم بگیرد.»
حال باید منتظر ماند و دید که تا نیمه اکتبر ایران می توان اقدامات لازم به منظور خروج از لیست سیاه FATF را انجام خواهد داد یا همچنان پشت سد سیاسیون برای رسیدن به اهداف مالی جهانی باقی خواهد ماند؟
گزارش از پریسا رهنما
نظر شما