خبرگزاری شبستان- گیلان، گیلان دهمین استان پرجمعیت و ۲۸اُمین استان وسیع ایران اسلامی است که از لحاظ تراکم جمعیت با ۱۷۷ نفر در هر کیلومترمربع جایگاه سوم را دارد. در این استان بیش از۵۰ رودخانه جریان دارد که رودخانه سفیدرود مهمترین آن است و جریانات جوی غالب شمالی-جنوبی استان موجب می‌شود تا همه سال شاهد بارش باران در استان باشیم.
نظام بارش در پاییز در بالاترین حد بوده و حداکثر شدت را دارد و در زمستان و اوایل بهار متوسط است و همین موجب شده تا بارندگی متوسط سالانه در این استان بین ۱۲۰۰ تا ۱۸۰۰ میلی‌متر در طول خط ساحلی متغیر بوده و گیلان را به استانی پربارش تبدیل کند.
همین بارندگی‌ها موجب شده تا تقریبا همه زمین‌های قابل آبیاری استان شالیزار بوده و برنج محصول استراتژیک استان شود.
در واقع گیلان با داشتن ۴۲۳ هزار هکتار شالیزار، باغ و زمین کشاورزی و با تولید سالانه حدود ۲ میلیون تن محصولات زراعی و باغی از مهمترین قطب‌های کشاورزی ایران است که ۵۲ درصد اراضی کشاورزی آن به کشت برنج اختصاص دارد که از این میزان حدود ۲۷ درصد از کشاورزی شالیکاری استان در شهرستان رشت واقع شده است.
حدود ۱۷۰ هزار هکتار از اراضی شالیزاری استان تحت پوشش شبکه آبیاری و زهکشی سفیدرود است که طی سالیان اخیر تغییر شرایط آب و هوایی استان‌های حوضه آبریز سد مخزنی سفیدرود شامل کردستان، زنجان، قزوین، اردبیل و آذربایجان شرقی و عدم مدیریت صحیح منابع آبی موجب شده درفصول گرم سال، با مشکل کم آبی مواجه شویم.
امسال نیز ذخیره آب سد سفیدرود بسیار کمتر از حجم آب ذخیره شده مدت مشابه سال قبل بود به گونه‌ایی که کاظم لطفی، مدیرعامل آب منطقه‌ای گیلان در خبری هشدارآمیز سال ۹۷ را سال کم آبی برای کشت برنج اعلام کرد.
همین هشدارها موجب نگرانی کشاورزان و برنامه ریزی مدیریت استان جهت کاهش مشکلات و سپری کردن سال زراعی با کمترین بحران و خسارت برای استان شد. رهاسازی آب زودتر از زمان موعود، شخم زمستانه، لایروبی انهار، کشت متناسب با اقليم از جمله راهکارهایی بود که برای مواجه با بحران کم آبی در فصل گرما اندیشیده شد.
اردکانیان، وزیر نیرو هفته پیش در سفر به گیلان نیز با بیان اینکه امسال با مشکلات عدیده ناشی از کم آبی مواجه بودیم گفت: کم آبی آستانه تحمل مردم را کاهش داده و موجب بهره برداری سیاسی و ایجاد تحرکاتی علیه نظام در خارج از کشور شد اما با هوشیاری و بردباری مردم این ایام نیز پشت سر گذاشته شد ضمن اینکه تجربه خوبی برای سازگازی با کم آبی بود.
وی با بیان اینکه نباید برنامه‌های توسعه کشور تحت تاثیر کم آبی قرار گیرد اذعان داشت: مهار آب شیرین، جمع‌آوری و تصفیه فاضلاب و شبکه‌آبرسانی روستایی سه ضرورت گیلان است که باید با بهره‌گیری از ظرفیت‌های لجستیکی استان درصدد رفع آن برآمد.
*گذر از کم‌آبی در شالیزارهای گیلان
مصطفی سالاری، استاندار گیلان نیز با اشاره به وضعیت حوزه کشاورزی و منابع آبی استان ابراز کرد: تامین آب شالیزارهای استان از دو بخش سد منجیل و آبخورهای سنتی صورت می‌گیرد.
وی با تاکید بر مدیریت مصرف آب کشاورزی استان و مطالبه کشاورزان در تکمیل و تجهیز ایستگاه‌های پمپاژ و لایروبی انهار گفت: امسال در اقدامی جهادی بالغ بر هزار کیلومتر از انهار لایروبی و ایستگاه‌های پمپاژ تجهیز شد و همین اقدام موجب کاهش مشکلات منابع آبی شده و در نتیجه در شرایط غیربحرانی قرار گرفتیم.
سالاری با اشاره به کاهش نزولات جوی در استان‌های حوزه آبریز سد منجیل تاکید کرد: اتکا کامل به سد منجیل جهت تامین منابع آبی کاری خطرناک و در برخی سنوات تهدید جدی است و باید از منابع دیگر استفاده کنیم.
وی با تاکید بر تکمیل پنج سد بزرگ در دست احداث استان ادامه داد: آب بندان‌هایی که به نوعی بخش عمده تامین آب کشاورزی بودند به علت رسوب گذاری و کم شدن حجم مخزن آبگیری نتوانستند در ذخیره آب به مانند گذشته موفق باشند که در این راستا طی سال جاری لایروبی آب بندان‌ها صورت می‌گیرد.
سالاری، لایروبی و احیاء آب بندان‌های استان را گامی مهم در جهت افزایش ذخیره آب استان دانست و بیان کرد: با مدیریت صحیح آب بندان‌ها، سدهای کوچک، چشمه‌ها و رودخانه‌ها می‌توان آب را به اندازه کافی در اختیار کشاورزان و شهروندان قرار داد.
مدیریت صحیح آب در استان گیلان با وجود بارش‌های بسیار و آبگرفتی معابر در فصول بارش زا امری ضروری است تا بتواند این استان را از خشکسالی در فصول کشاورزی نجات دهد و این امر مستلزم ارائه برنامه و همت جهادی مدیران استانی با حمایت دولت تدبیر و امید است.
*تغییر الگوی کشت ضرورتی اجتناب ناپذیر
علیرضا شعبان نژاد، رئیس جهاد کشاورزی گیلان با اشاره به بحران کم‌آبی در فصول کشاورزی اظهار کرد: برای مقابله با کم‌آبی باید الگوی کشت متناسب با اقليم را با توجه به تقويم کشت شهر به شهر اجرایی کنیم.
وی تجهیز و یکپارچه سازی شالیزارهای استان را از دیگر اقدامات برای مدیریت آب زراعی دانست و گفت: ایجاد کانال‌های آبیاری، مسطح کردن شالیزارها و ایجاد مرزهای مستحکم، حدود ۲۵درصد در مصرف آب زراعی صرفه‌جویی ایجاد می‌کند.
شعبان نژاد ادامه داد: ایجاد زیرساخت‌ها و منابع ذخیره آب، الگوی کشت مناسب با اقلیم، افزایش راندمان آبیاری با توسعه و تجهیز شبکه‌های انتقال، شخم زود هنگام شالیزارها با استفاده از آب بارندگی‌ها، تجهیز و نوسازی شالیزارها، مجهز کردن اراضی به سامانه‌های نوین آبیاری و همچنین ایجاد تشکل‌های مردم نهاد مدیریت بهره‌برداری آب از مهمترین راهکارهای مقابله با بحران آب و کم آبی است.
*آسیب‌پذیر بودن برخی از شهرهای گیلان از نظر منابع آب
کاظم لطفی، مدیرعامل آب منطقه‌ایی گیلان با اشاره به شرایط حوزه آبریز سد سفیدرود و وضعیت بارشی گفت: امسال با کاهش ۶۰۰ میلیون متر مکعبی آب در فصل زراعی نسبت به سال گذشته مواجه بودیم که با اتخاذ تدابیر لازم از بحران آب استان رها شدیم.
وی با اشاره به آسیب‌پذیر بودن برخی از شهرهای گیلان از نظر منابع آبی گفت: شهرستان لنگرود و تالش در صدر آسیب‌پذیری بودند که با راه اندازی ۱۷ ایستگاه پمپاژ در لنگرود و بازسازی و راه اندازی ۳۰ چاه در حوزه تالش توانستیم نقاط آسیب پذیر را در این دو شهرستان مدیریت کنیم.
مدیرعامل آب منطقه‌ای گیلان با اشاره به کاهش ۱۸درصدی منابع آبی استان در سال جاری تصریح کرد: لایروبی یک هزار و ۱۰۰کیلومتر از انهار درجه یک و درجه دو و رودخانه‌ها از دیگر اقدامات جهت سرعت‌بخشی جریان آب بوده و توانستیم بحران را مدیریت کنیم.
مدیر عامل آب منطقه‌ای گیلان به وجود ۵۴ رودخانه استان اشاره و بیان کرد: جهت مدیریت آب، حوزه آبریز گیلان را تحت فعالیت سدسازی قرار داده و انتهای شبکه‌های آبی شرق و غرب استان را با احداث دو سد بزرگ تقویت می‌کنیم.
با تغییرات اقلیمی سال‌های اخیر و به خصوص کاهش بارش‌ها در استان‌های حوضه آبریز سد سفیدرود به عنوان منبع اصلی آبیاری شالیزارهای جلگه گیلان، مدیریت بهینه منابع آب امری ضروری است، اگرچه توانستیم با چاره اندیشی مسئولان و همت کشاورزان از بحران کم آبی به سلامت گذر کنیم اما مشکل کم آبی در این استان در فصول گرم همچنان باقی است.
نظر شما