سرانجام پارازیت های ماهواره ای در ایران

به گزارش خبرنگار دولت خبرگزاری شبستان، روز گذشته وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در توئیتی خبر از رونمایی از سامانه برخط نمایش سطح تَجمُّعی تشعشعات رادیویی داد. این سامانه قرار است میزان ارسال پارازیت را به نمایش بگذارد تا مشخص شود چه میزان پارازیتی که برای سلامتی مضر است ارسال می شود.

تاریخ معضل پارازیت در ایران

مساله تشعشعات رادیویی که در ایران در برخی از موارد برای ایجاد پارازیت در امواج مختلف به کار گرفته می شود از سال ۸۹ به دلیل تذکر نهادهای بین المللی به ایران در مورد ارسال پارازیت به دغدغه مردم تبدیل شد. در آن سال هیات قانونگذاری رادیویی اتحادیه جهانی مخابرات از ایران خواست به ارسال پارازیت روی عملیات ماهواره‌ای EUTELSAT پایان دهد و این کار را برخلاف قانون شماره 15.1 اتحادیه بين‌المللي مخابرات اعلام کرد.

در ابتدا در واکنش به این نگرانی ها و دغدغه مردم مقامات دولتی سکوت پیشه کردند اما کارشناسان به تشریح مشکلاتی که پارازیت ها برای سلامتی بدن انسان ایجاد می کنند پرداختند. در سال ۸۹، «محمدرضا نوروزی» عضو انجمن علمی تخصصی باروری و ناباروری در ایران، در گفت و گویی اعلام کرد: «بر پایه تحقیقات روشن شده است امواج محیطی و پارازیت ها به افزایش سقط های ناخواسته می انجامد. دست اندرکاران دولت ناباروری را مشکلی جدی در نظر نمی گیرند و با وجود روند رو به افزایش زوج های نابارور در هر سال به دلیل عوامل اجتماعی و محیطی، در این زمینه پشتیبانی هایی صورت نمی گیرد.»

همچنین محمدعلی محققی، عضو هیات علمی گروه جراحی بیمارستان امام خمینی (ره) و بنیانگذار مرکز تحقیقات سرطان، نیز در گفت و گویی عنوان کرد: «تاثیر امواج پارازیت های ماهواره ای روی کودکان می تواند به بروز برخی از انواع سرطان ها بینجامد.پارازیت در افراد بالغ نیز به بروز مخاطرات و بیماری ها در سیستم های عصبی، قلب و عروق و دستگاه گوارش و حتی سرطان خون منجر شده است.»

علاوه براین، ابوطالب صارمی، رییس یک مرکز تحقیقات سلولی با اعلام افزایش آمار سقط جنین غیر عمدی و افزایش آمار بارداری خارج رحم در ایران طی دو سال منتهی به ۱۳۹۱ گفت: «به نظر می‌رسد با توجه به افزایش پارازیت‌ها و امواج الکترومغناطیسی در محیط اطراف، شاهد افزایش این آمار بوده‌ایم».

در کنار این ها حتی سازمان هواشناسی نیز بر اثر مخرب پارازیت بر پیش بینی های تاکید کرد و حتی مسبب ایجاد اختلال در پیش بینی طوفان دوازدهم خردادماه 1393 تاثیر پارازیت ها بر دستگاه های این سازمان دانست.

تلاش های دولت روحانی برای حل معضل پارازیت ها

اما مسئولین دولت وقت در آن زمان سکوتشان را ادامه دادند تا اینکه حسن روحانی به عنوان کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری دولت یازدهم در خصوص پارازیت ها هم وعده های انتخاباتی ارایه داد و بعد از سر کار آمدن این مساله را در دستور کار دولتش قرار داد.

حسن قاضی‌زاده‌هاشمی، وزیر بهداشت درمان دولت روحانی اعلام کرد: «گروهی متشکل از کارشناسان وزارت ارتباطات، بهداشت، سازمان انرژی اتمی و سایر دستگاه‌های مربوطه در مورد تاثیر پخش پارازیت بر سلامت مردم تحقیق می‌کند.»

اما پس از مدتی محمود واعظی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت یازدهم در گزارشی اعلام کرد که پارازیت ها در ایران هیچ مشکلی ایجاد نمی کنند. واعظی در گفت و گو با برنامه من طهران شبکه العالم، در این باره توضیح داد: «برخی فکر می کنند بی.تی.اس ها یا فرستنده هایی که در سطح شهر وجود دارند، برای سلامتی افراد مضر هستند. در این خصوص باید دانست هر فرستنده رادیویی در ارسال امواج اگر از شاخص بین المللی و سطح "آی.تی.یو"ی بین المللی فراتر رود، برای سلامتی افراد جامعه زیان بخش خواهد بود، اما اگر این امواج کمتر از آن شاخص باشند، مشکل ساز نیستند. در این راستا، ما سازمانی داریم تحت عنوان سازمان تنظیم مقررات که وظیفۀ آن رصدِ همه امواجی است که در سطح شهرها وجود دارد. این رصد هم به صورت رَندوم و هم به آنلاین صورت می گیرد تا اطمینان یابد که سطح امواج موجود از حد شاخص بین المللی فراتر نرود. در این میان، شورایی هم وجود دارد که نتیجه بررسی های میدانی را بررسی می کند. این شورا از نماینده وزارت بهداشت، نماینده محیط زیست، نماینده سازمان انرژی اتمی عضویت دارند و جلسات این شورا در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات برگزار می شود. این شورا به عنوان مقام بالاتر، مراقب است تا امواج موجود در سطح شهرها از شاخص بین المللی فراتر نرود. بر اساس رصدهایی که تاکنون ما انجام داده ایم، هیچ مشکلی در این زمینه وجود ندارد.»

این مساله در افکار عمومی خاتمه نیافت و همچنان نگرانی ها در خصوص تاثیر پارازیت ها بر سلامتی انسان ادامه یافت زیرا منابع علمی در این باره تاکیدات فراوانی داشتند. طبق پژوهش جامع سازمان حفاظت از سلامت بریتانیا، شواهد مجموعاً نشان می‌دهد بودن در معرض میدان فرکانس‌های رادیویی (RF) در سطوح پایین‌تر از دستورالعمل‌های بین‌المللی اثرات سلامتی منفی ندارد. تأثیر بر الگوی‌های الکتروانسفالوگرافی محتمل است ولی به نحو قطعی تثبیت نشده و روشن نیست چنان اثراتی پیامدهای سلامتی منفی داشته باشند.شواهد فزاینده وجود دارد که بودن در معرض میدان فرکانس‌های رادیویی (RF) در سطوح پایین‌تر از دستورالعمل‌های بین‌المللی سمپتومی ظاهر نمی‌کند و افراد حتی آنها که فکر می‌کنند نسبت به میدان‌های رادیویی حساسند قادر به تشخیص آن نیستند.شواهد موجود در خصوص ریسک سرطان، به خصوص در خصوص استفاده از تلفن همراه نهایی نیست، ولی در مجموع به طور فزاینده در جهت نبود اثرات ناشی از اشعه است.

تیر آخر وزیر جوان دولت

این موضوع در نهایت به دولت دوازدهم کشید و وزیر جوان این کابینه تصمیم گرفت در خصوص آن دست به شفاف سازی بزند. محمد جواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت دوازدهم در اولین گام در این رابطه گفت: « ما یک موضوعی داریم تحت عنوان «سلامت مردم در برابر تشعشعات رادیویی». آن چیزی که در این موضوع مطرح شده اثر تجمعی تشعشعات رادیویی است. یک انسان در فضایی که قرار دارد، تحت تاثیر تشعشعات فرکانسی مختلف اعم از فرستنده‌های رادیویی، فرستنده تلویزیونی، فرستنده‌های ماهواره‌ای، امواج دکل‌های مخابراتی و فرکانس‌های مخابراتی قرار دارد.حتی در محیط منزل نیز یک فرد تحت تاثیر امواج مایکرویو قرار دارد. اثر تجمعی این امواج روی بدن یک فرد باید مورد مطالعه قرار گرفته و از سلامت مردم در برابر اثرات تجمعی فرکانسی مراقبت شود تا این امواج در حدود استاندارد و سلامت مطلوب باشد. بر این اساس برای حوزه سلامت اثرات تجمعی فرکانس‌های رادیویی استاندارد‌هایی وجود دارد. اطلاعاتی که اکنون درباره سلامت مردم منتشر شده، اثرات در معرض قرار گرفتن انسان در برابر تشعشعات تجمعی رادیویی است.»

وی بیشتر توضیح داد که «در این حوزه تاکنون اثرات گرمایی، استاندارد و مطالعه شده است. بر این اساس سطوحی در نظر گرفته شده است که به ازای آن استاندارد مشخص، کشور‌ها باید چارچوب مشخص شده را رعایت کنند. طبیعتا عبور از استاندارد‌های مشخص شده برای سلامت افراد مضر خواهد بود. البته اثرات دیگری تحت عنوان اثرات جهشی مطرح شده است که تاکنون استانداردی در این حوزه منتشر نشده است. البته کشور‌های مختلف جانب احتیاط را رعایت کرده و به ازای شاخص‌های بین‌المللی که به وجود آمده است برخی کشور‌ها رفتار‌های سختگیرانه‌ای در این حوزه دارند تا جایی که میزان اثرات تجمعی را ١٠درصد میزان تشعشعات استاندارد جهانی لحاظ می‌کنند.این مقررات سختگیرانه را برخی کشور‌ها در برابر اثرات ناخواسته‌ای که هنوز به اثبات نرسیده اتخاذ می‌کنند. درباره اثرات تشعشعی دو موضوع وجود دارد. یک موضوع مربوط به اندازه‌گیری این امواج بوده که وظیفه وزارت ارتباطات است و موضوع دوم اثرات سلامت است که توسط سازمان انرژی اتمی پیگیری می‌شود. سازمان انرژی اتمی نیز در این موضوع مسوولیت دارد و این سازمان نیز همواره پیگیر این موضوع است.»

آذری جهرمی وجه سیاسی این ماجرا را بیشتر شکافت و در خبری مهم اعلام کرد که «چندی پیش جمعی از پزشکان در این باره مکاتبه‌ای با مقام معظم رهبری داشتند. ایشان نیز این مطلب را با جدیت به شورای عالی امنیت ملی ارجاع دادند و در این باره کارگروه‌هایی متشکل از دستگاه‌های مختلف در شورای عالی امنیت ملی تشکیل شد. وظیفه وزارت ارتباطات در این کارگروه‌ها اندازه‌گیری امواج است.بر این اساس سازمان تنظیم مقررات با استفاده از تجهیزات مخصوص، پنج شهر هدف مشخص و تجهیزات را در این شهر‌ها را نصب کرد. یکی از این شهر‌ها تهران و شهر دیگری، شیراز است. نزدیک به یک ماه از نصب و راه‌اندازی این تجهیزات در شیراز گذشته است. همچنین در تهران نیز این تجهیزات نصب شده و اندازه‌گیری امواج در حال انجام است.»

حالا این وعده ها و شفافیت های وزیر جوان روحانی گویا به ثمر رسیده و او در توئیتی اعلام کرده که « یکی از وظایف سازمان تنظیم مقررات، اندازه‌گیری سطح تَجمُّعی تشعشعات رادیویی در کشور است تا نظارت دقیقی بر رعایت استانداردها صورت پذیرد. همانگونه که قول داده بودم، سامانه برخط نمایش این اندازه‌گیری‌ها، در هفته دولت، توسط سازمان تنظیم مقررات رونمایی خواهد شد.»

به نظر می رسد با این اقدام وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات کمی بیش از گذشته دغدغه مردم نسبت به ارسال پارازیت ها و تاثیر منفی آن بر سلامت بدن انسان کاهش یابد.

گزارش از پریسا رهنما