روزی که رسانه ای نشد/ پای درددل عکاسان خبری

خبرگزاری شبستان – شیراز:

 

28 مرداد در تاریخ ایران یادآور 2 اتفاق شوم است، کودتای 28 مرداد سال 32 علیه دولت مشروع دکتر محمد مصدق و واقعه وحشتناک سینما «رکس» آبادان، اما این گزارش ربطی به این 2 روز ندارد و به سال های دور باز می گردد، 19 آگوست در تقویم جهانی به عنوان روز عکاسی شناخته می شود.

 

همه اتفاقات زیر سر اشراف زاده فرانسوی به نام «نیسفور نیپس» بود، او را می توان یکی از بنیانگذاران هنر عکاسی نامید، کسی که توانست در سال 1826 را فرایندی که آن را «هلیوگرافی» می نامید، چشم انداز پنجره اتاق خود را روی صفحه ای منتشر کند، 11 سال بعد «لویی داگر»، این حرکت را تکمیل کرد و این اتفاق چهار سال بعد از فوت «نیپس» رخ داد، «لویی» در این اتفاق توانست فناوری ایجاد کند که تصویری مثبت، مستقیم و پایدار بر صفحه‌ نقره ‌ای ثبت می ‌کرد، فناوری اش را «داگروتیپ» نامید که در تاریخ عکاسی به عنوان نخستین شیوه‌ عملی ثبت تصویر شناخته می‌ شود.

 

در ژانویه 2 سال بعد آکادمی فرانسه، «داگروتیپ» را به عنوان یک اختراع ثبت کرد، بعد از مدتی که فرانسوی ها به اهمیت این اختراع پی برده بود، حقوقی ماهانه برای داگر و فرزند «نیپس» در نظر گرفت و قرار شد در گردهمایی 19 آگوست 1839 در پاریس از این اختراع که امروزه، عکاسی نامیده می شود، رونمایی کنند.

 

روز جهانی عکاسی توسط انجمن های عکاسی، ایالات متحده آمریکا به رسمیت شناخته شد و سال ها بعد در 1991 انجمن عکاسی بین المللی هند، این روز را جشن گرفت، پس از آن یکی یکی کشورها به این مهم توجه نشان دادند و وب سایت این روز توسط عکاسان آمریکایی و استرالیایی راه اندازی شد که عکاسان می توانند به شکل رایگان در آن ثبت ناک کرده و از رویدادهای مختلف عکاسی مطلع شوند.

 

از عکاسان خبری شیرازی در این روز مصاحبه ای گرفته شد، تا نظر خود را در خصوص اهمیت عکاسی، مسائل و مشکلات عکاسی به ویژه عکاسی خبری، سخن با مردم و مسئولین، بهترین عکسی که گرفتید و یک خاطره بیان کنند، محمد حسین نیکوپور، با 18 سال سابقه کار در رسانه های مختلف اولین نفری است که به مصاحبه خبرگزاری شبستان پاسخ می دهد، او می گوید: بیش از ۱۸ سال پیشینه عکاسی برای رسانه ها دارم و دانش آموخته عکاسی خبری و ارتباط تصویری هستم.

 

وی می افزاید: عکاسی خبری امروزه تعریف تازه ای یافته و ممکن است یک رویداد ساده خبری را بیان کند.

 

 

 

 

به اعتقاد عکاس اسبق خبرگزاری مهر در فارس، عکس خبری فقط برای زینت بخشیدن به یک خبر یا تیتر یک رسانه نیست و یک عکس خبری باید حاوی تمامی عناصر خبری، باشد و همین بس که عکس خبری پایه و اساس شبکه های پیام رسان شده و دیگر فضای مجازی خالی از عکس جذاب نیست.

 

نیکوپور می گوید: با نوسان نرخ ارز بزرگترین مشکل کنونی عکاسی در هر زمینه و ژانری تهیه ابزار است و در کنار این، نبود تخصص در شناخت عکس از سوی صاحبان رسانه روند عکاسی خبری را به سمت و سوی شهروند خبرنگاری برده است.

 

وی که که اکنون به عنوان خبرنگار حوزه فرهنگ و هنر با خبرگزاری مهر استان فارس، همکاری می کند، می افزاید: گرچه امروزه برد رسانه ای شهروند خبرنگاری بیش از جستجوی اخبار در رسانه های رسمی است و آفت این جریان نارسایی، ناقص بودن و عدم گویایی خبر است و این دامنگیر عکس ها هم شده و گاهی مخاطب را در اعتماد به صحت عکس کاهش می دهد.

 

این خبرنگار و عکاس شیرازی می گوید: به نظرم مسئولان در یک سوی جریان آزاد اطلاعات، نقش بازگشایی مسیر را دارند و در حمایت از این قانون و اجرای آن باید گام بردارند زیرا از این جریان گریزی نیست و مردم هم با مطالبه آن می توانند اعتماد از دست رفته را در نبود اطلاعات کامل و رسا دوباره به دست آورند.

 

 

 

 

وی می افزاید: بهترین عکسی که گرفتم انتخاب سختی میان خوب و بد بودن است، زیرا ماهیت عکس خبری مانند سینمای مستند اعتراضی است، اما آنچه عکس را برایم مهم جلوه داد زبان جهانی آن بود، اینکه گروهی برای رساندن پیام خویش به جهان دست به خشونت می زنند مصداق بارز هویت اعتراضی عکس خبری است.

 

 

 

 

اما خاطره من مربوط به سال 1385 و سیل آن سال شیراز و محله های اطراف رودخانه خشک شیراز، باز می گردد، او می گوید: «این سیل وقتی آمد باعث شد از جمله باشگاه فرهنگی رفاهی و محله تیموری شیراز را تخریب کند و این عکس را هنگامی گرفتم که این مرد روی ویرانه های محل زندگی خویش نشسته و به آینده نامعلوم خود و خانواده اش می اندیشید.»، پس از گرفتن این عکس که به عکس یک روزنامه تبدیل و آواربرداری و رسیدگی به این محله آغاز شد.

 

دوربینم، دوست همیشگی من است

 

زهرا نورانی، عکاس روزنامه همشهری فارس می گوید: «باور هر نوشته کمی سخت هست چون به هر طریق نظر نوشتید در متن اعمال می‌شود که این ممکن است در باور پذیر آن تاثیر داشته باشد ولی عکس عین واقعیت است، بدون نظر شخص عکاس»

 

 

او معتقد است: عکاس خبری باید همیشه در صحنه باشد تا بتواند لحظه قطعی را شکار کند این واقعه ممکن است زلزله، آتش سوزی و سایر حوادث غیر مترقبه باشد.

 

نورانی که چهار سال سابقه کار دارد با اشاره به اینکه خیلی از عکس هام را دوست دارم هر زمان که آرشیو عکس نگاه می کنم اون روز، اون لحظه که شات زدم را یادم میاد این برام لذت بخش هست، می افزاید: هر زمان که خیلی ناراحت هستم، دوربینم را برمی دارم و بی هدف میرم تو خیابان ها، از روزمرگی مردم عکس می گیرم و وقتی دوربین به دستم همه چیز یادم می رود و این نعمت بزرگی هست که دوست همیشگی ام، دوربینم را به من داده است.

 

وی می افزاید: خواسته ام از مسئولین اینه که به عکاسان خبری احترام گذاشته شود، ما مجبوریم بسیاری از وقایع عکس بگیریم و برای رسانه بفرستیم با اینکه معرفی نامه و ‌کارت عکاسی خبری داریم ولی بازهم مورد بی مهری قرار می ‌گیریم، و باید برای همه عوامل توضیح بدهیم که این عکس برای رسانه می‌ خواهم ولی بازم هم باور نمی کنند، در سالی که گذشت 2 بار توسط مامورین دستگیر شدم که سرپرست روزنامه همشهری با مدارک روزنامه آمد و من را نجات داد.

 

 

نورانی یکی دیگه از مشکلات عکاس خبری را عدم امنیت شغلی و پرداخت فوق العاده کم حق تصویر می داند که گاهی هزینه ایاب و ذهاب، پول بنزین و یا اینترنت هم نمی شود چه رسد به خرج دوربین.

 

بهترین خاطره ام از اربعین حسینی است؛ سعی می کنم حجابم کمرنگ نشود

 

الهه پورحسین، عکاس باشگاه خبرنگاران فارس هم می گوید: در شرایطی که زندگی ها سریع شده و مردم فرصت کمتری برای خواندن دارند، عکس می تواند رسانه جایگزین مناسبی برای انتقال اخبار و مفاهیم در زمان کوتاه باشد، عکس خبری به عکسی گفته می شود که پیام و هدف اصلی آن ها خبر رسانی باشد.

 

 

 

این عکاس خبری می افزاید: عکس خبری در کسری از ثانیه رخ می دهد، یک عکاس خبری در هنگام عکس گرفتن باید سرعت عمل بالایی داشته باشد، چشمان یک عکاس باید ترکیب یا حالت را ببیند که خود زندگی به شما عرضه می کند ما باید بینش خودمان بدانیم که چه زمانیست که عکاس خلاق است.

 

 

وی می گوید: شناخت تعداد عکاس واقعی مسئله مهمی است که باید در راس برنامه ها قرار گیرد، ما در برخی مراسم ها شاهد حضور افراد زیادی از عکاسان هستیم و همین افراد غیر حرفه ای مانع کار عکاسان خبری می شوند.

 

به گفته پورحسین، همچنین نبود شناخت و درک هنری بعضی از ادارات باعث شده تا خروجی های عکاسان اهمیت داده نشود، یکی دیگر از مشکلات عکاسان نداشتن امنیت است، بیشتر تجهیزات عکاسان توسط خودشان تهیه می شود و در هر مراسمی ممکن است هر اتفاقی برای آنها رخ بدهد مهم ترین چیزی که در حرفه عکاسی خبری آزار دهنده است، کپی شدن عکس ها بدون نام در سایر رسانه هاست یعنی سرقت ایده و زمانی که گذاشته شده است، این مسئله باید اداره ارشاد و انجمن صنفی خبرنگاران و عکاسان بررسی کنند تا دیگر شاهد این مشکلات نباشیم.

 

وی بهترین خاطره را سفر معنوی در اربعین سال 95 به کربلا می داند و می گوید: بهترین عکسم در بین الحرمین بود.

 

 

پورحسین که دارای مدرک تحصیلی کارشناسی عکاس خبری حرفه ای است، اظهار می دارد: همیشه حجابم را رعایت می‌ کنم چون می دانم پوشش کاملی است، حتی در محل کارم مراقبم تا حجابم کمرنگ نشود زیرا این پوشش محافظ من است.

 

 

مسئولین و مردم خواهش دارم که نگاه شان را نسبت به عکاسی بویژه عکاسی خبری تغییر دهند

 

محمد صادقی از عکاسان تازه کار شیراز است که در سایت های خبری مختلفی از جمله «شیرازه» و «پیام خبر» کار کرده است، او می گوید: به عکسی که به تواند خبری را به مخاطب منتقل کند عکس خبری و به نویسندگان مقاله و مخبران خبر به وسیله تصویر یا همان عکس، عکاس خبری می گویند و از آن جهت اهمیت می باید که خبری را با چندین وچند سطر می توان با یک شات دوربین به مخاطب خود خبر داد و چه بسا که فهم و درک تصویر آسان تر شود و حتی در برخی موارد عکس هایی خبری فراتر از متن و مقاله هستند و نمی توان به سادگی متنی از خبری که می رسانند، درآورد.

 

به اعتقاد این عکاس جوان، متاسفانه مشکلات و معضلاتی که عکاسان با آن ها روبرو هستند بسیار زیاد هست که شاید مهم ترین آن ها لوازم و وسایل عکاسی بسیار گران قیمت است، کم اهمیتی متولیان و مسئولان نسبت به عکاسان در مقایسه با خبرنگاران، حقوق بسیار کم و دید بد برخی مردم از معضلات کاری عکاسان خبری است.

 

وی می افزاید: از مسئولین و مردم خواهش دارم که نگاه شان را نسبت به عکاسی بویژه عکاسی خبری تغییر دهند و به این قشر از اصحاب رسانه امیت بیشتری داده شود و حداقل مسئولین درد دل و دغدغه عکاسان را بشنوند.

 

 

صادقی می گوید: بهترین عکس به نظرم وجود ندارد چون هر عکسی که می گیرم به نظر خودم بهترین عکسم هست همه عکس هام را بی نهایت دوست دارم اما توی سوژه ها عکاسی از کودکان را بیشتر ترجیح می دهم.

 

وی می گوید: رفته بودیم یکی از محله های محروم شیراز برای گزارش تصویری که مسائل و مشکلات شون را انعکاس بدهیم که با انواع و اقسام برخوردها مواجه شدیم، عده ای می آمدند باهامون گرم می گرفتند و صحبت می کردند، عده ای هم به ما ناسزا می گفتند و مخل کارمون می شدند و به نوعی همزمان 2 حس دلگرمی و دلسردی رو توی یک ساعت احساس کردم.

 

عکس خبری باید به تنهایی پیام خود را منتشر کند

 

رضا کوهی شوریجه، عکاس خبری سایت «موج ما» می گوید: قبلا دوربین به دست بودم که اسم خودم را عکاس خبری گذاشته بودم اما وقتی چند باری عکس های خودم را با عکس های همکاران خبری خود بررسی کردم، متوجه خیلی مسائل شدم بطوری که اوایل فکر می ‌کردم عکاسی همین هست که یک دوربین دستت باشد و عکس بگیری و بواسطه رسانه ای که داری آن را منتشر کنی اما بعد فهمیدم عکس های همکارانم هر یک دارای دنیای پیام هستند و عکس های من فقط یک عکس معمولی است لذا با مطالعه در این زمینه فهمیدم عکس خبری باید به تنهایی پیام خود را منتشر کند و این چیزی جز دانستن زاویه بندی، رنگ بندی، نوردهی و غیره در عکاسی نیست.

 

کوهی می گوید: عکس خبری هم آنقدر اهمیت دارد که یک عکس می تواند بسیاری پیام داشته باشد اگر قواعد عکاسی رعایت بشود می تواند در یک عکس با مخاطب خود ارتباط برقرار کرده و دنیای صحبت کند و متاسفانه به هر کسی که یک دوربین در دست دارد را عکاس می‌ نامیم، بدون دانستن و آگاهی از نوع عکس و اغلب عکاسان خبری که از این موضوع رنج می برند چرا که بعضی ها با دوربین عکس هنری می گیرند و متاسفانه به واسطه همان فکر می کنند عکاس خبری هستند و بر عکس بعضی ها عکاس خبری هستند و فکر می کنند عکاس هنری و آتلیه ای هم می توانند باشند و درگیر شدن این 2 حرفه عکاسی توسط مبتدیان می تواند اولین ضربه به این هنر زیبا باشد.

 

به گفته این عکاس سروستانی، ای کاش عکاس را از عکاس باشی متفاوت بدانیم، بی شک عکاس فقط عکس می گیرد بدون دشتن هدف و یا دانستن قواعد عکاسی اما عکاس باشی که رشته او عکاسی است به درستی از دانش آموخته شده خود را ثبت یک عکس زیبا کمک می گیرد و به خوبی ارزش عکس خود را می داند، دوربین مهمترین سلاح عکاس است و متاسفانه همیشه از سوی برخی از مردم و مسوولین مورد تهدید قرار گرفته است.

 

کوهی شوریجه می گوید: عکاسان خبری در همه برنامه اولین نفری هستند که برای عدم از دست دادن سوژه خود سریع واکنش نشان می دهند چرا که اگر حالت یک فرد در یک صدم ثانیه از بین برود دیگر نمی توانند عکس خود را ثبت کنند، این امر در برخی برنامه های ملی و کشوری همانند راهپیمایی ها، بازدید ها و افتتاحیه ها نمود بیشتری دارد و این تلاش ها منجر به گرفتن عکسی می شود که ممکن است یک سخنرانی یک ساعته را در یک عکس خلاصه کند و پیام رسان باشد.

 

وی می گوید: بهترین عکسی که گرفتم در مراسم یادواره شهدای غواص استان فارس از مادر شهیدی بود که با در دست داشتن قاب عکس پسر شهیدش و با اشک های خود؛ حالم را در این مراسم دگرگون کرد.

 

فاطمه نهاری، عکاس خبری سایت «پیام خبر» می گوید: جایی خواندم «در دنیایی که همه چیز خیلی زود فراموش می ‌شود، عکس‌ها سندی هستند که با ثبت یک لحظه، راوی تاریخ می‌ شوند، لحظه کوتاهی که در قاب کوچک عکاس‌ ها ثبت می‌ شود، آنقدر قدرتمند است که می‌ تواند خشم، زیبایی، ظلم، امید و اندوه نهفته در درون خود را به چشم ‌هایی که نظاره‌ گر آن هستند، منتقل کند.»، این متن به جانم نشست زیرا در تمام این سال ها، تلاشم بر همین باور بوده و هست، عکاسی خبری هم از این قاعده مستثنی نیست و چه بسا بیشتر درگیر این عواطف و احساسات هم باشد ... به امید آن که بتوانیم عکس هایی ثبت کنیم در غایت تاثیر و ماندگاری!

 

حال با تعبیه دوربین های چند مگا پیکسلی روی گوشی های تلفن همراه، شاهد تغییراتی در این رشته هنری هستیم که هر فرد خود یک عکاس می شود، اما باید فرهنگ عکاسی در میان جامعه جا بیفتد و هر شخص به دنبال آموزش در این خصوص باشد تا بتواند، نام «عکاس» را با خود یدک بکشد.

 

گزارش: محسن تورع