گوشی همراه! ساکت شو

خبرگزاری شبستان: ای بی تیلور در سال 1871 در تعریف فرهنگ گفته بود «فرهنگ عبارت است از مجموعه پيچيده‌ای از  دانش‌ها، هنرها، افكار، اعتقادات، قوانين و مقررات، آداب و رسوم، سنت‌ها و به طور خلاصه كليه آموخته‌ها و عاداتی كه يك انسان به عنوان عضو جامعه اخذ می‌كند» (همايون، 1358).

جامعه‌شناسان و مردم‌شناسان را باور بر این است که فرهنگ همانطور که از واژه‌اش روشن است بی‌گمان ریشه در باورهای فردی و گروهی دارد از اینرو در هر فرهنگ کوچک نیز خرده فرهنگ‌هایی وجود دارد.

گاهی نیز یک کار درست یا نادرست در میان بخش بزرگی از باشندگان یک فرهنگ بزرگ نیز مشاهده می‌شود که نمایانگر نیروی پرتوان فرهنگ‌سازی نخستین در پیدایش نوعی عمل فردی یا جمعی است.

تا این جای سخن را به یاد داشته باشید.

من چندی پیش به مسجد جامع غدیر خم واقع در خیابان پاسداران تهران رفتم و گمان نمی‌کردم در این خطه از پایتخت ایران با این نوشته روبرو شوم که «عاشقانه ذکر حق را گوش کن، گوشی همراه خود را خاموش کن.» در واقع پیش‌پنداشتم این بود که باشندگان طبقات ثروتمند بی‌گمان گوشی خود را با ورود به مساجد، خاموش می‌کنند یا در حالت سکوت قرار می‌دهند.

راستینه اما چیز دیگری است زیرا فرقی نمی کند در کدام منطقه از شهر یا کشور ساکن باشیم، مهم آن است که یک کار پسندیده در باور ما جا خوش کرده باشد و در هر زمان و مکانی آن را نمایان سازیم و حتی اجرای آن را به دیگران توصیه کنیم. این فرهود را آکریرا کوراساوا (Akira Kurosawa) در فیلم «راشامون: Rashomon» و سیدنی لومت (Sidney Lumet) در «12 Angry Men» به خوبی نمایش داده اند، و حقیقت نیز این است که برداشت افراد از فرهنگ و اجزای آن، مانند ارزش ها و هنجارها، کاملا متفاوت است.

من یادآوری‌هایی مانند نوشته مسجد جامع غدیر خم را در بسیاری از مساجد ایران و تهران دیده‌ام، پنداری قرار نیست اشتباه ما در خاموش یا ساکت نکردن گوشی‌های همرامان در هنگام ورود به این خانه‌های خدا، یک بار برای همیشه اصلاح شود.

جالب است بدانید این وضعیت به ایران منحصر نمی‌شود بلکه در مساجد سایر کشورهای جهان نیز وجود دارد.

به هر روی سیاست‌گذاران مساجد باید بدانند، و احتمالا نیک می‌دانند که باید با زبانی خوش و نوشته‌ای زیبا، مردم را به خاموش یا ساکت کردن گوشی‌های همراهشان دعوت کنند. دو نوشته زیر را مقایسه کنید.

                                  شماره ۱                                                                          شماره ۲

بی‌گمان، نوشته شماره 1، جذابیت‌های بصری توامان با احترام به مخاطب بیشتری نسب به نوشته شماره 2 دارد و احتمالا بیشتر نمازگزاران را به خاموش کردن گوشی‌هایشان ترغیب می‌کند.

کوتاه سخن آنکه، سیاست گذاران و کارپردازان مساجد بدانید که به کوشش خود برای اصلاح برخی باورها و رفتارهای ناپسند نمازگزاران ادامه دهید، اما باید شکیبا نیز باشید.

سخنم را با این تعاریف از فرهنگ به پایان می‌برم که «فرهنگ راهکارهای شایع موجه در یک جامعه است برای رفع هرگونه نیاز واقعی یا غیر واقعی. فرهنگ همواره نرم‌افزار است و تمدن شامل آن و سخت افزارهاست. به عبارت ساده‌تر فرهنگ آن چیزی است که مردم با آن زندگی می‌کنند.»

گزارش: مرتضی خواجوند سریوی