مریم زرنشان، نویسنده و شاعر کودک و نوجوان در پاسخ به این سوال که آموزش مراقبت از خود به بچه‌ها از چه زمانی باید آغاز شود، به خبرنگار شبستان گفت: این مسئله زیربنایی است و باید از خانواده آغاز شود، مخصوصا مادر. حیطه شخصی بچه ها و بدن و حریم آنها باید توسط مادر آموزش داده شود. چهارچوب شخصی باید مشخص شود که اگر کسی از آن حد و مرز جلوتر آمد، بچه مانع شود و به پدر و مادرش اطلاع دهد.
زرنشان عنوان کرد: بعد از خانواده، آموزش حریم خصوصی و مراقبت از بدن باید در مهدهای کودک صورت گیرد. یک مسئله مهم این است که نباید برچسب عمو و یا خاله به دیگران بزنیم، خاله و عمو محارم هستند برای همین نباید غریبه ها را خاله و عمو معرفی کنیم زیرا بچه های ما اعتماد می کنند و همین مسئله ممکن است زمینه سوءاستفاده از آنها را فراهم کند.
وی که از معلمان و مربیان آموزش و پرورش است، افزود: در مهدهای کودک در قالب بازی باید مهارت های زندگی به کودکان آموزش داده شود. ما برای آموزش حریم شخصی یک دایره می کشیم و بچه را در داخل دایره قرار می دهیم، اگر کسی پایش را از آن دایره فراتر نهد، می سوزد. در واقع حریم شخصی را در قالب یک بازی به بچه ها آموزش می دهیم.
این نویسنده و شاعر کودک و نوجوان با اشاره به اینکه آموزش و پرورش نقش بسزایی در آگاه کردن بچه ها دارد، بیان کرد: از دوره ابتدایی از طریق بازی، نمایش خلاق و داستان باید بچه ها را نسبت به مراقبت از بدن شان آموزش دهیم. یکی از نمایش هایی که شخصا با بچه ها کار می کنم این است که فروشنده می شوم و بچه خریدار. در این نمایش به بچه یاد می دهم که نباید دستش به فروشنده بخورد، نباید فروشنده در حین گرفتن پول دست بچه را لمس کند و یا او را نوازش کند. آموزش و پرورش باید بداند نقش مهمی در آگاهی بچه ها دارد. لازمه آموزش درست در مدارس این است که معلمان ما آگاهی و مهارت لازم را داشته باشند.
وی اظهار داشت: در درجه اول تابوها باید در خانواده شکسته شود. مادر باید اندام های خصوصی بچه را به او یاد دهد، حد و حدود را و حریم شخصی را به بچه آموزش دهد. تا زمانی که تابوها را نشکنیم، آگاهی بالا نمی رود. آموزش مراقب از خود باید مرحله به مرحله از خانواده آغاز شود، سپس مهدهای کودک و بعد مدرسه. بعد از آن نوبت به نویسندگان و شاعران می رسد اما مسئله مهم این است که بار اصلی آموزش به دوش خانواده بخصوص مادر، مربیان مهد و معلمان است.
زرنشان که آثاری چون "شهر اطلسی"،"هیولای مهربان"، "دسته گل‌های قشنگ" و "کبوتر می‌شوم" را در کارنامه کاری خود دارد، خاطرنشان کرد: آموزش و پرورش باید دوره های ضمن خدمت داشته باشد تا مربیان آموزش داده شوند تا بتوانند به خوبی به بچه ها یاد بدهند. آموزش مهارت های زندگی در مدارس مسئله مهمی است که متاسفانه مورد بی مهری قرار گرفته است، بچه باید مهارت دوستی، ارتباط با دیگران، حیطه شخصی و تعامل با اطرافیان را یاد بگیرد و خود را بشناسد. این مسایل مهم تر از درس های دیگر همچون فیزیک و ریاضی است.
وی تصریح کرد: امروزه کلاس های مختلفی برای مقطع ابتدایی همچون چرتکه و ریاضی خلاق برگزار می شود، خوب است که کلاس مهارت های زندگی نیز داشته باشیم. در قالب نمایش می توانیم بسیاری از مسایل را به کودکان آموزش دهیم. باید در نمایش های خلاق مهارت های زندگی را بگنجانیم. مهارت های زندگی باید از پایه های اول از طریق نمایش خلاق، داستان و سپس از طریق کاردستی آموزش داده شود. اینها می توانند ابزار خوبی برای آموزش به بچه ها باشند.
زرنشان بیان کرد: کار نویسنده در حقیقت آموزش در لایه های زیرین و نهفته است که در قالب شعر و داستان بیان می شود. در حقیقت روش آموزش نویسنده یا شاعر در لایه زیرین است. نمایش خلاق و بازی باعث می شود آموزش با ذوق و شوق همراه شود و ملکه ذهن کودک بشود، بدین ترتیب کودک همراه با بازی مسئله ای را یاد می گیرد نه اینکه با تحکم و زور.
وی که معلم آموزش خلاقیت و داستان نویسی در مقطع ابتدایی است، بیان کرد: مهارت های زندگی را در قالب داستان و نمایش و بازی به بچه ها آموزش می دهم. معتقدم مهارت های زندگی باید از همان کودکی به بچه ها آموزش داده شود تا در آنها نهادینه شود.
زرنشان خاطرنشان کرد: تاکنون 10 شعر در مورد مهارت های زندگی از بنده در مجله نبات آموزش داده شده که آموزش نه گفتن به بچه هاست. قرار است کتاب این اشعار در آینده ای نزدیک چاپ شود، این کتاب مجموعه شعر خردسال است که در مرحله تصویرگری قرار دارد.
گفتگو از مریم داوری
نظر شما