توصیه امرمومنان(ع) در پرهیز از سخن چینان

به گزارش گروه اندیشه خبرگزاری شبستان به نقل از کانال تلگرامی مصطفی دلشاد تهرانی، امیرمومنان علی(ع) در عهدنامه مالک اشتر درباره پرهیز از سخنان چینان فرموده است:

«وَ لاَ تَعْجَلَنَّ إِلَى تَصْدِيقِ سَاعٍ ، فَإِنَّ السَّاعِي غَاشٌّ، وَ إِنْ تَشَبَّهَ بِالنَّاصِحِينَ؛ و به راست دانستن گفته هر سخن چینی شتاب مورز، زیرا سخن چین خائن است، هرچند خود را همانند خیرخواهان نماید».

سخن چینی در هر عرصه ای تباه کننده روابط انسانی است و در حکومت و مدیریت به مراتب تباه کننده تر است و از این رو به هیچ وجه نباید به سخن چینان میدان داد و راهی برای آنان گشود. خداوند در آیات۱۰ و ۱۱ سورۀ قلم از چنین کسان سخت پرهيز داده و فرموده است: «وَ لاَ تُطِعْ كُلَّ حَلاَّفٍ مَهِينٍ هَمَّازٍ مَشَّاءٍ بِنَمِيمٍ؛ و از هر قسم خورنده فرومایه ای فرمان مبر که عیب جوست و برای خبرچینی گام بر می دارد».

 سخن چينى چنان تباه و تباه كننده است، و سخن چينان آن قدر نكوهيده اند كه در روايات نبوى آمده است:  «إِيَّاكُمْ وَ النَّمِيمَةَ؛ از سخن چینی بپرهیزید»؛ «لاَ يَدْخُلُ الْجَنَّةَ نَمَّامٌ؛ هیچ سخن چینی به بهشت نمی رود».

 
اميرمؤمنان على (ع) خود به شدّت با سخن چينى مقابله مى نمود و سخن چينان را طرد مى كرد. شيخ مفيد در کتاب «الاختصاص» مطلبى را روايت كرده است كه اين موضع را به خوبى نشان مى دهد. آورده است که مردى نامه اى سعايت آميز به امام (ع) داد. حضرت(ع) فرمود: «ای مرد!اگر راست گفته باشی [به سبب اين كار زشت] منفور ما خواهی شد و اگر دروغ گفه باشی تو را مجازات خواهیم کرد و اگر هم دوست داری تو را ببخشیم، می بخشیمت»، مرد گفت: پس مرا ببخشید ای امیرمومنان.

مشخص است كه امام على (ع) تا چه اندازه نسبت به سخن چينى و سخن چينان حساس بوده و چگونه راه را بر آن مى بسته است.

 
در هر مجموعه انسانى اين امكان هست كه مطالبى از جنس سخن چينى مطرح شود و زمينه ذهنى براى تصميم ها و اقداماتى را فراهم كند. نفس چنين مطالبى پرآفت و تخريب كننده است و لازم است به شدت از تأييد آنها پرهيز شود. در آموزه های امیرمؤمنان علی (ع) در این باره وارد شده است: «إِيَّاکَ وَ النَّمِيمَةَ، فَإِنَّهَا تَزْرَعُ الضَّغِينَةَ، وَ تُبَعِّدُ عَنِ اللّهِ وَ النَّاسِ؛ از سخن چینی بپرهیز که تخم کینه می افشاند و از خدا و مردم دور می گرداند».

و همچنین آمده است: «إِيَّاكُمْ وَ النَّمَائِمَ، فَإِنَّهَا تُورِثُ الضَّغَائِنَ؛ از سخن چینی ها بپرهیزید که آنها کینه ها بر جای می آورند».

 
بنابراين به شدت بايد از تأييد اين گونه سخنان پرهيز نمود، هرچند كه گويندگان آن ظاهرى خيرخواهانه داشته باشند، زيرا در اين گونه مطالب خيرى نيست، و چنين كسان  نمى توانند خيرخواه باشند.

خداوند به ما توفیق فهم درست عهدنامۀ مالک اشتر و بهره گرفتن از آن در میدان عمل را عنایت کند.