خبرگزاری شبستان: این روزها هزینه های برگزاری مراسم فاتحه خوانی و ختم، حتی از مجالس عروسی هم سرسام آورتر شده است. به قول بعضی ها عروسی فقط یک شب، اما مراسم ختم چند روزه و پرهزینه است؛ مانند مراسم تشییع جنازه، شب سوم و هفتم، چهلم و سالگرد. به غیر از هزینه های اصلی هزینه های فرعی و غیرضروری مانند نصب پلاکارد و بنر، کرایه بلندگو، چاپ اعلامیه و دستگاه های صوتی و دعوت ازمداح و کرایه مسجد راهم باید به آن اضافه کنیم که هیچ سودی به حال مردگان ندارد.
بازماندگان تجمل گرا به چه می اندیشند
بعضی ها که اهل تجمل گرایی هستند می گویند، بایدبه قدری خرج کنیم که چشم فامیل ها از تعجب باز بماند، ختم ما باید آبرومندانه تر از سایر مجالسی که درفامیل بوده، برگزارشود و وقتی از آنها سوال می کنی چرا؟ در جواب می گویند: چون حرف و حدیث اقوام نزدیک، همسایه ها، دوست و آشنا تن آدم را به لرزه درمی آورد که عجب اولاد بی چشم و رویی دارد که ازمال دنیایی که به جا گذاشته حتی یک ریال هم خرج نکرده است و یا ما باید مجلس با کلاس برگزار کنیم که بگویند فلانی در زمان حیاتش شاهانه زندگی کرده و الان بعد از مرگش هم شاهانه از دنیا رفته است؛ یعنی شخص تازه فوت شده یکی از خاندان بزرگ اشراف زاده بوده که روزی پولش از پارو بالا می رفته و حالا باید برای نشان دادن عظمت و بزرگی اش در بین فامیل چنان مجلس ختمی بگیریم که همه انگشت به دهان بمانند.
خرید قبر ارزان قیمت، معضلی بزرگ
قیمت برخی از قبرها حتی تا 20 میلیون تومان هم می رسد، البته از قطعه های 200به پایین، شمال قبرستان جایی که خنک باشد و درخت داشته باشد و البته اگر کنار یک امامزاده باشد که چه بهتر، آن وقت هزینه خرید قبرشان از ده میلیون تومان می‌زند بالا که برابر با خرید یک آپارتمان 60 تا 70 متری است. برخی از مردم هم که باکشان نیست، پول را با افتخار می‌دهند و فخر می‌فروشند به اطرافیان. قبر و سنگ قبر گران‌قیمت می‌خرند تا بلکه در این چشم و هم چشمی مرگ از قافله جا نمانند.
خرید قبر برای بعضی‌ها بسیار مهم است و سعی می‌کنند قبری را برای خودشان پیش خرید کنند که در مکان مناسبی قرارداشته باشد. آنهایی که این کار را انجام می دهند تکلیفشان روشن است، اما بیچاره کسانی که بعد ازمرگشان، پولی ندارند و منتظرند تا نزدیکان برایشان قبر تهیه کند. خرید یک متر خانه آخرت معضلی شده برای بعضی ها که سر از چندین میلیون تومان درمی آورد. امان از بعضی خانواده‌هایی که به قول امروزی ها دستشان به دهنشان می رسد و از نظر مال و منال وضعی به هم زده اند که حتی موقع مردن هم به همه جا راضی نمی‌شوند و برای آن که کسوت فامیل و شأن خانوادگیشان حفظ شود و به قول امروزی ها کلاس داشته باشند برای خرید قبرهای مورد نظرشان گاهی حاضرند تا میلیون ها تومان پول بدهند.
ختم های یک ساعته، 400هزار تومان
خادم حسینیه صاحب الزمان(عج) در خیابان پیروزی در خصوص هزینه های بعد از فوت اموات چنین می گوید: قیمت کرایه مساجد برای برگزاری مراسم ختم ازحدود 70هزارتومان تا 250هزارتومان هست که صرف امور خیریه مساجد می شود. البته ناگفته نماند مساجد معروفی چون الجواد (ع) میدان هفت تیر و نور میدان جهاد مبالغ هنگفتی از 400 هزار تومان تا 500 هزار تومان هم دریافت می کنند. تالارها هم قیمت هایش فرق می کند، بهترین غذا، به همراه نوشابه و سالاد به غیر از ورودی هر نفری هفت هزار تومان، هزینه های چاپ اعلامیه و ترحیم بستگی به نوع طراحی از 400هزار تومان هست تا 800هزارتومان، هزینه های گل هم از 200هزارتومان گرفته تا 4میلیون تومان معمول است. هزینه مداح هم متغیر است از 100هزارتومان شروع می شود و به یک میلیون تومان هم می رسد. در آخر چیزی می ماند برای بازماندگان و شخص فوت شده ای که پس از مرگ چشم به دست زندگان می دوزد بلکه برای فاتحه و خیراتی راهی کنند، اما امان از کسانی که حتی یک ریال هم برای خرج کردن در مراسم مردگان خود ندارند. همه می گویند مردن آسان است، مرده فقط یک متر کفن و یک متر زمین می‌خواهد، اما هزینه‌های کفن و دفن بسیار بالا است.
برایم فرقی ندارد، کجا دفن شوم
عده ای از مردم که متدین هستند به دلیل احترام گذاشتن به مردگانشان بعد از مراسم خاکسپاری و سوم و هفتم هم جلسات ختم قرآن و زیارت عاشورا برگزارمی کنند تا شاید عزیزی که از میانشان رفته مورد رحمت و غفران قراربگیرد. گروهی دیگر از مردم هم می گویند بزرگان فامیل به خصوص پدر و مادر عمری برای فرزند زحمت کشیدند و برای آنها شبانه روز کار و تلاش کردند، حالا بعد ازمردنشان باید مراسم آبرومندانه ای برایشان برگزار کرد. حداقل برای احترام گذاشتن به شخصیت آن ها که عمرخود در راه خدمت به اولاد تمام کردند باید کاری برایشان کنیم. بعضی هم می گویند با گرانی مسکن، آدم ها آواره این دنیا هستند، اما امان از گرانی خانه آخرت، که اگرپولی در بساط نباشد، جنازه ام روی زمین می ماند؛ با این اوصاف برایم فرقی ندارد که کجا دفن شوم. اینها گفته یک شهروند تهرانی است که از بالا بودن هزینه های سنگین مراسم ختم و فاتحه خوانی گلایه می کرد.
چشم و هم چشمی ها با آدم ها به دنیا می آید، اما با آدم ازدنیا نمی رود
یکی دیگر از خادمان حسینیه صاحب الزمان (عج) نیزمعتقد است: مردم با این ریخت و پاش ها و اسراف و تبذیرها خودشان را فریب می دهند، اگر می توانند برای زنده ها کاری انجام دهند تا زمانی که آنها در قید حیات هستند، حداقل این تکریم و توجه و محبت را با چشم خود ببینند. چشم و هم چشمی ها با آدم به دنیا می آید، اما با آدم ازدنیا نمی رود. متاسفانه عزاداری های ما شکل و وضعیتش تغییر کرده ومراسم عزاداری به سالن مد تبدیل شده است. بعضی ها به جای اینکه مرهمی برای زخم داغداران باشند با گوشه و کنایه های بی مورد نمک به زخم آنان می پاشند. حتی در مراسم ختم انعام هم همینطور به جای توجه به قرآن با لباس ها و سر وشکل های عجیب و غریب می آیند و حجاب هم که خیلی در قرآن سفارش شده است را رعایت نمی کنند.
فرهنگ قدیمی اصیل تر از فرهنگ امروز
این شهروند در ادامه می گوید: در گذشته زمانی که کسی از دنیا می‌رفت خانواده متوفی به بستگان و آشنایان خبر می‌دادند و تلاش می‌کردند، مقدمات خاکسپاری و مراسم او را فراهم کنند تا فرد فوت شده با احترام کفن و دفن شود. در برخی شهرها بستگان دورتر تا هفت روز برای بازماندگان طعام تهیه می‌کردند تا بتوانند قدمی برای تسکین درد و کاهش غم و اندوه آنان بردارند، بدون اینکه چشم داشتی برای انجام این کار داشته باشند. همچنین کسانی که وضعیت اقتصادی مناسبی نداشتند، اهالی محل و بستگان تا حد توان کمک می‌کردند تا جنازه روی زمین نماند و با آبرومندی مراسم او را برگزار شود. اما امروزه با قوت گرفتن تجمل‌گرایی، این کمک و همیاری جمعی از بین رفته و خانواده‌ها علاوه بر اینکه به تنهایی مراسم عزاداری و سوگواری را برگزار می‌کنند، باید زیر بار خرج و مخارج پذیرایی از میهمانان شرکت کننده در مراسم مختلف بروند. تا جایی که برای برگزاری مراسم، برخی موسسات خصوصی تاسیس شده‌اند و ادعا می‌کنند که تمامی امکانات و خدمات مرتبط با خاکسپاری و برگزاری مراسم را انجام می‌دهند و در قبال آن هزینه‌های هنگفت دریافت می‌کنند.
دسته گل های گران قیمت نمادی ازفرهنگ غربی و متاثر از فرهنگ مسیحیت
حجت الاسلام و المسلمین اسماعیل گندم، کارشناس مذهبی در گفت و گو باخبرگزاری شبستان گفت: درحال حاضر پارادیم فرهنگی، دو فرهنگ غربی و اسلامی جهان را تحت تاثیر خود قرار داده است، این دو فرهنگ در تمام عرصه ها خودنمایی می کند، حتی در تشریفات و مراسم خاکسپاری اموات، مراسم فاتحه خوانی، مسائل شادی و عزا و حوزه های فردی و خانوادگی و اجتماعی هم به چشم می خورد، در مراسم فاتحه خوانی دیده می شود که بازماندگان برای اموات خود دست گل های بزرگ و گران قیمت خریداری می کنند؛ اما، ما به عنوان مسلمان باید از فرهنگ اصیل اسلامی کمک بگیریم، فرهنگ اسلامی برای خود آداب و رسوم، مناسک خاص و تبیینی از آموزه های دینی و رفتاری دارد، مراسم کفن و دفن مردگان حتی قبرستان مسلمانان دارای احکام فقهی، حقوقی و دینی خاص است. این احکام را اسلام تالیف کرده، اما آوردن تشریفات زایدی که ایجاد شده بیشتر تحت تاثیر فرهنگ غرب بوده و فرهنگ غربی متاثر از مسیحیت است و این مسئله مورد تاییداسلام نیست. در واقع این فرهنگ جایی در اسلام ندارد.
ردپایی از دشمن برنابودی ارزش ها و فرهنگ اصیل اسلامی
در فرهنگ اسلامی خواندن نماز وحشت، صدقه دادن، تلاوت قرآن، کمک به فقیران جامعه برای هدیه به روح اموات سفارش شده و بر عهده زندگان گذاشته شده است که خروجی آن با معنویت و معرفت است. ریخت و پاش و این همه مبالغ هنگفت برای خرج کردن بر سر مزار اموات که گاه دیده می شود تا چندین میلیون تومان از سوی صاحب عزا خرج می شود. ضد فرهنگ اسلامی به شمار می آید و مسلمانان را دچار انحراف کرده است چه بسا که دشمن در تغییر فکر و اندیشه مردم ما برنامه ریزی کرده و تا حدی هم در سال های گذشته موفق عمل کرده است. افزایش تماشای سریال های ماهواره ای، استفاده از اینترنت، همگی ابزار مرئی دشمنان هستند که با عث تخریب افکار عمومی و تغییر نوع نگاه مردم به زندگی شده است.
تشریفات گل آوردن برسر مزاراموات درعهد قاجارشکل گرفت
در عهد قاجار افرادی به نام فراماسون ها بودند که با رفتن به فرنگستان و بازگشت از آنجا افکار و عقاید غربی را در کشور های اسلامی به ویژه ایران ترویج می کردند. فراماسون ها برای مبارزه با ادیان به میدان آمده اند و هیچ اعتقاد قلبی به مسایل فرا زمینی مانند خدا، فرشتگان، شیطان و ... ندارند و معتقدند که تنها ماده وجود خارجی دارد. در واقع آنان با نفوذ در شبکه آموزشی و دانشگاهی زمان قاجار سعی در تغییر افکار عمومی مردمان آن زمان داشتند و طبق تحقیقات انجام شده آنان فرهنگ مسیحیت و داشتن تشریفات برای مردگان و آوردن دست گل های سنگین را به ایرانی ها از همان دوران ترویج دادند. نباید فراموش کنیم که هدف نهایی فراماسون ها ایجاد یک حکومت جهانی «شیطانی» است و برای پیاده کردن آن در سراسر عالم، به یک مبارزه وسیع و بی امان دست زده اند. بنابراین نباید فرهنگ غنی اسلامی را نادیده گرفته و به فرهنگ بی محتوای غربی روی بیاوریم.
درگذشته مرسوم بود که بستگان برای خانواده ای که عزیزی را از دست داده است، سه شبانه روز غذا می پختند و می بردند چون معتقد بودند که کسانی که داغ عزیزی را دیده اند، در شرایط روحی نامناسبی قرار دارند؛ در واقع در اسلام به جای چشم و هم چشمی ها اخلاص و توجه به همنوع در مواقع سختی سفارش شده است.
به جای ریخت و پاش و اسراف و صرف کردن مبالغ سنگین باید به بازماندگان این فرهنگ را آموزش دهیم که به راستی مردگان به چه چیزی پس از مرگ احتیاج دارند و همان را برای آنها انجام دهیم. در فرهنگ اسلامی اگر شخص متوفی نماز و روزه قضا داشته باشد بر عهده بازماندگان به ویژه پسر ارشد خانواده است که دین او را ادا کند. حتی فلسفه دعوت از بازماندگان برای شرکت در مراسم ختم از دوره پیامبر گرامی اسلام مرسوم بوده است.
پیامبر گرامی اسلام در طول تاریخ علاوه بر تشییع پیکر عموی گرامیشان حضرت حمزه (ع) در مراسمی که بخاطر شهدای بدر و حنین گرفته شده بود نیز شرکت می کردند و برای تسلای دل همسرانی که شوهرانشان را درجنگ، از دست داده بودند به دیدار آنان می رفتند. این سرزدن های پیامبر(ص) همه نشان از فرهنگ اصیل اسلامی است که هر مسلمان وظیفه دارد به دیدن خانواده متوفی برود و این کار او باعث دلداری بازماندگانش شود.
کفن و دفن مردگان از دیدگاه اسلام
حجت الاسلام و المسلمین ابراهیم بهاری، کارشناس مذهبی در گفت و گو با خبرنگار شبستان در زمینه دیدگاه اسلام برای برگزاری مراسم تدفین گفت: از دیدگاه اسلام زمانی که شخصی از دنیا می‌رود بهتر است مومنان برای تشییع پیکر او آماده شوند و برای تجهیز و فراهم کردن مقدمات کفن و دفن اقدام کنند. ازدواج و مرگ دو واقعه مهم زندگی هستند. مرگ واقعه‌ای است که هر انسان در پایان حیات خود آن را تجربه می‌کند. آداب و رسوم و اعتقادات درباره مرگ قسمتی از فرهنگ انسان‌ها و جوامع را تشکیل می‌دهد. امروزه به دلیل رشد و پیشرفت تکنولوژی و حرکت جوامع به سمت صنعتی شدن و رواج شهرنشینی، آداب و رسوم نیز رنگ دیگری به خود گرفته و دچار تجملات و زواید بسیاری شده است.
آداب و رسومی که الان درجامعه ماشایع است با آنچه که اسلام به آن توصیه کرده در تضاد کامل است. در اسلام حضور بر سر جنازه و یا مراسم ختم، تذکری است برای بازماندگان که از باقی عمرشان برای پیش فرستادن اعمال نیک استفاده کنند؛ در حالی که رفته رفته این مراسم‌ها جای خود را به تجملات و چشم هم چشمی‌ها داده و علاوه بر ایجاد دردسرهای فراوان برای خانواده متوفی، یک فرهنگ مخرب به مرور وارد باورها و رسوم جامعه می‌شود و اگر جلوی این تجملات و سنت نادرست گرفته نشود، در آینده‌ای نه چندان دور به یک باور غلط در جامعه تبدیل شده و مشکل و معضلی بر مشکلات موجود افزوده خواهد شد و شاید تبدیل به یک بحران شود.
وی افزود: نکته قابل توجه این است که به دلیل حرکت به سمت تجملات و برگزاری مراسم برای حفظ آبروی بازماندگان عملی که از روی اکراه و اجبار انجام می شود، موجبات سختی و عذابی برای متوفی در سرای باقی فراهم کند. اگر اندکی در مخارج صرفه‌جویی کنیم و تجملات را کنار بگذاریم، می‌توانیم هزینه‌های زائد خاکسپاری و سوگواری مشکلات بسیاری از نیازمندان جامعه را برطرف کنیم. در همین راستا نیز کمیته امدادامام خمینی(ره)دسته گل های مصنوعی برای برگزاری مراسم به صورت اجاره ای در اختیار برخی مساجداستان تهران قرار داده است، تا هزینه آن، برای کمک به نیازمندان جامعه صرف شود.
تقوا بهترین ره توشه آخرت برای مردگان
حجت الاسلام بهاری در ادامه تصریح کرد: در آیه 179سوره بقره خداوند می فرماید: « زاد و توشه برگیرید که حقیقتا بهترین توشه، پرهیزگاری است و ای خردمندان از من پروا کنید» و در آیه 13سوره حجرات می فرماید: «تقوا تنها معیار پذیرش الهی و ورود به جمع اهل کرامت الهی و بندگان ممتاز است. ای مردم، بی تردید ما همه شما را از یک مرد و زن آفریدیم. و شما را قبیله های بزرگ و کوچک قرار دادیم تا همدیگر را بشناسید، مسلما گرامی ترین شما در نزد خدا پرهیزگارترین شماست همانا خداوند بسیار دانا و آگاه است.»
وی خاطرنشان کرد: اگر سرای آخرت حضور در بارگاه الهی و زندگی جاوید انسان است و سنجش الهی و ارزشیابی اخروی با ملاک و معیار تقواست، پس تقوا بهترین زاد و توشه ای است که می توان و باید آن را از فرصت های دنیایی و با سرمایه عمر تحصیل کرد.
تقوا امروز سپر بلا و فردا راه رسیدن به بهشت است. راه تقوا روشن است، زیرا فردای قیامت همه به آن نیازمندند. آنگاه که خداوند در قیامت آفریده ها را گرد می آورد و آنچه را داده است باز پس می گیرد و درباره همه نعمت ها می پرسد، پس چه اندک اند آنان که تقوا را برگزیدند و بار آن را به درستی بر دوش کشیدند.
امام علی (ع) به فرزندش امام حسن مجتبی(ع) چنین می نویسد: بدان راهی پرمشقت و بس طولانی در پیش روی داری و در این راه بدون کوشش بایسته و تلاش فراوان و اندازه گیری زاد و توشه و سبک کردن بار گناه موفق نخواهی بود، بیش از تحمل خود بار دنیا را بر دوش منه، که سنگینی آن برای تو عذاب آور است. اگر مستمندی را دیدی که بار و بنه تو را تا قیامت می برد و فردا که به آن نیاز داری به تو باز می گرداند، کمک او را غنیمت بشمار و توشه ات را بر دوش او بگذار و اگر می توانی بیشتر انفاق کن و همراه او بفرست. زیرا ممکن است روزی در رستاخیز در جست و جوی چنین فردی باشی و او را نیابی. به هنگام بی نیازی، اگر کسی از تو وام خواهد غنیمت شمار، تا در روز سختی و تنگدستی به تو باز گرداند. بدان که در پیش روی تو گردنه های صعب العبوری است که حال سبکباران به مراتب بهتر از سنگینی باران است و آن که کند رود حالش بدتر از شتاب گیرنده است و سرانجام حرکت، بهشت یا دوزخ خواهد بود. پس برای خویش، قبل از رسیدن آخرت، وسایلی مهیا ساز و جایگاه خود را پیش از آمدنت آماده کن، زیرا پس از مرگ عذری پذیرفته نمی شود و راه بازگشتی وجود ندارد.
سخن آخر
اگر اندکی در مخارج صرفه‌جویی کنیم و تجملات را کنار بگذاریم، می‌توانیم با هزینه‌های اضافی خاکسپاری و سوگواری مشکلات بسیاری از نیازمندان جامعه را برطرف کنیم. اعمال خیری چون: صاحب خانه کردن یک زوج جوان نیازمند، نجات یک زندانی از بند، فراهم کردن سرمایه کار برای چند جوان بیکار، تامین هزینه تحصیل، تهیه جهیزیه، مداوای بیماران نیازمند، گرفتن دست فقرا و نیازمندان، پیش قسط ودیعه مسکن و... که این عمل علاوه بر برکاتی که برای بازماندگان دارد، خیرات و برکات فراوانی نیز به روح متوفی که در آن دنیا به شدت نیازمند خیر و نیکی است می‌رساند.
پایان پیام/
نظر شما