به گزارش خبرنگار تلویزیون خبرگزاری شبستان، میان هیاهوی این روزها از عدم مدیریت صحیح منابع آب در کشور و بحران کم آبی و مشکل برق و قطعی های مکرر گرفته تا مشکلات اقتصادی این روزهای مردم، جمعه هفته گذشته مستندی از شبکه یک سیما به عنوان «بیراهه» پخش شد که اعترافات دختری نوجوان به نام مائده را نشان می داد، دختر 17 ساله ای که به خاطر ویدئوهایی که از رقص خود در فضای مجازی منتشر کرده بود دستگیر شده است. او در این ویدئو با گریه ابراز پشیمانی و ندامت می کرد.
نیاز جدی به قانون
پس از پخش این مستند واکنش های مختلفی از سوی افراد مختلف دیده شد. اصلی ترین واکنش مربوط به سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بود. او در توئیتی نوشت:« پخش اعترافات در تلویزیون نیازمند مقررات تقنینی است. سلیقه یک قاضی و یا مجری پخش نباید معیار باشد. اتفاقات مکرر، نیاز به قانون را جدی‌تر می‌کند»
لرزش کمر یا لغزش قلم؟!
حجت الاسلام محمدرضا زائری نیز در صفحه شخصی خود نوشت: «قرن‌ها ادبیات اباحی و جنسی آیا چیزی از اقتدار و صلابت فکری دینی کاست؟ غالب شعرا هزلیات دارند و غالب تصویرگران، نقش‌هایی که قابل نشر نیست! قرن‌ها مردم رقصیدند و برهنه شدند و رفتند و آمدند اما دین آسیبی ندید! چرا بزرگان مدعی این نکته ساده و کوچک را نمی‌فهمند؟ آن‌چه دین و ایمان را متلاشی و نظام را نابود می‌کند، لرزش کمر دختری نوجوان نیست لغزش قلم قاضی کهنسال است!»
حسام الدین آشنا، عضور شورای نظارت بر صداوسیما و مشاور رئیس جمهور نیزدر گفت و گو با رسانه ای گفت:شورای نظارت بر صدا و سیما این امکان را فراهم می‌کند تا به هر شکایتی از طرف افراد در مورد عدم رضایت‌شان نسبت به پخش تصاویر آنان در تلویزیون رسیدگی کند.در موارد پخش تصاویر مربوط به افراد در حالات غیر عادی، از جمله در بیمارستان، کلانتری یا بازداشتگاه، نیاز به هماهنگی میان قوه قضاییه، سازمان صداوسیما و رضایت فردی است که از او تصویربرداری می‌شود. شورای نظارت بر صداوسیما این امکان را فراهم می‌کند تا به هر شکایتی از طرف افراد در مورد عدم رضایت‌شان نسبت به پخش تصاویر آنان در تلویزیون رسیدگی کند.
محمود صادقي، نماينده مجلس نيزتوئیت کرد: «به رييس صدا‌و‌سيما توصيه مي‌كنم دستور دهد يك مصاحبه هم با قربانيان آزار‌هاي جنسي انجام شود.»
مصطفی تاجزاده نیز در توئیتر نوشت:«اعترافات تلويزيوني چند دختر نوجوان همچنان كه انتظار مي‌رفت با محكوميت قاطع افكار عمومي مواجه شد.»
عبدالله رمضان زاده هم در توئیتر نوشت: «فقط بگوييد به كدام اتهام اين دختران را بازداشت كرده‌ايد و با كدام اجازه قانوني آنان را به اعتراف تلويزيوني وادار كرده‌ايد؟ اولويت كار فرهنگي همين بود؟ واقعا به نتيجه كار خود انديشيده‌ايد؟»
از جمشید بسم الله تا شاخ های اینستاگرامی/شاخ های حقیقی و شاخ های مجازی
رضا رشیدپور مجری نیز در برنامه «حالا خورشید» گفت:« ما یک شاخ داریم در فضای مجازی، و یک شاخ هم در فضای حقیقی، یعنی طرف شاخ است. البته این که سهل است در برخی موارد طرف سر شاخه است.ما در سال ۲۰۱۰ یک سرشاخه داشتیم به نام جمشید بسم الله، می گفت داداشی ها دلار ۲۹۰۰ و بلافاصله این اتفاق می افتاد. الآن از ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۸ رسیده ایم به جمشید استغفرلله؛ این فرد همان کارها و فعالیت ها را با ادبیاتی متفاوت انجام می دهد. الآن نامه می نویسد که با سلام و احترام سهم ما را بدهید.
جمشید استغفرلله هم شخصی است که با ارز دولتی که قرار است صرف بهبود معیشت مردم شود، موز وارد کشور می کند. حالا باز هم این جمشید چیزی را وارد می کند که میتوانیم بخوریم.
ما اکنون جمشید نعوذبالله را داریم که برای خودش در ماداگسکار شرکت ثبت می‌کند. از شرکت خودش در تهران سفارش واردات می دهد به شرکتش در ماداگاسکار، ارز را از دولت می گیرد، موز که سهل است، قمپز را هم وارد کشور نمی کند؛ یعنی دیگر هیچ چیز نمی‌توانیم بخوریم.یعنی از همان زمان که ما شاخ حقیقی داشتیم و تا الان که شاخ مجازی داریم.همانطور که حواسمان به شاخ های فضای مجازی بوده است، حواسمان به سر شاخه‌های فضای حقیقی هم باشد. امیدوارم حواستان باشد که مردم خیلی خوب رصد می کنند و خیلی خوب می‌فهمند.»
بازیگران نیز در فضای مجازی واکنش های فراوانی به این موضوع داشتند و اغلب واکنش ها به این شکل بود که کاش به اندازه پرداختن به چنین موضوعی(دستگیری دختری نوجوان و پخش اعترافات او از رسانه ملی) به معضلات اقتصادی جامعه، دستگیری اختلاس گران و مفسدان اقتصادی و معرفی آنها به مردم و مشکلات این روزهای مردم هم توجه می شد.
بسیاری از کاربران معمولی فضای مجازی نیز به این موضوع واکنش نشان دادند.
پاسخ سیما به واکنش ها/فضای آلوده رسانه ای و قربانی شدن نقدهای دلسوزانه
پس از واکنش های مختلف مردم از همه اقشار به پخش این مستند، محمد حسین رنجبران مدیر روابط عمومی سیما در پاسخی به این اعتراض ها گفت: این وظیفه ذاتی رسانه ملی و خواست مردم به ویژه خانواده هاست که اطلاعات بیشتری درخصوص آسیب‌های فضای مجازی داشته باشند و نمی توانیم وقتی مسئولان مربوط در حوزه فضای مجازی به وظایف خود در ساماندهی فضای مجازی عمل نمی‌کنند ما هم بنشینیم و دست روی دست بگذاریم و برنامه‌های آگاهی بخش به خانواده‌ها ارائه نکنیم.
بار‌ها بر این مسئله تاکید شده است که نباید فضای مجازی افسارگسیخته باشد و مثل همه جای دنیا باید قواعد و قانون مشخصی داشته باشد و منتشر کنندگان محتوا‌های نامناسب در این فضا بدانند که چه هزینه‌هایی در انتظارشان است، اما گویی اراده‌ای در این زمینه بین مسئولان مربوط وجود ندارد و این جای تاسف است.
یکی از مهم‌ترین مسئولیت‌های مشترک ما و ناجا حرکت در مسیر پیشگیری است و همان طور که گفتم بسیاری از خانواده‌ها با ما تماس می‌گیرند و مطالبه جدی در زمینه برنامه‌های آگاهی بخش در حوزه فضای مجازی دارند.
برخی خانواده‌ها با ما تماس می‌گیرند و به صراحت می‌گویند ما خانواده‌ای مذهبی نیستیم، اما به خانواده و حفظ حیا و حرمت خانواده اعتقاد داریم و همکاران ما را قسم می‌دهند که برنامه‌هایی بسازید تا جلوی این عرصه افسارگسیخته فضای مجازی را بگیرد و به خانواده‌ها آگاهی دهد.
بر اساس صحبتی که با مسئولان ناجا داشتم برای این افراد حکم قضایی صادر شده بوده و حتی مقام قضایی درخواست کرده بوده است تا موضوع این افراد حتما رسانه‌ای شود.
تقریبا برای مردم عادی هم مشخص شده است که این موج رسانه‌ای علیه رسانه ملی عادی نیست و با نقد و انتقاد سازنده فاصله بسیار دارد و‌ای کاش برخی دوستان دلسوز هم به اندازه همین مردم عادی تحلیل داشتند یا اینکه منافع شخصی و گروهی خود را اینقدر پررنگ و حیاتی نمی‌دیدند.
مدیرکل روابط عمومی رسانه ملی گفت:متاسفانه در این فضای آلوده رسانه‌ای، صدای نقدهای دلسوزانه وکارشناسی شنیده نمی‌شود. در میان تخریب‌های فراوانی که این روزها دیدم برخی به روش ساخت برنامه انتقاد رسانه‌ای داشتند و معتقد بودند که این امکان بود تا از راه‌های دیگری برای انتقال درست پیام استفاده کرد اما این یک بحث کارشناسی است و ممکن است خود من هم در جایگاه یک برنامه ساز حرف‌هایی در این حوزه داشته باشم.
او برخی نقد‌ها در خصوص اولویت داشتن پرداخت به مفاسد اقتصادی به جای اینگونه مفاسد فرهنگی را قابل تامل دانست و گفت: به نظرم هر موضوعی جایگاه و اهمیت خود را دارد و نباید به بهانه پرداخت ضعیف به مفاسد در حوزه‌ای، مفاسد در عرصه‌های دیگر را که مثل خوره به جان بنیان خانواده‌ها افتاده است را فراموش کرد.
رسانه ملی در این سالها در حوزه مبارزه با مفاسد اقتصادی همواره در خط مقدم بوده و حتی باعث باز شدن پرونده‌هایی شده است که شاید بسیاری از افراد فکرش را هم نمی‌کردند اما با این وجود مسئولان سازمان معتقدند هنوز جای کار بیشتر و جدی تری در این زمینه وجود دارد به شرط آنکه مسئولان بزرگوار قضایی برای هر کدام از پرونده‌های مفاسد اقتصادی یک پیوست رسانه‌ای مشخص داشته باشند.
پتک به دست معاندین می دهید
بنابراین گزارش پروانه سلحشوری رئیس فراکسیون زنان مجلس نیز امروز در گفت‌وگو با یکی از خبرگزاری ها گفت: متاسفانه این نحوه اعتراف‌گیری که در مستند بیراهه شاهد بودیم و صداوسیما نقش نمایشگر آن را داشت بسیار جای تعجب دارد و در واقع می‌توان گفت دست‌اندرکاران این امر دلسوز نظام نیستند چرا که اگر باشند درک می‌کنند که در شرایط فعلی مردم از مشکلات مختلف در رنج هستند و آن را ابراز می‌کنند مثلا برای نبود آب سالم در برازجان و خوزستان اعتراض می‌کنند ولی صداوسیما چنین چیزهایی را به نمایش می‌گذارد.
نماینده مردم تهران در مجلس ادامه داد: اگر این مستند از صداوسیما پخش نمی‌شد آیا کسی این دختران جوان را می‌شناخت؟ ضمن اینکه ما بهانه به دست معاندین می‌دهیم که این مسائل را پُتکی بر سر جمهوری اسلامی کنند که با شهروندان خود چطور برخورد می‌کنند. در جایی که نیاز به برخورد جدی با اخلالگران اقتصادی و مفسدان اقتصادی است تا مردم قدری التیام پیدا کنند شاهد اعتراف‌گیری از دختر بچه نوجوانی هستیم که حتی اعتراض برخی علما را در پی داشته است.
سلحشوری اظهار کرد: ما در شرایط حساس فعلی نیازمند اتخاذ سیاست‌های سنجیده و عاقلانه هستیم و باید به جای افزایش فاصله میان نظام و مردم، تنش‌ها را به حداقل برسانیم. به نظر می‌رسد هدف اصلی دست‌اندرکاران این امر به جای تنش‌زدایی، ایجاد تنش بوده و در مقابل هم بازخوردهایی را از هر دو طرف شاهد بودیم که چنین چیزی در دهه چهارم انقلاب پسندیده نیست.
وی با اشاره به انعکاس گسترده این موضوع در رسانه‌های خارجی، اظهار کرد: ما این بهانه را به دست رسانه‌های خارجی دادیم که چنین مساله‌ای را پررنگ کنند در حالیکه اگر از نظر فرهنگی و اجتماعی با چنین نمودهایی مواجه هستیم باید با کار فرهنگی به آنها رسیدگی کنیم نه اینکه با بدترین و بدشکل‌ترین حالت ممکن به مقابله با آن بپردازیم.
رئیس فراکسیون زنان مجلس در پایان اظهار کرد: ما از کسانی که سیاستگذار فرهنگی هستند می‌خواهیم تفاوت‌های بین نسلی را لحاظ کنند، ما در این شرایط نیازمند فضای باز برای گذران اوقات فراغت جوانان و نوجوانان در کنار خانواده‌ها هستیم. مثلا حضور در ورزشگاه به شکل خانوادگی فراهم شود در این صورت خانواده‌ها وقت‌شان را کنار هم می‌گذارند و این اتفاقات کمتر می‌افتد و نیاز نیست به قوه قهریه و نمایش زننده با آن برخورد کنیم.
رسیدگی به شکایات در جلسه هفته آینده شورای نظارت بر سیما
غلامرضا کاتب نیز ظهر امروز در گفت و گو با یکی از خبرگزاری ها گفت: اقدام صدا و سیما در پخش مستند بیراهه و نمایش اعترافات، اقدامی غیرقانونی و غیراخلاقی بود که موجب به وجود آمدن فضای بسیار منفی در جامعه شد و شکایت‌های متعددی توسط انجمن حمایت از کودکان و گروه‌های اجتماعی گوناگون از صدا و سیما به شورا رسیده که در جلسه هفته آینده به این شکایات و آثار بسیار منفی به وجود آورده در داخل و خارج از کشور رسیدگی می‌کنیم.
این اقدام برنامه‌سازان بیراهه در صدا و سیما به ابزار و بهانه ای در دست معاندان و دشمنان نظام به ویژه رادیوها و تلویزیون‌های خارجی به خصوص بی‌بی‌سی و شبکه‌های آمریکایی و صهیونیستی برای زیر سوال بردن اهداف و آرمان های انقلاب اسلامی تبدیل شده است.
در نشست شورای نظارت بر صدا و سیما حتما به قصور نیروی انتظامی به دلیل در اختیار گذاشتن جزییات اعترافات (م. ه) رسیدگی خواهد شد. بازجویی های ناجا اگر محرمانه باشد نباید در اختیار صدا و سیما قرار می گرفت علاوه بر آن به اشتباه پلیس فتا نیز رسیدگی خواهد شد.
برخورد با مقصران
این عضو ناظر مجلس در شورای نظارت بر صدا و سیما گفت: با مسببان و مقصران برنامه‌ساز در صدا و سیما برخورد می شود. در نشست هفته آینده با دعوت از مدیران صدا و سیما به ویژه مدیر شبکه یک و سایر شبکه‌هایی که احتمالا این مستند توسط آنها پخش شده است از آنان درباره این اقدام غیراخلاقی و غیرحرفه‌ای توضیح خواهیم خواست و به نسبت قصور انجام شده با متخلفان برخورد می‌کنیم.
کاتب با رد ادعای مجری برنامه «بیراهه» مبنی بر درخواست قوه قضاییه برای پخش اعترافات (م.ه) گفت: بعید می‌دانم که چنین درخواستی توسط قوه قضاییه از صدا و سیما شده باشد اما در عین حال در نشست شورای نظارت موضوع را با حجت الاسلام اژه‌ای و محمدجواد لاریجانی در میان می‌گذارم.
وی ادامه داد: طبق قانون تا زمانی که حکم تخلف فرد یا افراد صادر نشود عقلا، شرعا و قانونی حق انتشار وجود ندارد. این مسئله حتی درباره فساد اقتصادی و اخلاقی نیز ساری و جاری است چه رسد به موضوع پرونده خانم(م.ه). پرداختن به مسئله‌ای در فضای مجازی با تعدادی معدود کاربر و انتشار آن در شبکه یک صدا و سیما با میلیون‌ها بیننده، اصلا درست نبود و انتشار یک ناهنجاری شد.
«فرهنگ سازی تخلف»
کاتب گفت: موظف به حفظ حرمت افراد هستیم و هیچ بنایی برای بردن آبروی شهروندان نیست گذشته از آن پخش چنین مستندهایی باید دارای انعکاس مثبت باشد نه اینکه عالم و آدم نسبت به مضرات و آثار منفی آن انتقاد داشته باشند. این اقدام صدا و سیما «فرهنگ‌سازی تخلف» نام داشت.
گزارش: الهام عطایی
نظر شما