سوغات یک ماه مهمانیِ رمضانی

به گزارش گروه اندیشه خبرگزاری شبستان، با توجه به فرا رسیدن روزهای پایانی ماه مبارک رمضان و نزدیک شدن به انتهای ضیافت یک ماهه الهی در گفت وگو با کارشناس مذهبی مروری داشته ایم بر رهاورد یک ماه روزه داری برای سبک زندگی؛ بخش نخست این گفت وگو در ذیل به حضورتان تقدیم می شود:

حجت الاسلام صادق طالبی مازندرانی، نویسنده و پژوهشگر دینی در مورد رهاورد روزه داری برای سبک زندگی گفت: می توان آثار روزه در زندگی را به چند بخش تقسیم کرد. اول مساوات و برابری؛ خداوند روزه را بر همه اعم از فقير و غني واجب كرد تا به وسيله آن اغنياء از حال فقرا باخبر شوند و زمينه هر گونه فقر و تبعيض و نابرابري از روي زمين برداشته شود.

وی ادامه داد: دوم افزايش محبت و اهتمام به امر به معروف و نهي از منكر است؛ روزه علاوه بر زدودن تيرگي دل، ك دورتها را نيز از بين مي‏برد كه نتيجه آن زياد شدن محبت است. هر بنده ‏اي در جهت كسب رضايت حق مي ‏خواهد ديگري را نيازارد كه اين خود صميمت را در روابط اجتماعي مردم به دنبال دارد. چنين انساني علاوه بر خود، دلش براي ديگران هم مي‏تپد و در فكر نجات ديگران نيز خواهد بود؛ پس امر به معروف و نهي از منكر را سرلوحه روابط اجتماعي خود قرار خواهد داد.

حجت الاسلام طالبی مازندرانی افزايش انفاق و احسان فردي و گروهي را از دیگر آثار روزه داری دانست و بیان کرد: يكي از نتايج روزه ‏داري احسان و انفاق به نيازمندان است. انسانی كه درد گرسنگي و تشنگي و لذت تقرب الهي را چشيده است، فقرا را از ياد نمي‏برد و در راه انجام اعمال خير و انفاق به مردم كوتاهي نمي‏كند. حضرت اباعبداللّه(ع) مي‏فرمايند: «هر كس در ماه رمضان صدقه‏اي بدهد، خداوند هفتاد نوع بلا را از او دور مي‏كند». در جلد 96 بحارالانوار درباره ماه مبارک رمضان روايت شده: «وهو رَبيعُ الْفُقَراء»، ماه رمضان بهار مستمندان است، چراکه در اين ماه شعور و درك اجتماعي مردم بيدار مي ‏شود و برای رفع نگراني از بينوايان تلاش مي‏كنند.

آماده شدن برای جهاد در خاکریز روزه داری

نویسنده و پژوهشگر دینی با بیان اینکه ايجاد آمادگي براي جهاد و دفاع از دين و مملكت یکی از اثرات مهم روزه داری است، ابراز کرد: روزه گرفتن و تحمّل تشنگي و گرسنگي مسلمانان را براي جهاد و دفاع از دين و مملكت، تحمّل مرارت آتش دشمن و كمبود غذا و آب آماده مي‏سازد، به همين جهت در كلام امامان معصوم(ع) روزه گرفتن در گرما بهترين و عالي‏ترين جهاد به شمار آمده است. به عبارت ديگر، روزه نوعي جهاد اكبر است. كسي كه با نفس و خواهش هاي آن مقابله كند و پيروز شود، بر دشمن بيروني نيز به راحتي پيروز خواهد شد، چنان كه پيامبر صلی الله علیه و آله جهاد اكبر و مبارزه با نفس را سخت‏تر از مبارزه با دشمن بيروني مي‏داند و آن را «جهاد اصغر» لقب داده ‏اند.

وی تصریح کرد: رعایت حال دیگران از جمله دیگر آثار روزه داری است؛ خداوند متعال در آيه 183 سوره مبارکه بقره ضمن واجب كردن روزه بر همه، بيماران، سالمندان و مسافران را از اين امر مستثنی مي‏كند. البته همان‏گونه كه معذورين بايد حريم روزه و روزه‏دار را حفظ نمايند، روزه ‏داران نيز نبايد از آنها توقع روزه داشته باشند. نكته قابل استفاده مهم اين است كه مسؤلان در برنامه ‏هاي تقنيني و اجرايي و برنامه ‏ريزي ‏هاي اجتماعي بايد حال معذوران را نيز در نظر داشته باشند.

حجت الاسلام طالبی مازندرانی با اشاره به نظم و انضباط در مکتب رمضان، بیان کرد: همه مظاهر هستي و ذرّات جهان آفرينش به حكمت بالغه الهي داراي نظم هستند و ماه مبارك رمضان و روزه با ترتيب خاصي كه دارد، نمونه ‏اي از اين نظم و انضباط است. روزه ‏داران روزه خود را از يك لحظه مخصوص، اوّل طلوع فجر، شروع مي‏كنند، در طول روز از مفطرات روزه اجتناب مي‏نمايند و پايان آن هم معين و مشخص است. خداوند متعال مي‏فرمايد: «روزه خود را با فرا رسيدن شب، پايان دهيد». از طرف ديگر زمان و مدت آن نيز مشخص و معين است و همه مسلمان ها بايد در ماه مبارک رمضان روزه بگيرند و اگر در جايي به سر مي‏برند كه شش ماه شب و شش ماه روز است، ملاك وقت روزه او، محيط هاي متعارف است. شگفت ‏انگيز اينكه ماه رمضان در تمامي فصول مي‏گردد. پس ماه رمضان از عالي‏ترين مظاهر نظم و انضباط است و پيرو واقعي آن نيز هيچ گاه به بي ‏نظمي گرايش پيدا نمي‏كند.

وی با بیان اینکه روزه تمرین صبر است، تاکید کرد: روزه داران چون از پشتوانه تمرين جسمي و روحي برخوردارند چه بسا در برابر ناگواري‏ها خم به ابرو نياورند اما انسان‏هايي كه رنج گرسنگي و تشنگي را نمي‏چشند، همانند درختاني هستند كه در پناه ديوارهاي باغ بر لب نهرها مي‏رويند، اين درختان نازپرورده، بسيار كم مقاومت و كم دوام‏اند. درختاني كه از لابلاي صخره ‏ها و در دل كوه‏ها و بيابانها مي‏رويند و نوازشگر شاخه ‏هايشان طوفان‏هاي سخت و آفتاب سوزان و سرماي زمستان است، محكم و بادوام و پراستقامت‏ اند. روزه نيز با روح و جان انسانها همين عمل را انجام مي‏دهد.

کاهش پرونده های جنایی؛ رهاورد تقوای رمضانی

حجت الاسلام طالبی مازندرانی ادامه داد: روزه به روزه داران مقاومت و قدرت اراده و توان مبارزه با حوادث سخت را مي‏بخشد، لذا مي‏بينيم كه ميزان پرونده ‏هاي جنايي روزه ‏داران به نسبت ديگران در دستگاه قضايي بسيار كم‏تر است. استاد شهيد مطهري مي‏فرمايد: «اساسا يك فلسفه روزه اين است كه انسان را از نازپروردگي خارج مي‏كند، شما روزهاي اولي كه روزه مي‏گيريد و مي‏خواهيد از نازپروردگي خارج بشويد. خيلي بي‏حال مي‏گرديد، ضعف شما را مي‏گيرد؛ ولي روزهاي آخر ماه مي‏بينيد با روزهايي كه روزه نگرفته‏ ايد هيچ فرقي نكرده‏ ايد». بسياري از اين خيالاتي كه ما مي‏ كنيم از جمله اینکه انسان ضغیف است و طاقت روزه ندارد، اشتباه است.

این محقق با اشاره به اثرات روزه در درمان عادت های غلط شخصی و اجتماعی، گفت: روزه نقش بسيار مؤثري در ترك عادت‏ هاي غلط  دارد. روزه زنجيرها را مي‏ گسلد و به آدمي گوشزد مي‏ كند كه عادت‏ هايش هرگز اموری اصيل و طبيعي نیستند تا راه گريزي از آنها نباشد. بلكه چيزهايي هستند كه نفس، بر انسان تحميل كرده و يا در شرايطي مجبور به آنها شده است. برخي عادت‏هاي غلط شخصي عبارتند از: استعمال دخانيات، خواب در ساعات مخصوص، مصرف زياد برخي خوردني‏ها و يا نوشيدني‏ها. وقتي اين حالت در انسان رشد پيدا كرد، به تدريج قدم فراتر نهاده به درمان عادت هاي غلط اجتماعي مي‏پردازد. برخي عادتهاي غلط اجتماعي عبارتند از: شب نشيني‏ها، تشكيل محافل گناه، اعتياد به الكل و ساير امور شهواني كه همه بر اثر ضعف اراده، آدمي را اسير خود مي‏كنند و معتادش مي‏ سازند.

حجت الاسلام طالبی مازندرانی با بیان اینکه روزه، حصار جوان در برابر گناه است، ابراز کرد: همان گونه كه ازدواج در سلامتي جامعه اسلامي مؤثر است و از بسيار انحرافات جوانان جلوگيري مي‏كند، ترويج روزه براي جوانان يك جامعه نيز آنها را از آلودگي‏هاي نفساني حفظ مي‏كند و سلامت جامعه را به همراه دارد. پيامبر صلی الله علیه و آله مي‏فرمايند: «معاشِرَ الشَّباب عَليكم بِالبائَةِ فَمَن لَم يَستطِع فَعَليه بِالصَّومِ فَاِنَّ الصَّومَ لَهُ وجاءُ؛ اي جوانان بر شما باد ازدواج و هر گاه بعضي از شما قدرت بر ازدواج نداشتيد، پس روزه بگيريد؛ زيرا روزه كنترل كننده است».

وی با اشاره به کاهش آمار تخلفات در ماه مبارک رمضان، خاطر نشان کرد: بنا به تصريح روايات، روزه كنترل كننده هر انسان مؤمني است. وقتي افراد يك جامعه، مهاركننده ‏اي در مقابل شهوات داشته باشند نسبت به جامعه ‏اي كه از اين نعمت محروم هستند، فساد كمتري خواهند داشت؛ زيرا روزه‏ دار واقعي در مقابل مفاسد اجتماعي، هيچ وقت خود را آلوده نمي‏كند و گرسنگي و تشنگي روزانه خود را به اندك لذت حرام نمي‏ فروشد، تا در اين امساك اعضا و جوارح او برايش تسبيح گويند و درود و سلام فرشتگان و سپس آمرزش و استغفار آنان را شامل حال خويش كند.

ادامه دارد...