نیازمند تولید ادبیات بومی در حوزه دیپلماسی هستیم

به گزارش خبرنگار سیاست خارجی خبرگزاری شبستان، شیخ الاسلامی، ریاست دانشکده روابط وزارت خارجه در رونمایی از 35 عنوان کتاب در سی و یکمین نمایشگاه کتاب گفت: این نمایشگاه مقدمه نمایشگاه بهار قرآن است و امیدواریم بتوانیم با حضور در این نمایشگاه و انتشار کتب مربوط به روابط خارجی پاسخگوی نیاز مخاطبان باشیم. 

وی در مورد اهمیت دیپلماسی و نقش آن در روابط خارجی گفت: اهمیت دیپلماسی بر شما فرهیختگان مخفی نیست و طی سالیان اخیر این موضوع پس از فروپاشی اتحادیه جماهیر شوروی به دلایلی دارای اهمیت بسیاری است و موضوع دیپلماسی در روابط بین الملل و سیاست خارجه از اهمیت مضاعفی برخوردار است.

ریاست دانشگاه روابط بین الملل وزارت خارجه اظهار کرد: از دلایلی که می توان به اهمیت دیپلماسی اشاره کرد این است که سابقا حوزه مناسبات دولت ها در ابعاد سیاسی و امنیتی بود و امروز این موضوع مشتمل بر حوزه های متکثری است و امروز اصطلاحاتی را می شنویم که کمتر در حوزه سیاست خارجی از آن استفاده می شدند مانند دیپلماسی فرهنگی، دیپلماسی انرژی، دیپلماسی رسانه ای و دیپلماسی روابط خارجی.

شیخ الاسلامی ادامه داد: بر اساس مطالعات بیش از 30 عنوان و شاخه مستقل در حوزه علوم دیپلماتیک وجود دارد که مربوط به شاخه دیپلماسی است و باید بگوییم که در این حوزه ادبیات تخصصی در دنیا تولید شده است و دیپلماسی جدی تر از گذشته مدنظر قرار گرفته است. امروز دیپلماسی در یک بعد آکادمی و مراتبی جدی تر از گذاشته است و تنوع کنشگران در عرصه بین الملل از جمله موارد اهمیت دیپلماسی است.

این استاد دانشگاه با اشاره به گروه‌های کنشگر در دولت های گوناگون و مناسبات آنها اظهار کرد: این کنشگران به بازیگران عرصه جامعه مدنی در سازمان های دولتی و غیردولتی هستند و بخش عمده ای از این مناسبات امروز در موضوع مطالعات دیپلماتیک گنجانده می شود.

ریاست دانشکده روابط وزارت خارجه با اشاره به تحول مفهوم قدرت و اهمیت دیپلماسی و مطالعات آن اظهار کرد: در دوره گذشته جنگ سخت مورد توجه جدی قرار داشته است اما امروز مفهوم قدرت متحول شده و قدرت از قدرت سخت به قدرت هوشمند رسیده است که این تحول موجب شده دیپلماسی به عنوان یکی از منابع قدرت علمی به صورت جدی مورد توجه قرار گیرد.

وی با بیان اینکه امروز جنگ پرهزینه است، گفت: پرهزینه شدن جنگ به عنوان یکی از ابزارهای تحقق اهداف ملی موجب شده است تا موضوعات مسالمت آمیز مورد توجه قرار گیرد و این امر بر اهمیت دیپلماسی افزوده است.

وی ادامه داد: متاسفانه دیپلماسی در موضوعات ما بازتاب نداشته است و ادبیاتی در حوزه تکنیک ها و روش های دیپلماسی هنوز تولید نشده است. ما نیازمند ادبیات بومی در این زمینه هستیم که هنوز تولید نکرده ایم. با توجه کارهای پژوهشی و رویکردهای کشورهای گوناگون در حوزه دیپلماسی ما باید توجه بیشتری به این موضوع داشته باشیم.

وی گفت: در ایران به جز وزارت خارجه نهادهای دیگر دیپلماسی هستند که کار دیپلماتیک را انجام می دهند، نهادهایی که در کار دیپلماسی دخیل هستند و مبنای کنشگرایی آنها قانونی است مانند بخش هایی از وزارت نفت‌، مجلس و یا نهادهای دخیل در وزارت خارجه به عنوان نهادهای مداخله گر در حوزه دیپلماسی می توان از نقش آفرینی آنها یاد کرد و البته باید بگوییم نهادهای دولتی و غیردولتی نیز به عنوان کنشگر دیپلماسی هستند که مبنای کار آنها قانونی و حقوقی نیست اما از این موقعیت برخوردار است.

وی ادامه داد: دیپلماسی با عناوین دیگر در سازمان های دیگر مانند روابط بین الملل یا روابط عمومی از اهمیت دیگری برخوردار است و افراد بیشتری را در این حوزه درگیر خود کرده است.

وی گفت: دیپلماسی به دلیل علمی از اهمیت مضاعفی برخوردار است اما باید بگوییم افرادی که درگیر کار دیپلماتیک هستند، آموزش لازم را نیافته اند و وزارت خارجه به عنوان مرکز آموزش دیپلماسی، آموزش دیپلماسی را در دستور کار دارد.

وی تاکید کرد: شاید بتوانیم بگوییم جای دیگری صلاحیت علمی برای آموزش دیپلماسی را ندارد به همین جهت است که دانشکده ما آموزش دیپلماسی را در دستور کار خود قرار داده است و هر هفته دوره های آموزشی دیپلماسی را برگزار می کند.

وی با بیان اینکه منابع فارسی آموزش دیپلماسی بسیار کم است، اظهار کرد: وزارت خارجه دارای اساتید مجربی است که می تواند با تلاش هایی که از سالیان گذشته آغاز کرده اند به تهیه کتب فارسی در زمینه دیپلماسی اقدام کنند.

وی در مورد دیپلماسی عمومی گفت: یکی از حوزه های مطالعات دیپلماتیک دیپلماسی عمومی است که مردم را در کشورهای دیگر هدف قرار داده و هدف آن فتح قلب و ذهن مردم سایر کشورهاست که ادبیات دیپلماسی در این زمینه باید بسیار جدی گرفته شود.

وی ادامه داد: مطالعات نشان می دهد که حداقل 42 نهاد دولتی یا عمومی در حال حاضر کار دیپلماسی عمومی را انجام می دهند و ما در این زمینه با نقض منابع در حوزه دیپلماسی مواجه هستیم و نیازمند تلاش پژوهشی و دانشجویی برای تدوین کتب ساده در این زمینه هستیم که جلد اول این کتاب در سال گذشته با گردآوری نظریه ها و الگوها در حوزه دیپلماسی تدوین شد و جلد دوم آن که مطالعات تطبیقی و سبک ویژه کشورها را مورد بررسی قرار داده است نیز چاپ شده و جلد پایانی آن دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی، آسیب ها و فرصت هاست که سال بعد ارایه می شود.