روزنامه ها در اتوبان یک طرفه حرکت نمی کنند/ خود سانسوری روزنامه ها

خبرگزاری شبستان – شیراز:

 

کمتر از یک ماه پیش بود که هفت روزنامه از هشت روزنامه شیراز و فارس، تیتر از تعطیلی هفت روزنامه خبر دادند، این مسئله باعث شد تا خبرگزاری ایرنا پیگیر این مسئله باشد و میزگردی در این خصوص راه اندازی کند، در ابتدای این جلسه سید احمد نجفی، رئیس خبرگزاری جمهوری اسلامی در فارس می گوید: قدیمی ترین خبرگزاری کشور از سال 1313 شکل گرفت بستر رشد و اعتلای دیگر رسانه ها را فراهم کند و از این رو میزگردی فراهم کرده است.

 

مردم و مسئولین برای حمایت از اقتصاد رسانه، کمک کنند

 

مهرداد جمشیدنژاد، مسئول امور رسانه ای اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس هم با اشاره به اینکه دغدغه اصلی در جامعه ما فرهنگ است اما باورها غلط شده و جای فرهنگ و اقتصاد عوض شده، می گوید: نه تنها مطبوعات هم بلکه خبرگزاری ها مشکل دارند و کم کم خبرگزاری های دولتی هم دچار مشکل خواهند شد.

 

وی با اشاره به اینکه 468 نشریه در فارس وجود دارد که 240 مورد آن فعال است و 68 خبرگزاری فعال در استان وجود دارد، می افزاید: از 11روزنامه استان هشت روزنامه مربوط به شیراز است.

 

جمشیدنژاد از مردم و مسئولین برای حمایت از اقتصاد رسانه درخواست کمک کرد و تنها اداره کل متبوع خود را متولی فرهنگ نمی داند و می گوید: اگر روزنامه ای 20 هزار ريال هزینه خورده است میزان 30 هزار ريال و بیشتر برای آن هزینه می شود.

 

سیروس رومی، پژوهشگر تاریخ مطبوعات با اشاره به اینکه این میزگرد زنگ خطر مطبوعات فارس باشد و همه یکدل هستید، می افزاید: من امروز به حوزه پژوهش مطبوعات تعلق دارم.

 

این استاد و پیشکسوت مطبوعات معتقد است، اگر اقتصاد خوب هست به هر روزنامه ای مربوط است و اعتقاد دارم روزنامه نباید دست نیاز خودش را به سمت کسی دراز کند و باید برنامه لازم را برای اقتصاد روزنامه داشته باشد.

 

رومی می گوید: امروز وضعیت اقتصادی در کل کشور خوب نیست و امروز اقتصاد روزنامه جوابگوی روزنامه نیست، تمام شما خصوصی هستید و نیاز به دولت ندارید و اگر از دولت کمک می خواهید باید دولتی باشید.

 

به خاطر وضع جامعه دچار خود سانسوری شده ایم

 

محمد عسلی، مدیر مسئول روزنامه «عصر مردم» اعتقاد دارد که جامعه ما به گونه ای بوده که دچار خود سانسوی شده ایم و از فرهنگ تنها یک پوسته باقی مانده است، این در حالی است، محمدمهدی جعفری زاده، مدیر مسئول روزنامه «طلوع» با اشاره به اینکه ما دچار خودسانسوری و قانون هستیم و نمی توانیم در مقابله با فضای مجازی آزاد، حرکت کنیم، می افزاید: باید همه جوانب را نگاه کنیم تا ببنیم مطبوعات به کجا رسیده است.

 

عسلی با تاکید بر اینکه در چهارسال گذشته بودجه ای که مجلس برای مطبوعات تعیین کرده بود در یک آزمون خطا حیف و میل شد، می افزاید: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از ابتدای کار تا الان در حال آزمون خطا بوده و طرح جامعی برای حمایت و مدیریت نشریات نداشته است.

 

این استاد دانشکده خبر می گوید: امروز مشکل اقتصادی فقط روزنامه نیست اما هیچ امیدی به کاهش قیمت کاغذ، زینک و سایر نیازهای روزنامه نیست و هزینه روزنامه های شیراز 30 درصد بیشتر روزنامه های تهران است چرا که آنان بیشتر به خاطر انتقال کاغذ و دستگاه های شیت و رول زنی که در تهران است، بیشتر هزینه می کنند.

 

وی می گوید: زمانی من و آقای رومی روزنامه عصر را شروع کردیم که یک برگ کاغذ 100 در 70 سانتی متری میزان 140 هزار ريال بود اما امروز یک میلیون و 300 هزار ريال است آیا اگر همین افزایش ها باشد کسی روزنامه می خرد؟، دستگاه هایی مثل دادگستری و ثبت اسناد برای آگهی هایی که می دهند، 200 نسخه رایگان می خواهند، حتی دستگاهی به جای پراخت فاکتور روزنامه گفته بود ردیف بودجه هزینه روزنامه ندارد و ما رفتیم از بنک داری فاکتور برنج خرید برنج را بردیم تا آن پول وصول شد.

 

جعفری زاده هم می گوید: از سال 74 تاکنون در عرصه رسانه هستم و از ابتدا بی گدار به آب نزدم در ابتدا برگ کاهی روزنامه ای کیلویی 45 ريال بود که این رقم در دی 96 به 26 هزار ريال رسید و امروز کمترین قیمت 44 هزار ريال است، هیچ کس و هیچ علمی قدرت پیش بینی چنین اتفاقی را نداشت که طی 23 سال تغییری اینچنینی را شاهد باشیم و این درحالی است که هزینه های چاپ و انتقال لحاظ نشده است.

 

وی معتقد است، باید منتظر باشیم هر کیلو کاغذ از 60 هزار ريال هم بالاتر برود و این وحشتناک است، ما حاضریم پول به دولت بدهیم که پول کاغذ به 45 ريال برسد.

 

مهدی آماده، سردبیر روزنامه «تماشا» هم می گوید: تک فروشی در کشورهای توسعه یافته منبع درآمدی روزنامه هاست و وقتی بنیه مالی روزنامه ضعیف شده، محتوای روزنامه از لحاظ کیفیتی پایین می آید و وقتی که از محتوا خالی شد به طور حتم کسی حتی رایگان هم آن را نمی خواند.

 

دریافت روزانه ۴۵ میلیون ريال از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی توسط یک روزنامه خاص

 

آماده مدعی شد: روزنامه «خبر جنوب» به ازای هر شماره ای که در هر روز چاپ می کند، 45 میلیون ريال بودجه حمایتی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می گیرد، این مسئله ای بود که مورد واکنش سید غیاث الدین ملک حسینی، دبیر سرویس فرهنگی روزنامه «خبر جنوب» قرار گرفت و گفت: به اندازه محتوا و تعداد صفحات حمایت می شود.

 

رومی می گوید: روزنامه بی محتوا را نمی خرند و تعریف روزنامه یعنی اینکه با مخاطب خودت صادق باش اگر چنین بود مطمئنا هست روزنامه نگار خوبی هستید.

 

عسلی اظهار می دارد: زمانی که وضع دولت خوب بود روزنامه های دولتی 90 درصد بودجه را به خود اختصاص داده اند.

 

وی، تناسب حمایت های دولتی را معکوس می داند و می افزاید: زمانی که برگ کاغذ 600 هزار ريال بود یک میلیارد ريال حمایت می کردند ولی زمانی که کاغذ یک میلیون و 300 هزار ريال شده حمایت 600 میلیون ريال است.

 

این استاد دانشکده خبر با اشاره به اینکه در مالزی روزنامه دولتی رایگان است و هند هم 200 سال از لحاظ روزنامه نگاری از ما جلوتر است، می گوید: روزنامه های بخش خصوصی قبل از انقلاب آزادی های مدنی داشتند و با ذائقه جوان عکس مستهجن و داستان های عاشقانه چاپ می کردند، ما دچار یک فضای 2 سر باخت شده ایم از سویی به خاطر حفظ آرمان ها نمی توانیم جذابیتی که برخی می خواهند ایجاد کنیم از سویی دیگر حمایتی از ما نمی شود، اگر برگردیم به 50 سال قبل که هرچی بخواهیم بنویسیم پولدار می شویم، همین امر را جعفری زاده تایید می کند و می گوید: به نحوی در 2 پارادوکس باخت باخت و فشار فشار قرار گرفته ایم.

 

عسلی با اشاره به اینکه اکثر جوانان دنبال طنز هستند اما فضای مجازی با این طنزها، ادبیات فارسی را به لجن کشیده است از این رو من که می خواهم کار فرهنگی کنم باید سوبسید دریافت کنم، می افزاید: دولت برای بسیاری چیزها سوبسید می دهد چرا برای فرهنگ یارانه نمی دهد، بخش حداقلی هزینه ارشاد به روزنامه ها می رسد، روزنامه ها عین زن صیغه ای هستند که حق آنان داده نمی شود.

 

وی می گوید: رتبه بندی کیفی نیست، پنج نفر می نشینند و پنج هزار روزنامه ها هم چک می کنند ولی چک نمی کنند آیا یادداشتی که نوشته شده کپی است و یا شاخصه های یادداشت را دارد یا خیر.

 

نیکنام خشنودی، خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی هم می گوید: زمانی بود روزنامه هایی بوده اند که ساعت هشت روی کیوسک تمام شده است، جامعه ما از روزنامه روی گردان شده است.

 

وی با اشاره به اینکه در زمانی که مردم به صدا و سیما و خبرگزاری های دولتی و حتی حاکمیت و دولت اعتراض دارند، روزنامه ها باید حرف مردم را بزنند، می افزاید: مردم گرایش پیدا می کنند به سمت تلگرام چرا که روزنامه نتوانسته جایگاه خود را پیدا کنند، اینکه شما افتخار کنید که تیراژ بالایی دارید مهم نیست، مهم اینست که در 2 برگ سیاه و سفید چاپ کنید ولی حرف مردم را بزنید و با این راه می توانید رسانه را تبدیل به یک برند کنید.

 

جعفری زاده می گوید: مردم با آزادی کامل در شبکه های مجازی مطالب می نویسند، اما رسانه ها پنج درصد آزادی فضای مجازی را هم ندارند و از این رو مردم بر اساس نیاز و جذابیت رسانه خود را انتخاب می کنند؛ جمشیدنژاد در این رابطه می گوید: طبق قانون مطبوعات آزادی مطبوعات وجود دارد.

 

روزنامه نگاری دوره قاجار، شجاع تر از امروز بود

 

رومی با اشاره به اینکه روزنامه و روزنامه نگار یک وظیفه ای دارد، می گوید: روزنامه نگاری دوره قاجار، شجاع تر، بهتر و یک سروگردن از روزنامه های امروز بالاتر است، در مشروطه و بعد از آن برند روزنامه وجود داشت صوراسرافیل و مساوات بود که شیرازی ها آن را منتشر می کردند، امروز آنچه که ما را زمین می زند، مسئله اقتصادی نیست، ما روزنامه نگارهای شجاعی نیستیم، خبرنگار در وهله اول باید شجاع باشد.

 

این مسئله با واکنش برخی از حاضرین جلسه مواجه شد، به نحوی که عسلی در رابطه با مقایسه روزنامه نگاری کنونی با دوران مشروطه، هم می افزاید: شرایط فعلی مملکت و کشور را با دوره قاجار نمی توان مقایسه کرد، آن زمان رادیو و تلویزیون نبود، تمام نگاه ها به همین نوشته ها بوده است و هیچ کدام از این روزنامه ها هم به روز در نیامد.

 

رومی ادامه می دهد: رسانه وظیفه خبر رسانی دارد و باید به گونه ای باشد که به خودشان اجازه ندهند که تیتر را عوض کنند و اگر روزنامه نگار خوبی باشیم حتما روزنامه فروش می رود و خوشحال نباشید که روزنامه تعطیلی و توقیف نشده است چرا که روزنامه خاکستری هیچ وقت به دادگاه نمی رود.

 

غلامرضا مالک زاده، دبیرمنطقه هشت خبرگزاری ایرنا هم با انتقاد به اینکه ته دیگ جلسه به او رسیده است، می گوید: مطبوعات ما از همان اول دولتی بودند و امروز اقتصاد، مثل زالو خون مطبوعات را می مکد و آن کسی برنده است که از این زمین باتلاقی بیرون برود و مطالب پر محتوا داشته باشد.

 

«تحلیل روز» خوب می نوشت

 

وی، افتخار به رتبه بندی بین المللی را اشتباه می خواند و می گوید: روزنامه «تحلیل روز» مطالب خوبی می نوشت و خوب کار می کرد که متاسفانه توقیف شد؛ «تحلیل روز» روزنامه اصلاح طلب بود که در اواخر تابستان 1388 در پی انتشار اخبار این اتفاق با حکم هیئت نظارت، تعطیل شد.

 

رومی با اشاره به اینکه امروز تکلیف ما مشخص نیست و روزنامه ها اگر منابع اقتصادی خوبی ندارند باید ادغام و از این فاجعه عظیم خارج شوند، می افزاید: شیراز در نهایت نیاز به سه روزنامه دارد باید خوب ایستادگی کنیم و و در آن صورت اگر یکی از آنان تعطیل شد باید به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ایراد گرفت، امروز اگر از هشت تا سه تا تعطیل شود کسی گزندی نمی بینید، هیچ کسی برای شما ختم نمی گیرد مگر اینکه خودتان را باور کنید، بگذارید روزنامه را توقیف کنند، چرا از همدیگر انتقاد نمی کنید؛ اما جمشیدنژاد جواب می دهد: با تعطیل شدن روزنامه ها و کم شدن آنان، مخالف هستیم.

 

رومی با اشاره به اینکه چرا امروز در برابر موازی کاری های خانه مطبوعات و بسیج رسانه، حرفی نمی زنید، چرا امروز نمی گویید خانه مطبوعات روی هواست، ادامه می دهد: بسیج رسانه خوب هست ولی اگر می خواهید همه به آنجا بروید و خانه مطبوعات را تعطیل کنید مطمئن باشید من با بسیج رسانه مخالفتی ندارم اما با موازی کاری با جدیت مخالفم.

 

رومی، نداشتن مخاطب را یک مشکل فرهنگی و آموزشی می خواند و می گوید: شرایط هر زمانی خاص خودش هست، امروز باید روزنامه ای مثل «نسیم شمال» اما با شرایط روز چاپ شود.

 

آماده در همین راستا ادامه می دهد: موضوع اصلی بحث فضای مجازی نیست، مشکل اینست که ما نتوانسته ایم در سبد خرید خانواده ها روزنامه و کتاب را ببنییم.

 

جمشیدنژاد با اشاره به اینکه ما خواننده روزنامه نداریم، می گوید: آیا آموزش و پرورش برای معرفی روزنامه به دانش آموز فعالیت کرده و آیا این فرهنگ سازی شکل گرفته است؟

 

نمایندگان شب انتخابات یاد روزنامه می افتند

 

ابراهیم عباسی، مدیر مسئول روزنامه «نیم نگاه» هم می گوید: نمایندگان مجلس فقط شب انتخابات مطبوعات را می خواهند، بودجه برای هر کس و ناکسی تصویب می کنند ولی فکر اقتصاد رسانه نیستند.

 

عباسی با اشاره به اینکه نگاه کلی به روزنامه ها باید عوض شود، روزنامه خبرنامه نیست، نگاه ها باید عوض شود، می گوید: روزنامه ها باید تحلیل بنویسند.

 

وی، بستن دهان مطبوعاتی که هزار خان را رفته است را معادل باز کردن دهان بی بی سی و غیره می داند و می گوید: روزی می رسد که عملکرد نسل گذشته و امروز ما نقد می شود، همان نسل را شاهد می گیرم که همان درد و درمان را داشتیم اما برخی درد را بیشتر از درمان می پسندند.

 

محسن تورع، دبیر خبرگزاری شبستان در استان فارس، با انتقاد به خط قرمزهای فرضی که برخی برای خود تصور کرده و دست و پای رسانه ها را بسته اند، هم می گوید: امروز آنچه که نیاز است انعکاس صحبت های مردمی است، مردم هم می توانند یک ستون در روزنامه ها به نام خودشان داشته باشند.

 

محمد پرویزی، از شبکه تصویری «نیم نگاه» هم می گوید: بهترین راه برای جذب مردم به روزنامه استفاده از تلکنولوژی نوین است؛ جعفری زاده هم جواب می دهد: این رویه در روزنامه «طلوع» انجام شد اما همان هم نیاز به مسائل اقتصادی دارد.

 

ملک حسینی هم ادامه می دهد: امروز شیراز نه به هشت روزنامه یلکه به 800 روزنامه نیاز دارد البته به شرط اینکه نیاز مخاطب را برآورده سازد؛ که واکنش رومی را بر می انگیزد، او می گوید: 800 روزنامه برای کی چاپ شوند، تا 6 ماه گذشته 120 نگارخانه ثبت شده در فرهنگ و ارشاد داشتیم اما امروز 80 نگارخانه تعطیل شده است و 40 نگارخانه به سختی ایستاده اند اما نمایشگاهی نیست که 80 نگارخانه بخواهند احیا شوند و فعالیت کنند، این مسئله در خصوص روزنامه ها هم صدق می کند.

 

ملک حسینی ضمن انتقاد به اینکه نام میزگرد «زنگ خطر برای مطبوعات با توجه به فضای مجازی» بود اما بیشتر به مسئله اقتصاد پرداخته شد، می گوید: باید به مسئله فضای مجازی بیشتر توجه شود چرا که بیشتر اطلاع رسانی های مردمی از طریق شبکه های مردمی است.

 

جعفری زاده با یادآوری این مطلب که محور بحث ما اقتصاد رسانه بوده است، می افزاید: اگر قرار باشد در رابطه با فضای مجازی و رابطه آن با رسانه، جلسه های مختلفی را ایجاد کنیم.

 

وی می گوید: اگر با ننوشتن ما مردم در بی خبری قرار می گیرند ما تعطیل می کنیم و اگر قرار است دولتی نباشیم نباید دولتی ها دخالت کنند، این راهی است که باید طی شود تا به توان حمایت مردمی را به دست گرفت.

 

عسلی می گوید: هر هنرمند و نویسنده ای که در شیراز هست بیاید ادعا کند که یک ریال برای روزنامه های ما هزینه کرده است؛ این درحالی است که رومی می گوید: روزنامه در سبد خرید من نیست اما هر روز در محل کارم روزنامه ها را به جز یک روزنامه مورد مطالعه قرار می دهم.

 

عباسی در بخش دیگری از سخنان خود می گوید: کارت هدیه و زشت ترین حرکت در استان است این را یک اعانه می دانم و باید مطبوعات را طوری تقویت کنیم که بی نیاز از مسائل اقتصادی باشد چرا که اعتقاد دارم مدیر کل باید پیش مجموعه تحریریه بیاید و تقدیر کند.

 

مدیران مسئول حق خبرنگاران را بدهند، تا آنان کارت هدیه نگیرند

 

اما رومی می گوید: اگر حق خبرنگاران را مدیران مسئول می دادند، این مسئله پیش نمی آمد؛ جمشیدنژاد هم ادامه می دهد: وضع اقتصادی خبرنگاران رسانه ها خوب نیست و برخی اوقات مجبور اند که کارت هدیه را دریافت کنند و از این رو مدیران مسئولان باید کاری کنند که خبرنگاران بی نیاز باشند تا هدیه دریافت نکنند.

 

در جمع بندی جلسه علسی از دستگاه ها و ارگان های استان خواست که اگر می خواهند خبر آنان چاپ شود باید حتما اشتراک روزنامه را بگیرند، این مسئله مورد تایید مهدی آماده، سردبیر روزنامه «تماشا» هم قرار گرفت ولی با برخورد قاطع سیروس رومی مواجه شد و رومی گفت: پس رسالت و تکلیف رسانه ای شما چه می شود؟

 

آماده هم می گوید: ما به ارگان های دولتی سرویس می دهیم ولی آنان حاضر نیستند هزینه آن را پرداخت کنند، ما باجی از آنان نمی خواهیم، ارگانی مثل سازمان تبلیغات اسلامی گفته که پول پرداخت یک نسخه روزنامه که سالانه برای آنان ارسال می شده است را ندارد بدهد، این یک سازمان فرهنگی است اما رسانه در این سازمان جایی ندارد.

 

وی با اشاره به اشتراک روزنامه در آموزش و پرورش در زمان مدیر کل سابق و سرپرست کنونی این سازمان، هم می افزاید: در آموزش و پرورش قبلا 10 نسخه ارسال، اما امروز به یک نسخه تقلیل داده است، ارگان ها انتظار نداشته باشند روزنامه ها در اتوبان یک طرفه حرکت کنند آنان باید اشتراک بگیرند تا خبر آن اداره چاپ شود.

 

در این مدت، هفت روزنامه شیراز مشکلات مطبوعات را درج کردند اما شرایط این روزنامه ها بی شباهت با دیگر روزنامه های کشور نیست و باید برای اقتصاد رسانه طرح نویی را ایجاد کرد.

 

گزارش: محسن تورع