به گزارش سرویس دیگر رسانه های خبرگزاری شبستان؛مهدی گلشنی، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی و رئیس گروه فلسفه دانشگاه صنعتی شریف در گفت‌وگو با ایکنا و در پاسخ به این پرسش که وضعیت علمی کشور چگونه است؟ گفت: علم آن‌گونه که یونانی‌‌ها می‌فهمیدند، تلاش برای فهم طبیعت بود و در اسلام این مطرح بود که می‌خواهیم آثار صنع الهی و خلقت را شناخته و نیازهای‌مان را برطرف کنیم؛ یعنی با استفاده از امکاناتی که خداوند در طبیعت فراهم کرده است به صورت مشروع از این‌ها استفاده کنند.
وی ادامه داد: در جهان اسلام و مسیحیت علم در این خدمت بود اما در دوران جدید کسب قدرت و ثروت نیز به این اهداف اضافه شد، امروز کسب قدرت و ثروت هدف مهم علم است و پروژه‌های بزرگ در این جهت بوده و ۵۰ درصد از بودجه توسعه و تحقیق در آمریکا صرف کار نظامی می‌شود، در عین حال غربی‌ها هنوز به دنبال فهم طبیعت هستند. آیا در محیط ما چنین چیزی مطرح بوده است؟
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: برداشت اسلامی از علم می‌خواهد بفهمد عالم خلقت چطور است و نیازهای‌مان را چگونه برطرف کنیم؛ ما با استفاده از این علم نباید در جهان اسلام و کشور دست‌نشانده باشیم. متاسفانه علم برای ما جهت‌دار نبوده است. علم ما باید در جهت رفع نیازها، تولید علم جدید، شرکت در علم جدید باشد که این مسائل برای ما مطرح نبوده و نیازمند یک انقلاب عمیق هستیم که فهم ما از علم متفاوت شود.
رئیس گروه فلسفه دانشگاه صنعتی شریف تصریح کرد: امروز علم در ایران تنها یک دکان برای درآمد است؛ یعنی شغلی است برای رفع نیازهای شخصی فرد، نه اینکه طبیعت را بشناسیم، البته افرادی استثنائی وجود دارند اما وضعیت کلی این چنین نیست.
گلشنی در پاسخ به این پرسش که آیا ما فهم غلطی داریم و یا غلط عمل می‌کنیم؟ گفت: فهم درست هم بعضا وجود دارد، اما در چرخه عمل اشتباه قرار گرفته‌ایم. اهداف بسیار آنی، فوری و عاجل مطرح است و اهداف درازمدت و مقدسی از جمله برتری کشور و رفع نیازهای کشور کمتر وجود دارد.
رئیس گروه فلسفه دانشگاه صنعتی شریف در پاسخ به این پرسش که برخی مطرح می‌کنند که علم دینی ممکن نیست، نظر شما چیست؟ گفت: این مسائل خارج از موضوع است و طرح آن به علت عدم اطلاع از جریان‌هایی است که در جهان می‌گذرد. وقتی دانشمندی چیز‌هایی را به خورد مردم می‌دهد و نام آن را علم می‌گذارد و برای مثال بیان می‌کند که علم می‌گوید جهان خودش به وجود آمده است، جهان هدف ندارد، از این مسئله غافل است که علم اصلا چنین حرفی را نمی‌زند. علم مفروضات فلسفی دارد، کسی که آن فرض‌ها را قبول دارد، آن حرف‌ها را می‌زند. این‌ها به اسم علم به خورد جوامع داده می‌شود.
وی افزود: علم دینی حواس افراد را جلب می‌کند که از این قبیل حرف‌ها زده نشود و اگر می‌خواهد زده شود درست زده شود. گفته نشود جهان هدف ندارد و حداکثر گفته شود که من هدف جهان را نمی‌دانم. علم دینی نمی‌آید تا جریان تولید علم را به هم بزند که بگوید آزمایش یا نظریه‌پردازی نکنید، می‌گوید جایی که می‌خواهید نظریه‌های‌تان را جمع‌بندی کنید، از یک فرضیه‌های باطل سرنخ نگیرید و اگر علم را به کار می‌برید، حتما آن را در جهت حل نیازهای مشروع انسان‌ها باشد.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در پاسخ به این پرسش که برخی معتقدند که علم و دین غیرقابل تقلیل به هم هستند و آیا مسئله در حد اخلاق علمی است؟ گفت: مسئله فراتر از اخلاق علمی است. اخلاق علمی را خیلی‌ها قبول دارند که علم نباید در جهت تخریب به کار برود، فساد ایجاد کرده و محیط زیست را نابود کند. علم دینی فراتر است و در این مرحله شما می‌خواهید جمع‌بندی کنید. ما الان اطلاعات را از کهکشان‌ها می‌گیریم ولی دسترسی‌تان به تاریخ جهان تا یک زمانی است و از آن به بعد را فرض می‌کنید. این فرض‌ها را کسی به شکلی در نظر می‌گیرد که با خدا سازگار است و فرد دیگری طوری آنها را مطرح می‌کند که بگوید جهان خودش به وجود آمده است و اصلا نیازی به خدا نیست. در این جاست که خدا مطرح می‌شود.
گلشنی در پایان گفت: در علم دینی مرحله آزمایش و نظریه‌پردازی مانند علم غیردینی است. مگر ابن‌سینا، ابوریحان بیرونی و ابن‌هیثم که در خصوص پدید‌ه‌های فیزیکی و تجربی کار کرده‌اند جز از طریق فعالیت‌هایی که امروز انجام می‌شود فعالیت می‌کردند؟ نه. جمع‌بندی عالمان اسلامی متفاوت بود؛ زیرا نکته‌ای که در عصر ما واضح شده و بسیاری که دارند علم دینی را طرد می‌کنند از آن کلا ناآگاه هستند، این است که در جمع‌بندی‌های علمی حتما فرض‌های فلسفی وارد می‌شود، عمدتا این فرض‌های فلسفی یا دینی است و یا غیر دینی. مخالفان علم دینی چون متوجه این نیستند و چه تحولاتی در علم امروز رخ داده است، می‌گویند علم و دین ربطی به هم ندارند و علم باید برای خود و دین هم برای خود و زندگی شخصی و اخلاقی باشد. مخالفان امروز علم دینی اگر حرف بزرگان علم امروز را بخوانند، کمتر از این حرف‌ها خواهند زد.
نظر شما