ماژین، گمشده ای میان سه استان

خبرگزاری شبستان// ایلام

دوربین رو توی کیف که گذاشتم، حاج آقا(مسئول دبیرخانه کانون های فرهنگی و هنری ایلام) گفت: زود باش تا اونجا راه زیادیه، امشب هم باید اونجا بخوابیم و فردا صبح برگردیم.

راستش کلمه ماژین رو بارها شنیده بودم و از محرومیت اونجا و اینکه برخی در این منطقه در داخل خانه های سنگی زندگی می کنند صحبت هایی به گوشم خورده بود، خودم هم دوست داشتم این توصیفات را از نزدیک ببینم.

ایلام، میش خاص، بدره، دره شهر، پلدختر، جاده اندیمشک و بعد ماژین! اینها شهرها و مسیرهایی بودند که باید برای رسیدن به بخش محروم ماژین، از آن عبور می کردیم.

ساعت 2 بعدازظهر راه افتادیم و بعد از طی این شهرها، در ساعت 7 و 25 دقیقه غروب به ماژین رسیدیم، از حاج آقا چراغی پور، مسئول دبیرخانه کانون های مساجد استان پرسیدم؛ اگر ماژین جزو استان ایلامه، پس چرا وارد استان لرستان و خوزستان می شیم و بعد به ماژین می ریم.

جواب داد: متاسفانه بخش ماژین از طریق استان ایلام راه دسترسی نداشته و به دلیل کوهستانی بودن منطقه فقط یک راه مال رو در استان ایلام داره که فقط عشایر منطقه می توانند از آن عبور کنند و....

اندیمشک - ماژین

به تابلوی اندیمشک – ماژین که رسیدیم از جاده اصلی یک راه فرعی به طرف ماژین مشخص می شود، جاده ای که معلومه آسفالتش مال سال ها قبله، اطراف این جاده فرعی رو که نگاه می کنی، انگار وارد سرزمین دیگری می شوی، سرزمینی سنگلاخی که سنگ های ریز و درشت از دل زمین بیرون زده و کمتر جایی را خاکی می بینی.

بعد چند تا پیچ تند که ماشین را به این طرف و آن طرف می کشید به یک پل آهنی رسیدیم که روی رودخانه سیمره ایجاد شده بود و بعد از این پل کم کم شهر ماژین نمایان می شود.

ماژین

شهر باستانى ماژین (سیمره) در قسمت جلویى تنگ ماژین واقع شده و هنوز دیوار بناهاى شهر قدیمى آن برجاى مانده است، دیوارها از سنگ لاشه و ملاط گچ ساخته شده و با توجه به شکل ساختمان‌ها و مصالح به کار رفته و سفال‌هاى پراکنده در سطح پیرامون و داخل خانه‌‌هاى شهر، احتمال مى‌رود که این محل، ‌بقایاى شهرى از دوران ساسانى باشد.

در تنگ ماژین از توابع شهرستان دره شهر، دخمه ها و شکاف هایی وجود دارد که یکی از آن ها به "غار کول کنی" معروف است، دهانه این غار در محل ورودی به حدود 30 متر می رسد و با توجه به موقعیت استقرار، دسترسی به آن بدون تجهیزات ضروری ناممکن است.

در داخل و پیرامون غار آثاری از وجود زندگی در دوران های سنگ به دست نیامده است، ولی در محل ریزش آب حوض کوچکی که از سنگ تراشیده شده وجود دارد که ملاط آن نیز احتمالا از ساروج است.

علاوه بر غار معروف کول کنی، در این محل دخمه های متعددی نیز وجود دارد که تعداد آن ها به 12 دخمه می رسد و در برخی از این دخمه ها، نشانه هایی از سکونت انسان باستانی قابل مشاهده است، جالب ترین دخمه ها شامل سه دخمه (اشکفت به زبان محلی) در کنار هم و یک اشکفت بر بالای آن هاست که به غار انوشیروان معروف هستند.

مردم محل اعتقاد دارند که انوشیروان به هنگام جان دادن وصیت کرده بود که جسد وی را دور از دسترس دشمنان دفن کنند، از این رو بازماندگانش پس از جستجوی بسیار، این اشکفت را می یابند و جسد وی را در آن دفن می کنند، البته این مطلب نقل قولی ضعیف است و با توجه به زرتشتی بودن انوشیروان دور از حقیقت به نظر می رسد و تاکنون گوری از شاهان ساسانی دیده نشده است.

روحانی طرح هجرت(ساده و بی آلایش)
حاج آقا چراغی پور، تلفنی با روحانی طرح هجرت مستقر در ماژین که نزدیک به یکسال می شود در این منظقه است صحبت می کند، قرار شد که به منزل ایشان برویم، وارد ماژین که شدیم حاج آقا الله نوری در تنها بلوار بخش به استقبالمان می آید، روحانی ساده و با چهره ای آفتاب سوخته.

بعد از سلام و احوالپرسی ما را به خانه خود دعوت و قرار شد بعد از کمی استراحت و صرف چای، همراه ایشان از فضای چند تا مسجد این بخش برای تاسیس کانون فرهنگی و هنری بازدید و بعد از زیارت امامزاده مهدی صالح(ع) و نماز جماعت در یکی از این مساجد این بخش اقامه شود.

بعد از کمی استراحت به طرف امامزاده مهدی صالح(ع) این بخش راه افتادیم، مسجدی در نزدیکی این امامزاده در حال ساخت بود که تقریبا از پیشرفت خوبی برخوردار است اما هنوز جا کار فراوانی دارد.

امامزاده مهدی صالح(ع)
قبرهای صحن این امامزاده نشان می دهد که این مکان یک مکان باستانی و تاریخی است، با سنگ قبرهایی قدیمی و بقعه ای که بر اثر گذر زمان تخریب شده است، بر اساس گفته های حاج آقا الله نوری بنای این بقعه مربوط به دوره ایلخانی است.

بقعه امام زاده مهدی صالح(ع) در گورستان ماژین واقع شده، این بقعه، بنایی چهار گوش دارد که در 2 طبقه با گنبد هرمی شکل ساخته شده است.

مرقد اصلی در طبقه زیرین بنا قرار دار و این طبقه تماما با آجر ساخته شده و با طاق جناغی پوشش یافته است و در طبقة دوم بنا صورت قبری با سنگ، گچ و پوشش سفالی ساخته شده است، گچ بری های داخل مقبره از جمله آثار ارزنده و بی نظیر این بناست که هنوز بر دیواره این بنا، نشان از عظمت و شکوه این بقعه در زمان های گذشته دارد.

حاج آقا الله نوری، گفت: این محوطه تاریخی و باستانی است که میراث فرهنگی با کارهای که انجام داده فقط توانسته از تخریب قسمتی از این بنا جلوگیری کند.

دیدار با مردم محروم ماژین در مسجد حضرت ابوالفضل(ع) ماژین
بعد از بازدید از چند مسجد سطح ماژین برای اقامه نماز مغرب و عشاء به مسجد حضرت ابوالفضل(ع) رفیتم، حاج آقا الله نوری با ادارات و نهادهای مستقر در بخش هماهنگ کرده و جمعیت زیادی از مردم و مسئولان حضور داشتند، البته بخشدار بخش ماژین به خاطر شرکت در جلسه شورای اداری شهرستان در دره شهر بود.

با اینکه غروب هم شده اما هوا بسیار گرم و شرجی بود، امروز 29 شهریور است و در ایلام هوا رو به سردی می رود، اما اینجا هوای خلیی گرم و تنها کولر آبی مسجد هم جوابگو نبود!

با این حال جمعیت زیادی در مسجد جمع شده بودند، بعد از نماز حاج آقا چراغی پور برای مردم از هدف سفر خود مبنی بر بازدید از مساجد بخش و روستاهای اطراف و تاسیس کانون فرهنگی و هنری در مساجد این منظقه برای مردم حاضر در مسجد، صحبت و برنامه های دبیرخانه کانون های مساجد استان را تشریح کرد.

چند تا از نمازگزاران نیز صحبت کردند و درد دل های خود را با ایشان در میان گذاشتند، مردم واقعا خیلی محبت داشتند، دور ما جمع شده و هر کدام ما را به خانه خود دعوت می کرد، مردمی بی ریا اما محروم، محرومیتی که در چهره شان هویدا بود.

به خانه روحانی مستقر طرح هجرت حاج آقا الله نوری در شهر رفیتم، خانه ایشان آخرین نقطه شهر قرار داشت، خانه ای محقر که با زن و 2 فرزندش در آنجا ساکن شده بود.

بعد از غذای مختصری که حاج آقا الله نوری تدارک دیده بود پای صحبت های ایشان نشستیم و از درد دل های خود برایمان گفت.

درد و دل های روحانی طرح هجرت مستقر در ماژین
حجت الاسلام اله نوری، روحانی طرح هجرت مستقر در ماژین با تقدیر از کارکنان دبیرخانه کانون های فرهنگی و هنری مساجد استان ایلام، در خصوص سفر به این بخش محروم، می گوید: مهم ترین مشکل فرهنگی که در این منطقه حکم فرماست، نبود روحانی در این منطقه و در مساجد سطح این بخش است.

وی با بیان اینکه بخش ماژین بیش از 6 هزار نفر جمعیت دارد، می‌افزاید: تنها روحانی مستقر در کل این منطقه بنده هستم و این بزرگترین مشکل فرهنگی منطقه ماژین است که فقط یک روحانی دارد.

الله نوری، با اشاره به اینکه مردم این بخش، مردمی مذهبی، شهید پرور و ولایتمدار هستند، ادامه می‌دهد: در ماه مبارک رمضان سال جاری با وجود اشتیاق زیاد مردم و استقبال آنان از مساجد و مراسمات مذهبی، متاسفانه به دلیل گرمای زیاد و دورافتادگی منطقه نتوانستیم از وجود روحانیت در این منطقه بهره مند شویم.

این روحانی طرح هجرت در حالی که با اشتیاق دارد حرف‌ها و در دل های خود را بیان می کند، می گوید: درخواست و استدعای مردم از مسئولان مربوطه این است که با فراهم آوردن امکانات اولیه از جمله محل سکونت و تسهیل رفت و آمد برای روحانیان، زمینه حضور و استقرار روحانی را در مناطق مختلف این بخش فراهم شود تا گوشه‌ای از مشکلات فرهنگی منطقه مرتفع شود.

وی، با بیان اینکه وجود روحانی در منطقه موجب تحرک فرهنگی در منطقه می‌شود، اضافه می کند: بسیاری از مساجد این منطقه به دلیل نداشتن روحانی، فقط به گفتن اذان در آنها اکتفا شده و نماز جماعت در آنها برگزار نمی‌شود که اگر روحانی در این مساجد با عنوان مرکز تحرک وجود داشته باشد تحول بزرگی در منطقه ایجاد می‌شود.

الله نوری می گوید: مردم ماژین مردمی روحانی دوست هستند و حتما از این امر استقبال می کنند اما چون ماژین منطقه محرومی است، فضای سبز، پارک و جای تفریحی و فرهنگی ندارد تا جوانان این منطقه بتوانند اوقات فراغت خود را در این مکان های سپری کنند و به همین دلیل جوانان این بخش هموراه در معرض خطرها و آسیب های اجتماعی متعدد قرار دارند.

وی با اشاره به اینکه همه در مقابل جوانان وظیفه داریم، اظهار می کند: تنها مرکز فرهنگی این بخش یعنی کتابخانه عمومی ماژین نزدیک به پنج ماه است که به دلیل نبود نیروی کتابدار و مسئول مربوطه تعطیل است و این درحالی است که تعداد مراجعه کنندگان به این کتابخانه قبل از تعطیلی بسیار زیاد بوده و جوانان منطقه می توانستند با امانت گرفتن کتاب، خود را سرگرم کنند.

الله نوری ادامه می دهد: تنها کارمند کتابخانه انتقالی گرفت و به اهواز رفت و بعد یکی دیگر آمد و ایشان هم به آبدانان انتقالی گرفت و رفت، این کتابخانه بسته شد، مسئولان گفتند که اگر معلم بازنشسته باشد می تواند کتابخانه را بچرخاند، اما نیروی بازنشسته در بخش وجود نداشت و تعطیل شد.

حجت الاسلام الله نوری، نقش کانون های فرهنگی و هنری را در جذب جوانان این منطقه به مساجد بسیار مهم ارزیابی می کند و می‌افزاید: اگر به همت مسئول دبیرخانه مساجد و مسئولان استان در مساجد این منطقه کانون های فرهنگی و هنری تاسیس شود با وجود امکاناتی از قبیل رایانه و کتابخانه، زمینه خوبی را برای جذب جوانان به مسجد فراهم می کند.

وی، با اشاره به اینکه مساجد در صدر اسلام، همواره کانون های وحدت مسلمانان بوده اند و اولین بنای اسلام مسجد بوده است، ادامه می دهد: نسل جوان این منطقه تشنه معارف اسلامی است و اگر کانون فرهنگی و هنری در منطقه تاسیس شود، جوانان می توانند در برنامه‌های فرهنگی و هنری شرکت کرده و اوقات فراغت خود را در این کانون‌ها سپری کنند و مهمترین ثمره کانون ها این است که افرادی تربیت می شوند که سرباز ولایت خواهند بود.

الله نوری، اضافه می کند: بخش ماژین جمعیت تقریبا جوانی دارد و یکی دیگر از معضلات این بخش بیکاری بوده و این در حالی است که فوق لیسانس داریم که بیکار است ولی کتابخانه این بخش به دلیل نبود نیرو تعطیل است.

این روحانی طرح هجرت مستقر در ماژین، می گوید: اگر کار فرهنگی صورت نگیرد، جوانان به جاهای دیگر کشانده می شوند و منطقه ماژین جوانان با استعدادی دارد که نیازمند کار فرهنگی گسترده و مستمر در این منطقه است.

الله نوری می گوید: ماژین جزو شهرستان دره شهر است اما بیشتر امورات مردم این بخش در استان لرستان صورت می‌گیرد، البته این امر شاید خواست مردم باشد و به دلیل مسافت زیاد با شهرستان دره شهر، مردم بیشتر به پلدختر می‌روند، اگر برخی از این ادارات در بخش نمایندگی داشته باشند بسیاری از مشکلات مردم مرتفع می‌شود که با پیگیری مسئولان قرار است این بخش به شهر تبدیل شوند و شهرداری نیز در این بخش مستقر شود.

وی، ادامه می دهد: وظیفه تبلیغی و دینی حکم می کند به عنوان یک طلبه در این منطقه خدمت کنم و اما از مسئولان به ویژه استاندار محترم انتظار داریم که نگاه ویژه‌ای به منطقه و بخش ماژین داشته باشند.

الله نوری در پایان می گوید: زحمت کشیدید و از اینکه به بخش محروم به ماژین آمدید نهایت سپاسگذاری را دارم و امید است این حضور شما در منطقه محروم موجب برکت برای مردم این منطقه به ویژه جوانان آن شود.

صحبت های صمیمانه حاجی اله نوری تمام می‌شود، نه تمام نمی‌شود او حرف های بساری برای گفتن دارد اما ... ساعت ها وقت می خواهد که بشنوی و وقت ما تنگ، بعد از خداحافظی از ایشان، منزل وی را به سمت خوابگاه در یک مدرسه شبانه روزی ترک کردیم.

ساعت 12 شب است اما هوا بسیار گرم گرمه، شب را در اتاقی کوچک با یک کولر طی کردیم و صبح زود بعد از اذان صبح و اقامه نماز به طرف ایلام راه افتادیم.

در بین مسیر خودروی بخشدار چراغ زد، در کنار جاده توقف کردیم، بعد از سلام و احوالپرسی از برنامه های دبیرخانه که آگاه گردید، خواستار همکاری بیشتر دبیرخانه مساجد با بخشداری شد، قرار شد با حمایت و تشویق ایشان زمینه ایجاد تاسیس چند کانون فرهنگی و هنری مسجد در بخش فراهم شود.

از ایشان خداحافظی کردیم، در مسیر که به طرف ایلام می آمدم حس غریبی مرا گرفته بود، یک جورایی دوست داشتم در آن منطقه بمانم و هرچه از دستم بر می آید به این منطقه کمک کنم.

و شروع کردم به نوشتن و این شد که خواندید ... .

پایان پیام/