خبرگزاری شبستان: روزجهانی سالمند را می‌توان فرصتی مغتنم برشمرد، تا یادی از پدربزرگ و مادر بزرگهایی کنیم که برای هر خانه و خانواده‌ای به عنوان برکت و نعمت برایمان محسوب می شوند. با توجه به اینکه این افراد به گردن ما و پدر و مادرمان بسیارحق دارند و به قول معروف هم سن و سالی از آنها گذشته است، برای دانستن نحوه مراقبت بیشتر از سلامتی این قشر نظرات «دکتر زهرا طالبی توتی»، کارشناس مسئول واحد بهداشت خانواده تهران جنوب، را جویا شدیم که در ادامه می خوانید.
به تغذیه بها دهید
ابتدا طالبی، با توجه به اینکه پیشرفت‌های علم پزشکی و بهداشتی متوسط عمر انسان را در کشورهای پیشرفته افزایش داده است، گفت: پیرشدن و سالخوردگی با کاهش تدریجی فعالیت‌های فیزیکی و افزایش بیماری‌های مزمن همراه است، از این رو بهبود تغذیه تا حد زیادی قادر به پیشگیری این مشکلات در دوران پیری است.
این کارشناس مسئول واحد بهداشت خانواده، با ذکر اینکه یکی از مسائل مهم سالمندان، مسائل پزشکی و بهداشتی است و با افزایش سن، نیاز آنها به انرژی کاهش یافته و آنها تمایل به مصرف غذا کمتر دارند، خاطر نشان کرد: اگر انتخاب غذا برای سالمندان صحیح در نظر گرفته نشود، به تبع میزان دریافت مواد مغذی ضروری در آنها پایین‌تر از حد مطلوب خواهد بود.
عوامل مؤثر در ایجاد مشکلات تغذیه‌ای سالمندان
در ادامه طالبی مشکلات تغذیه‌ای سالمندان را این چنین برشمرد که عبارتند از: عوامل جسمانی که کاهش کل انرژی مورد نیاز، بیماری‌های مزمن، بی‌اشتهایی، تغییر حس چشایی، خرابی دندان‌ها، بی‌تحرکی، ناتوانی جسمی، مشکلات گوارشی، تداخلات دارویی و یا تداخل غذا و داروها را به همراه دارد.
در مورد مشکلات روحی و روانی باید توجه داشت که در این سنین افراد دچار افسردگی، تنهایی و از دست دادن همسر می شوند.
همچنین مشکلات اقتصادی نیز قابل تأمل است، در این سن ممکن است، افراد باکمبود امکانات برای تهویه، طبخ غذای مناسب، زندگی در آسایشگاه و درآمد کم روبرو شوند.
نیازانرژی در سالمندان
طالبی افزود: باافزایش سن میزان نیاز به انرژی کاهش می‌یابد و این امر به دلیل کاهش فعالیت جسمی، کاهش توده عضلانی و فعال بدن باشد که در صورت دریافت مازاد بر نیاز انرژی مشکلات و عوارضی همچون چاقی، فشارخون و بیماری‌های قلبی‌ـ‌عروقی برای سالمند ایجاد می شود.
به گفته این کارشناس میزان نیاز به انرژی برای هر سالمند متفاوت بوده و براساس وزن، قد، شرایط فیزیکی و سلامتی وی محاسبه می‌شود.
نیاز به پروتئین در سالمندان
طالبی با تاکید بر اینکه، با افزایش سن علاوه بر کاهش توده عضلانی، ذخیره پروتئینی بدن نیز کاهش می یابد، گفت: میزان نیاز به پروتئین با افزایش سن نه تنها کاهش نمییابد، بلکه ثابت مانده و یا افزایش می‌یابد.
لازم به ذکر است، در صورت ابتلا به بیماری‌ها یا عفونت‌ها که این مسئله بسیار مهم می‌باشد. توصیه می‌شود چهل تا شصت درصد از انرژی دریافتی روزانه سالمندان از پروتئین‌ها به ویژه پروتئین‌های با کیفیت بالا تامین شود.
مصرف مایعات در سالمندان
این کارشناس مسئول واحد بهداشت خانواده تهران جنوب، با بیان اینکه مصرف کافی مایعات در سالمندان از جمله مسائل مهم می‌باشد، افزود: علایم کمبود آب در بسیاری از سالمندان ممکن است به صورت خشکی لب، گودافتادن چشم‌ها، تب، یبوست، کاهش حجم ادرار و تهوع باشد که این مسئله در مورد سالمندانی که در مناطق گرم زندگی می‌کنند، بیشتر شایع است.
وی افزود: در ضمن استفاده از داروهای ادرارآور نیز از عوامل مؤثر در ایجاد کم‌آبی در سالمندان می‌باشد، بنابراین توجه به مصرف کافی آب و مایعات در این دوران اهمیت ویژه‌ای دارد.
ویتامین‌ها و مواد معدنی
«اغلب سالمندان علاقه زیادی به مصرف مکمل‌های ویتامینی دارند که باید به این مسئله توجه شده و از مصرف بیش از حد نیاز این مکمل‌ها خودداری شود»، طالبی با ذکر این جملات اظهار کرد: باید توجه داشت در سالمندان، کمبود ناشی از ویتامین‌های محلول در آب دیده نمی‌شود، مگر در سالمندان الکلی که کمبود ویتامین «B1» دارند و یا سالمندانی که دچار سوء‌تغذیه هستند.
وی افزود: همچنین ممکن است بعضی از سالمندان به علت مشکلات دندان و یا مشکلات گوارشی از خوردن سبزیجات و میوه‌جات پرهیز کنند، درحالی که این منابع غذایی تامین کننده «ویتامین c» هستند. همچنین مصرف زیاد آنتی بیوتیک‌ها می‌تواند در سالمندان کمبود «ویتامینk» ایجاد کند و کمبود «ویتامین D »ممکن است در سالمندان به ویژه آنهایی که به دور از نور آفتاب هستند هم بوجود آید.
لازم به ذکر است، با رعایت یک برنامه غذایی صحیح می‌توان مواد معدنی مورد نیاز سالمندان را تا حد زیادی تامین کرد. فقط باید به میزان کلسیم دریافتی که معمولا مقدار مصرف آن در سالمندان به میزان توصیه شده نمی‌رسد توجه شود.
به گفته وی عوامل متعددی در کمبود کلسیم بدن سالمندان نقش دارند که از جمله آن می توان به میزان جذب روده‌ای کلسیم، کار کلیه‌ها، متابولیسم استخوان‌ها، اثرات متقابل مواد مغذی بر یکدیگر و بر داروها، کم‌تحرکی و عدم مصرف کافی لبنیات به دلیل عدم تحمل به لاکتوز در صورتی که شیر و لبنیات به مقدار کافی مصرف نشود، اشاره کرد.
همچنین ممکن است نیاز به مصرف مکمل کلسیم باشد که البته تشخیص آن باید توسط پزشک و متخصص تغذیه صورت گیرد. در ضمن باید توجه داشت، سدیم هم باید در سالمندانی که مبتلا به فشارخون، مشکلات قلبی، کلیوی و دیابت هستند با محدودیت‌هایی اعمال شود.
قابل توجه سالمندان
در ادامه طالبی برای رعایت نکات بهداشتی و پزشکی در زندگی سالمندان نکاتی را بدین شرح ذکر کرد:
• مراجعه به موقع به پزشک و متخصص تغذیه جهت بررسی وضعیت سلامت و تغذیه و پیروی از یک برنامه غذایی صحیح
• توجه و رسیدگی مناسب به بهداشت دهان و دندان
• مصرف 5-6لیوان آب در روز
• استفاده از تمام گروه‌های غذایی و ایجاد تنوع غذایی در برنامه روزانه
• مصرف مقادیر کافی میوه جات و سبزیجات
• استفاده از نان‌های سبوس‌دار
• محدود کردن مصرف غذاهای چرب و شیرینی‌ها
• مصرف کافی لبنیات مثل شیر و ماست
• سالمندانی که دچار بی خوابی هستند از مصرف قهوه و چای در بعدازظهر و شب خودداری کنند و یک فنجان شیر گرم قبل از خواب مصرف کنند.
• از مصرف چای تا دو ساعت بعد از غذا اجتناب کرده و در صورت امکان از لیموترش تازه در کنار غذا جهت جذب بهتر آهن غذا استفاده کنند.
• قرار گرفتن در معرض نور آفتاب به مدت نیم ساعت در روز و استفاده از لباس‌های رنگ روشن.
• به کلیه سالمندان توصیه می‌شود با توجه به شرایط بدنی خود، نرمش و تحرک روزانه را هر چند کم آغاز کنند. حتی20 دقیقه پیاده‌روی سبک در هوای آزاد می‌تواند در ایجاد نشاط و سلامت سالمندان بسیار مؤثر واقع شود و برای انجام فعالیت‌های سنگین هم بهتر است ابتدا با پزشک خود مشورت کنند.
پایان پیام/
نظر شما