حجت الاسلام والمسلمین امیرمحسن عرفان، مدرس مرکز تخصصی مهدویت در گفت وگو با خبرنگار مهدویت و غدیر خبرگزاری شبستان با اشاره به ضرورت مطالعه کتب مهدوی و همچنین تالیف در زمینه آموزه مهدویت، اظهار کرد: برای مهندسی فرهنگِ مطالعه در عرصه معارف مهدوی، نیازمند کتابشناسی هستیم و تا میراث مکتوب ما در این عرصه بازنمایی نشود، نمی توان به سیر مطالعاتی دقیقی در این عرصه دست پیدا کرد.
وی با بیان اینکه در عرصه کتاب شناسی نیز با گونه های متفاوتی مواجهه هستیم، گفت: گونه اول، کتابشناسی مربوط به اطلاعات ظاهری است که در عرصه مطالعات مهدوی، متاسفانه کتاب های شمارشی، تنظیمی و فهرست نویسی بسیار کم است و هنوز فرضا رصد دقیقی نشده است که برای مثال در قرن 5، 6 و 7 هجری از لحاظ شمارشی، تنظیمی و فهرست نویسی با چه سنخ کتاب هایی مواجه بوده ایم، در حالی که رصد میراث مکتوب امامیه در عرصه معارف مهدویت در این زمینه بسیار مهم است.
عرفان با بیان اینکه دومین گونه کتابشناسی، مربوط به محتوا است، تصریح کرد: زمانی که از ضرورت تالیف و یا مطالعه کتب مهدوی سخن می گوییم، باید بدانیم تاکنون چه محتواهایی به مخاطب ارائه شده است برای سنجش محتوای کتاب های تألیف شده در عرصه مهدویت با رویکرد «گزارشی» و «انتقادی» می توان محتوای این کتاب ها را شناخت و در رویکرد گزارشی در سنجش محتوای کتاب های مهدوی می توان «گزارش توصیفی» و «گزارش تشریحی» در این عرصه را به مخاطبان ارائه کرد.
مدرس دانشگاه معارف اسلامی ادامه داد: در رویکرد انتقادی که بسیار مهم است که «خاستگاه تألیف اثر»، «رویکرد نگارنده در تألیف اثر»، «بستر تألیف کتاب»، «سبک تحلیل نگارنده» و «پیامدهای تألیف کتاب» مدنظر قرار داده شود.
وی با بیان اینکه با یک کتابشناسی دقیق می توان سیر مطالعاتی مناسبی را با محور مهدویت تعریف کرد، افزود: جوانان، دانشجویان، اندیشمندان و علاقمندان به مهدویت باید بدانند در عرصه مطالعات مهدوی بیش از آنکه «سیر مطالعاتی» مهم باشد، «روش مطالعه» مهم است لذا به دانشجویان همواره توصیه می کنم که رسالت و هدف خود از مطالعات مهدوی را مشخص کنند.
عرفان با تاکید بر لزوم «نیازسنجی پژوهشی» و «شناسایی اولویت‌های پژوهشی» در مهندسی فرهنگ نگارش و پژوهش مهدوی، ابراز کرد: تعیین اولویت اصولا به معنای هدف‌گذاری و تعیین مرحله آغازین انجام یک پژوهش است که با انتخاب محدود از دامنه‌ای وسیع‌تر انجام می شود، در واقع در فرآیند انتخاب اولویت‌ها بر حسب معیارها و ملاک‌ها از میان تعدادی موضوع که برای انجام پژوهش پیش‌بینی شده‌اند، تعداد کمتری انتخاب و در مسیر اجرا عملیاتی می شوند.
مدرس مرکز تخصصی مهدویت اضافه کرد: دقت در این بخش به‌عنوان سنگ زیرین فعالیت‌های پژوهشی در عرصه مهدویت بسیار مهم است، اگر شناسایی اولویت‌های پژوهشی با دقت کافی انجام نشود و در این مسیر خطایی صورت پذیرد، این خطا در مراحل بعدی نیز تأثیرگذار خواهد بود.
وی در پایان خاطرنشان کرد: بعد از رصد محیطی کتاب های تألیف شده در عرصه مهدویت به همه مدیران پژوهشی و فرهنگی در عرصه معارف مهدویت پیشنهاد می کنم که از روش‌های مؤثر مسأله‌یابی و تکیه بر ضوابطی روشن برای انـتخاب مـوضوعات و اولویت‌ها استفاده کنند.
نظر شما