حوزه و دانشگاه باید به بازبینی و اسلامی ­کردن علوم انسانی بپردازند

حجت الاسلام و المسلمین علیرضا رحیمی نژاد، مسئول دفتر نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه فرهنگیان گلستان در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار خبرگزاری شبستان در گرگان گفت: انقلاب فرهنگی همان ایجاد دگرگونی در مجامع علمی و فرهنگی کشور ایران که دانشگاه بودند می باشد.

وی افزود: در کشور ایران قبل از انقلاب که هنوز دانشگاه به این کشور نیامده بود مدارس مذهبی وجود داشتند که متولی تربیت فرزندان این مرز و بوم بودند. اما با شروع عصر روشنگری و رنسانس در اروپا که مجهز به تکنولوژی و علم جدید شده بود به طور جدی مسلمانان و بویژه کشور ما را تهدید می کرد.

حجت الاسلام رحیمی نژاد تصریح کرد: در آن زمان کشور ما به تربیت نیروهای متخصص در زمینه مهندسی و پزشکی و نظامی و غیر این موارد نیاز داشت و قدرت رقابت با کشورهای صنعتی را در این مورد نداشت. دارالفنون هم به همین علت و برای صنعتی کردن و مدرن سازی کشور در ایران تاسیس شد. این مسئله سیستم آموزشی جدیدی را در ایران بنا کرد اما در مقابل مدارس مذهبی ما با وجود فشارهای فراوان از جانب دستگاه­های دولتی به حیات خود ادامه دادند.

اسلامی کردن دانشگاه­ها یکی از اهداف انقلاب اسلامی ایران

وی خاطرنشان کرد: انقلاب اسلامی ایران یکی از اهداف خود را در سیستم آموزشی، اسلامی کردن دانشگاه­ها قرار داد که در فرهنگ و علم، هدفش انقلاب و دگرگونی خاصی در پالایش استادان با تفکر غربی و همچنین آموزش غربی بود و مبنای این فرایند آموزشی باید از مبنای دینی ما بیرون می­آمد. این مسئله بزرگ نیاز به پالایش درونی در دانشگاه داشت، اعم از استادان و برنامه های آموزشی که سنگ بنای آن میبایست از اندیشه­ های بنیادین دین ما اخذ می­ شد.

مسئول دفتر نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه فرهنگیان گلستان اظهارداشت: حضرت امام خمینی رحمه الله در فروردین 1359 در پیام نوروزی بر تصفیه دانشگاه ها تاکید داشتند. ایشان در این زمینه فرموده بودند: باید انقلاب اسلامی در تمام دانشگاه‌های سراسر ایران به وجود آید. تا اساتیدی که در ارتباط با شرق یا غرب‌اند تصفیه گردند و دانشگاه محیط سالمی برای تدریس علوم عالی اسلامی شود.

وی ادامه داد: این خود مزید علتی شد که ضرورت ایجاد «انقلاب اساسی در دانشگاه‌های سراسر کشور» و «تصفیه اساتید مرتبط با شرق و غرب» و «تبدیل دانشگاه به محیطی سالم برای تدوین علوم عالی اسلامی» و «عدم وابستگی آن به احزاب، کمونیسم و مارکسیسم» در استادان انقلابی و روحانیت آگاه ظهور و بروز پیدا کند.

حجت الاسلام رحیمی نژاد با بیان اینکه بیشتر توجه در علوم انسانی بود که متاثر از فرهنگ غربی بودند که تاکید بر اصلاح آن از جانب مدافعان انقلاب اسلامی صورت می­گرفت، گفت: در همین راستا شورای انقلاب فرهنگی مأموریت نظارت بر ایجاد ارزشهای اسلامی را بر نظام آموزشی کشور یافت.

وی یادآور شد: شورای انقلاب فرهنگی در سایه همین ماموریت علمی، دروس دانشگاهی را در پنج گروه علوم انسانی (شامل علوم اجتماعی)، کشاورزی، مهندسی و تکنولوژی، پزشکی و علوم پایه قرار داد.

مسئول دفتر نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه فرهنگیان گلستان افزود: بازبینی هر گروه این کتاب‌ها زیر نظر یک گروه تخصصی اداره می‌شد. زیر مجموعه‌های شورای انقلاب فرهنگی (به‌ویژه سازمان سمت) که به تدوین و بازبینی کتب درسی دانشگاهی می‌پرداخت و عمدتاً توسط روحانیون اداره می‌شد توانست تا سال ۱۳۶۴ حدود ۳۰۰۰ عنوان کتاب که در آن دیدگاه‌های اسلامی اعمال شده بود، تدوین نماید. البته نقش روحانیون در کتاب‌های علوم انسانی پررنگتر بود تا کتاب‌هایی در زمینه پزشکی و علوم‌پایه که روحانیان دانش کمتری در آنها داشتند. اگر چه تمامی کتب دچار تغییرات گردیدند.

وی اظهارداشت: کتاب‌های علوم انسانی، اجتماعی و علوم دینی بطور ویژه‌ای با هدف زدودن آثار نظام سلطنتی و تفکرات غربی و استعماری مورد بازبینی قرار گرفت. زیرا آنان را محصولات وارداتی غرب می‌دانستند که «حامل ارزشهای غربی است». در این میان رشته‌هایی مانند اقتصاد و حقوق دچار تغییرات بنیادی شدند. مثلاً در اقتصاد تئوری‌های معمول اقتصاد مانند عرضه و تقاضا با موادی تحت عنوان اقصتاد اسلامی جایگزین گردیدند و کتب حقوق با توجه به شریعت اسلامی بازنویسی شدند. این دوران چهره‌های سلطنتی و قهرمانان و شخصیت‌های سکولار از کتاب‌ها حذف گردیدند و با قهرمانان مورد قبول نظام مانند شیخ فضل الله نوری، مدرس و میرزا کوچک خان جایگزین شدند.

بازنگری دیگری باید در کتابهای آموزشی رشته علوم انسانی صورت گیرد

حجت الاسلام رحیمی نژاد اضافه کرد: در عصر حاضر احساس می­ شود بازنگری دیگری باید در کتابهای آموزشی در رشته علوم انسانی صورت گیرد.

وی گفت: برای اینکه محتوا و مسائلی که در کتابهای دانشجویان رشته علوم اسلامی مورد استفاده قرار می­ گیرد عموما ترجمه­ شده اندیشمندان غربی است هر چند تلاش ها و فعالیت هایی در همین راستا صورت گرفته اما کافی نیست.

مسئول دفتر نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه فرهنگیان گلستان تاکید کرد: وحدت حوزه و دانشگاه باید از حالت صوری و سالگردگرفتن خارج شود و به بازبینی و بازنگری و اسلامی­ کردن علوم انسانی بپردازند.

به گفته وی، یکی از مصادیق وحدت در حوزه و دانشگاه تبدیل علوم انسانی به علوم انسانی اسلامی است که این مهم در توان و قدرت اندیشمندان حوزه و دانشگاه ما وجود دارد. نیاز اساسی ما که ذهن هر دردمندی را به خودش مشغول نموده همین مسئله است. از خداوند متعال توفیق چنین امر مهمی را خواستاریم تا در سایه این تلاش فرزندان این مرز و بوم را که آینده ­سازان ایران عزیز هستند با توجه به مبانی دینی و فرهنگ اصیل ایرانی تربیت شوند.