به گزارش خبرگزاری شبستان از قم، حجت الاسلام و المسلمین یعقوب نژاد، رییس مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی امروز(30شهریور) در دیدار مدیران و اعضای هیات علمی این مرکز با آیت الله علوی گرگانی از مراجع تقلید با بیان اینکه مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی از موسسات وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم است، تصریح کرد: این دفتر یکی از موسسات فرهنگی بزرگ دینی در کشور است و پژوهشگاه رسمی آن پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی است که دارای چندین پژوهشکده و متشکل از چند مرکز مستقل است که یکی از آن مراکز، همین مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی است.
وی افزود: این مرکز به صورت رسمی کار خود را از سال 84 آغاز کرد و علت تاسیس آن توسط دفتر تبلیغات، به دلیل پیشینه فعالیتهای مربوط به حوزه اطلاع رسانی در بخش دین بود و چون قبلا در این زمینه کارهایی انجام شده بود از طرف هیأت مدیره تصمیم بر تشکیل این مرکز گرفته شد.
رییس مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی ادامه داد: در واقع دلیل اصلی تاسیس، ایجاد زیرساختهایی برای فعالیتهای مرتبط با بحث IT و اطلاع رسانی بود که با ادغام دو بخش اطلاع رسانی و IT فعالیتهای دو بخش به این مرکز منتقل شد.
وی بیان داشت: با کنکاش هایی که در زمینه نحوه تدوین اصطلاحنامه ها انجام دادیم، متوجه شدیم در زبان فارسی اصطلاحنامه ای وجود ندارد و اگر هم باشد، ترجمه ای هستند که به حوزه دین ارتباطی ندارند.
حجت الاسلام یعقوب نژاد تصریح کرد: «اصطلاحنامه» از کارها و فعالیت های پرسابقه دفتر این مرکز به شمار می رود و متولی آن مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی است که از سال 1371 آغاز شده است و قبلا از آن در فاصله سالهای 76-78 نمایه سازی در حوزه علمیه قم و در دفتر تبلیغات این مرکز انجام شد.
وی گفت: در ابتدا نمایه سازی مطبوعات صورت گرفت و با توجه به امکانات کم، در اختیار محققان و کاربران که عمدتا از طلاب حوزه علمیه بودند، قرار داده می شد و مراجعه کنندگان آدرس های موجود در نمایه ها را ثبت می کردند و در جایی به نام خانه مطبوعات اصل و تمام متن منابع و مدارک مربوط قابل رویت بود و این مسأله زمانی بود که بحث نمایه سازی در حوزه کاملا ناشناخته بود و اولین جایی که این بحث را مطرح کرد، دفتر تبلیغات اسلامی قم بود.
رییس مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی خاطرنشان کرد: در این مرکز بیشتر نمایه سازی مجلات و نشریات و روزنامه ها با توجه به اطلاعات مذهبی صورت می گرفت و البته در کنار آن به مباحث اجتماعی و سیاسی هم پرداخته می شد و بعد از نمایه سازی بحث اصطلاحنامه ها مطرح شد و علت اصلی سوق به سمت اصطلاحنامه، انسجام بخشیدن به نمایه سازی بود تا موضوعات و اطلاعات از نظم خاصی برخوردار شود.
وی افزود: با کنکاش هایی که در زمینه نحوه تدوین اصطلاحنامه ها انجام دادیم، متوجه شدیم در زبان فارسی اصطلاحنامه ای وجود ندارد و اگر هم باشد، ترجمه ای هستند که به حوزه دین ارتباطی ندارند.
حجت الاسلام والمسلمین یعقوب نژاد اضافه کرد: بنابراین مقدمه اصطلاحنامه های سازمان یونسکو و اصطلاحنامه اریک با عنوان تزاروس تعلیم و تربیت ترجمه شد و طی جلسات و مشورت با اساتید این رشته، هسته ای علمی متشکل از اساتید و صاحب نظران حوزوی دانشگاهی تشکیل دادیم تا مقدمات تدوین اصطلاحنامه آماده شود.
وی بیان داشت: با تهیه دستنامه ای ویژه، در واقع اصول تدوین یک اصطلاحنامه در حوزه علوم اسلامی به دست آمد و از سال 71 به بعد با توجه به اصول و قواعد شناخته شده در حوزه اصطلاحنامه انجام شد و شاید همین امر موجب شده است که اصطلاحنامه های تدوین شده مرکز هم اکنون قابل رقابت با کارهای مشابه است.
رییس مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی گفت: تاکنون هیچ یک از کشورهای اسلامی در زمینه اصطلاحنامه های اسلامی اقدام نکرده و اولین بار این کار در شهر قم صورت گرفته است.
وی تصریح کرد: ابتدا کار را در حوزه هایی آغاز کردیم که می دانستیم کسی در این حوزه ها فعالیتی نکرده و در نتیجه ادعایی نیز نمی تواند، داشته باشد و به همین دلیل به سراغ «علوم قرآن»رفتیم که این کار در سال 76 در یک جلد و با بیش از 4000 اصطلاح با مراجعه به 200 منبع منتشر شد و اولین اثر مرکز به شمار می رود.
وی افزود: از دیگر اصطلاحنامه ها می توان به «فلسفه اسلامی» در 2جلد با حدود 21000 اصطلاح، «اصطلاحنامه اصول فقه» در یک جلد با 5000 اصطلاح، «اصطلاحنامه منطق» در یک جلد با 4000 اصطلاح، «اصطلاحنامه کلام اسلامی» در دو جلد با 15000 اصطلاح، «اصطلاحنامه اخلاق» با 5000 اصطلاح اشاره کرد و هم اکنون در بازار تحقیق و پژوهش موجود است و در اختیار محققان و کسانی است که می خواهند در باب نمایه سازی از این ابزار استفاده کنند.
رئیس مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، در بخش دیگری از صحبت های خود به موضوع فرهنگنامه ها پرداخت: فعالیت دوم مرکز، فرهنگنامه هاست و در این خصوص لازم است بگویم، در تدوین اصطلاحنامه ها باید یک برگه مستند از اصطلاح وجود داشته باشد تا روابطی که به تصویب شورای علمی اصطلاحنامه می رسد در آن درج شود.
وی افزود: آدرس اصطلاح در برگه مستند قید می شود که در صورت رجوع به این برگه استناد شود و ما تلاش کردیم برگه های مستند بر اساس اطلاعات جمع آوری شده را به صورت فرهنگنامه علوم اسلامی آماده کنیم.
حجت الاسلام یعقوب نژاد اضافه کرد: بنابراین در راستای اصطلاحنامه ها، فرهنگنامه ها هم آماده خواهد شد و با این کار، با یکی از مشکلات فرهنگنامه نویسی که انتخاب مدخل ها و پرونده مدخل ها بود، روبرو نشدیم و چون این مشکل با وجود اصطلاحنامه قابل حل بود و ما هر مرحله را آماده داشتیم یعنی علاوه بر مدخل ها هم آدرس ها در اختیارمان بود و هم به صورت تفکیک شده جای متن ها مشخص شده بود.
وی خاطرنشان کرد: یکی از این فرهنگنامه ها و اولین فرهنگنامه مرکز که از کار های فاخر مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی به شمار می آید و در نمایشگاه هم مورد عنایت مقام معظم رهبری قرار گرفت، «فرهنگنامه اصول فقه» است که در روز سوم نمایشگاه، تیراژ اول آن به اتمام رسید.
رییس مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی ادامه داد: این فرهنگنامه شامل 6000 مدخل است که 3000 مدخل از آن، مدخل اصلی است و بقیه مدخل های ارجاعی را تشکیل می دهند.
وی تصریح کرد: فعالیت بعدی مجموعه که برای کاربردی شدن اصطلاحنامه ها لازم و ضروری است، «نمایه سازی» است و تا کنون در اصول فقه، علوم قرآنی، کلام اسلامی، منابع هسته، شناسایی و نمایه سازی شده است.
حجت الاسلام یعقوب نژاد در پایان خاطرنشان کرد: یکی دیگر از فعالیت های مرکز، «فهرست نویسی الکترونیکی» کتابهاست به این صورت که تمام اطلاعات موجود در کتاب به صورت الکترونیکی وارد سیستم می شود.
پایان پیام/
نظر شما