به گزارش خبرنگار شبستان، حجت‌الاسلام دکتر عبدالعلی رضایی، استاد حوزه و دانشگاه امروز در نشست تخصصی فرهنگ آینده و تمدن نوین اسلامی که در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار شد، گفت: بعد از 4 دهه پژوهش در کشورمان یعنی بعد از انقلاب اسلامی ما مسایل بنیادی و دقیق را تحت اضطرارهای اجتماعی نادیده گرفتیم و امروز شاهدیم رویکردی پیدا شده که نسبت بین عمل و نظر را مطرح می کند.
حجت الاسلام دکتر رضایی با بیان اینکه امروزه فرهنگ تمدنی مطرح می‌شود، عنوان کرد: در مورد تمدن سازی در زمینه کنه قضیه مطالب زیادی مطرح شده است. بر اساس مبانی نظری یک نگاه تکامل گرایی به جامعه، انسان و تاریخ داریم. یک جامعه تکامل گرا دایما در حال ارتقای وضعیت خود در حوزه های گرایش، تعلقات، اندیشه، عملکرد و تکنولوژی است؛ تکامل جزو لاینفک اصول اعتقادی ماست. این پایه و سنگ اولیه پی‌ریزی تمدن فعالیت های ما است.
وی با باشاره به خاستگاه و زیر بنای تمدن جامعه است، بیان کرد: حال این سوال مطرح می شود که زیرساخت جامعه چیست. عده ای نظم را اساس پیدایش جامعه می دانند، نظرهای گوناگونی در پاسخ به این سوال وجود دارد. بنا بر دیدگاهی که ما اختیار داریم جامع ترین نظر نظریه پرستش است یعنی انسان بالاترین و اعلاترین نیازش نیاز به پرستش است. پرستش دو بعد دارد یا پرستش حضرت حق یا پرستش شیطان. انسان ها دارای فاعلیت و اراده هستند. انسان ها یا در تبعیت جناح حق قرار می گیرد یا در تبعیت باطل. جوامع الهی و شیطانی همیشه در طول تاریخ وجود دارند و درگیر هستند. درگیری جناح حق و باطل در فلسفه تاریخ ما وجود دارد.
این استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: ایران یک جامعه تمدنی است که تمدن های زیادی را پشت سر گذاشته است. خصلت تمدن این است که فراگیر است. وقتی جامعه عدول کرده باشد و جامعه اسلامی تشکیل شده است تمدن می شود تمدن اسلامی. تمدن نوین اسلامی غیر از تمدن گذشته است و در دوره آخرالزمان عقول، تمایلات و تکنولوژی تکامل پیدا می کند. اگر جهت این تکامل تعالی نباشد، فساد ایجاد می کند؛ نظریه پایان تاریخ اصل ظهور است. این سوال مطرح است که اصل ظهور چه شاخص هایی دارید. رهبری یکی از پارامترهای محور تمدنی است، تبعیت مردم باید تمدنی باشد، ابزارها و زیرساخت های جامعه هم باید تمدنی باشد. اگر ظرفیت تمدنی را ایجاد نکرده باشیم و بخواهیم رفتار تمدنی ایجاد کنیم شعاری بیش ندادیم. در ابتدا باید ظرفیت های تمدنی ایجاد شود، در مکتب ما که اسلام است این ظرفیت های تمدنی وجود دارد.
حجت الاسلام دکتر رضایی در مورد چیستی نقشه جامع تمدن اظهار داشت: اولین بخشی که احتیاج داریم حوزه معرفتی و اندیشه ای است. آیا امروز حوزه معرفتی و اندیشه ای کفاف حوزه تمدنی ما را دارد؟ آیا ما فراتر از نظام معرفتی فردی چیزی استخراج کردیم؟ اعتقادات تمدنی غیر از اعتقادات فردی و گروهی است. اخلاق فردی را داریم اما اخلاق اجتماعی را تولید نکردیم. ما به معارف تکلیفی یا احکام عملی نیاز داریم. احکام عملی که داریم در حوزه فرد تکلیف را خوب مشخص کرده اما در مورد تکالیف اجتماعی دچار مانع هستیم. تا وقتی نظام اجتماعی اسلامی را تولید نکنیم نمی توانیم نظام تمدنی اسلام را تولید کنیم. فلسفه تمدنی نشات می گیرد که فلسفه اجتماعی و فلسفه اجتماعی از فلسفه عام نشات می گیرد. فلسفه دین باید پایگاه فلسفه عقلانی و تمدنی ما شود. مشکل این است که فلسفه می خواهد به بیان چرایی ها بپردازد اما در مورد چیستی ها بحث نمی کند. مبحث بعدی بحث روش ها است، آیا روش های ما در استخراج منابع تمدنی کاررساز است؟ در حوزه روش‌شناسی باید ظرفیت را از فردی به اجتماعی و سپس تمدنی برسانیم. در این صورت نگاه به دین گسترش می یابد.
این استاد حوزه و دانشگاه خاطرنشان کرد: تمدن سازی امروزه برای مقام معظم رهبری که در راس حکومت هستند دورنمای افق حرکت جمهوری اسلامی ایران است. ما در هر کاری که می کنیم می توانیم بهبود رفتار فردی با گرایش تمدنی و بهبود ساختارهای فرهنگی و اجتماعی با گرایش تمدنی را مدنظر داشته باشیم. امنیت در سایه اقتدار است. اگر تمدن سازی کردیم و تمدن مقتدری ایجاد کردیم امنیت فراگیر یعنی امنیت عملی، نظامی و فکری ایجاد می شود. اقتدار در بستر معرفت اقتدارآفرین باید باشد. چرا داعش نمی تواند تمدن ساز باشد زیرا دستگاه معرفتی آن اقتدارآفرین نیست؛ معنای اقتدار ترس نیست، همه انبیا زحمت کشیدند تا تمدن اسلامی ایجاد شود.
نظر شما