مسجد «حجتیه صبوری» مرکز فعالیت‌های انقلابی در شهرستان قائمشهر

به گزارش خبرگزاری شبستان از مازندران، مسجد همیشه به عنوان خاستگاه قیام در نهضت‌های اسلامی مطرح بوده است و در انقلاب اسلامی ایران نیز سنگر مبارزه مردم بود بنابراین حکومت پهلوی، کنترل و مراقبت از مسجد را لازم می‌دانست و در این راستا به کنترل وعظ و جلسه‌های سخنرانی و فعالیت‌های فرهنگی مردم در مساجد نیز می‌پرداخت.

سید صادق ساداتی، مدیر مسئول کانون فرهنگی و هنری حجتیه صبوری قائمشهر و از شاهدهای عینی و مبارزان انقلابی در گفت و گو با خبرنگار شبستان خاطرات خود را در زمان تحقق پیروزی انقلاب اسلامی در مسجد حجتیه صبوری بازگو کرد:

*تاریخچه کوتاهی از سیدمحله:

سید محله بیش از 200 سال قدمت دارد که توسط یکی از سادات علوی به نام سید ابراهیم، این محله تشکیل و آباد شد و با توجه به اینکه در کنار تپه سلام مقبره منور امامزاده یوسف رضا قرار داشت، بیشتر آبادانی، قبرستان، تکیه و خانه های خود و ساکنین در اطراف تپه سلام احداث شد و به همین جهت این محله، نام سید محله گرفت.

این محله بیش از 60 شهید و تعداد زیادی جانباز و آزاده دارد که یکی از مهم ترین عوامل مدنیت قائمشهر است و چندین حسینیه و مسجد در این محله و همچنین حواشی این محله دارای فعالیت های فرهنگی و عبادی هستند.

*شروع انقلاب و سید محله:

سید محله دارای سابقه سیاسی خاصی است که در بدو تاسیس با توجه به اینکه یکی از سادات علوی و مبارز بر ضد خوانین و ظالمین تشکیل شد، ابعاد سیاسی اش ادامه پیدا کرد تا دوران رضاخان پهلوی که اعتراضاتی علیه کشف حجاب و بعدها هم در نهضت ملی نفت به رهبری آیت الله کاشانی، اهالی فعالیت داشتند و در سال 1342 چند اتوبوس برای دیدار با حضرت امام خمینی(ره) به قم رفته و با آن حضرت ملاقات کردند و جزء مقلدین حضرت امام راحل(ره) شدند و در طول انقلاب اسلامی با توجه به اینکه سید محله و روحانی این محل، حاج آقا صبوری در راس فعالیت های انقلابی شهر بودند، تمامی جوانان انقلابی شهر و اطراف در مسجد این محل تجمع می کردند و فعالیت های انقلابی در این مسجد و محله متمرکز می شد که در این رابطه رساله های امام خمینی(ره) و اعلامیه های حضرت امام راحل(ره) و کتاب های انقلابی هم به صورت نمایشگاه و هم مخفیانه بین جوانان رد و بدل می شد و تکثیر اعلامیه ها هم در چند خانه بچه های انقلابی با زیراکس های دست ساز انجام می شد و بعد در سطح شهر پخش و منتشر می گشت و در همین راستا در سال 1353 کتابخانه ای در مسجد حجتیه صبوری تاسیس و کتاب های مختلفی در آنجا گردآوری شد و به صورت علنی و مخفی، فعالیت های انقلاب در آنجا انجام می شد و چندین بار، این کتابخانه و مسجد مورد تهاجم نیروهای امنیتی و ساواک قرار گرفت و کتابخانه کنترل می شد و کتاب ها را از آنجا خارج می کردند که در دو مرحله، کتابخانه را پلمپ کردند.

* شخصیت های سخنران:

از شخصیت های مختلف برای سخنرانی ها در مسجد حجتیه صبوری قائمشهر دعوت به عمل می آمد مانند: شهید مطهری، آیت الله فلسفی، فخر الدین حجازی، عرفانیان، کرمی، هادی غفاری، بازرگان، شهید مظلوم بهشتی و سایر شخصیت ها که برای سخنرانی و روشنگری و پیام رسانی انقلاب اسلامی فعالیت می شد.

*رژیم پهلوی چه برخوردهایی با اهالی و مسجد داشت؟

با توجه به فعالیت های فرهنگی و انقلابی، سیستم های امنیتی به شدت در محل، حضور داشتند و از روحانی محل تا مابقی نمازگزاران از جمله جوانان را دستگیر و مورد شکنجه قرار می دادند و زندانی می کردند. در تمامی سخنرانی ها و نمازهای جماعت، منابع اطلاعاتی و نیروهای امنیتی و اعضای نیروی پایداری وابسته به ساواک حضور پیدا می کردند و افراد شناسایی و به سیستم های امنیتی معرفی می کردند و تعدادی از کارگران نساجی را به جهت داشتن فعالیت های انقلابی از کارخانه اخراج کردند.

*چه نوع فعالیت هایی در داخل مسجد در دوران قبل از انقلاب و برای پیروزی انقلاب انجام می شد؟

در مسجد فعالیت ها به اشکال مختلف انجام می شد.

1- در مراسم مذهبی مانند ولادت ها و شهادت ها که از سخنرانان دعوت می شد و مقالات، شعر و سرودخوانی توسط جوانان و نوجونان صورت می گرفت و مراسم بزرگی با عنوان گرامیداشت شهدای 19 دی قم که شروع فعالیت های طرفداران امام راحل(ره) برای انقلاب بود و بعد اربعین شهدای قم، اربعین شهدای تبریز و سایر اربعین ها از جمله تاسوعا و عاشورا که مراسم بسیار با عظمت و شلوغ با حضور جوانان انقلابی انجام می شد و در کنارش نمایشگاه کتاب، عکس، پوستر و کاریکاتور برگزار می شد و در همان اجتماعات کتاب ها و رساله امام و اعلامیه ها پخش می شد.

2- نوع دیگر فعالیت ها به صورت کلاس های خصوصی تفسیر قرآن، اصول عقائد، تاریخ اسلام و غیره برقرار می شد که از اساتید روحانی قم و مشهد دعوت به عمل می آمد.

3- فعالیت های اردوئی از مهم ترین کارهایی بود که ظاهر تفریحی داشت ولی در اصل با نماز جماعت و سخنرانی ها، روشنگری نسل جوان در این اردوها انجام می شد.

4- سوق دادن جوانان و نوجوانان به کتابخانه مسجد حجتیه صبوری و تشکیل هسته های مطالعاتی و کتابخوانی و دادن نشریات دینی و اجتماعی به آنها صورت می گرفت.

5- سرکشی به تعدادی از مستمندان و فقرا در سطح محل و شهر و جمع آوری اعانه و کمک های نقدی و غیرنقدی به آنها نوع دیگری از فعالیت ها در این مسجد بود.

لازم به ذکر است: مبارزان انقلابی بیشتر در نماز جماعت ها می آمدند و بعد از نماز به بهانه سوال و جواب و یا بحث احکام، فعالیت های انقلابی انجام می شد.

* وضعیت شهر قائمشهر در روز پیروزی انقلاب

در روز پیروزی انقلاب، انقلابی های قائمشهر به شهربانی هجوم برده و امکانات و اسلحه را از آنجا خارج کردند و به مسجد حجتیه صبوری سید محله انتقال دادند و روزهای قبل از پیروزی، تعدادی از جوانان در قسمت هایی از ژاندارمری مقابل آموزش و پرورش مستقر شدند.

*وضعیت ساخت مسجد حجتیه صبوری بعد از انقلاب

محوطه سازی و تشکیل باشگاه و سالن های ورزشی و مغازه های اطراف بعد از انقلاب ساخته شد. کتابخانه نیز در حال حاضر که به صورت یک مرکز مطالعاتی درآمد که قبل از انقلاب به صورت یک اتاق 5*3 با چند قفسه کتاب و میز و صندلی و نیمکت برای مطالعه بود.

*تعریفی از مسجد و مختصری از فعالیت:

مسجد مرکز فعالیت های انقلابی سطح شهر و پخش اعلامیه ها که از مسجد حجتیه صبوری به شهرهای بابل، آمل، ساری، نکا، بهشهر، جویبار، شیرگاه، پل سفید، زیراب و کیاکلا، رابطین انقلابی، اعلامیه و کتاب ها را می بردند و پخش می کردند که بعضی از این جوانان در شهرهای مختلف دستگیر و به قائمشهر(شاهی سابق) تحویل نیروهای امنیتی می شدند.

*چگونگی فعالیت های انقلابی در قائمشهر

قائمشهر از شهرهای کارگری با داشتن تعدادی از کارخانه های نساجی، کنسروسازی، گونی بافی، دارای یک بافت کارگری و صنفی و دارای اهالی از تیره ها و اقوام مختلف بوده است که طبعا رژیم شاه برای کنترل و نظارت بیشتر، قوی ترین تیم های پلیس ضد شورش و سرکوبگر شهری که آموزش های ویژه ضد شورش و ضد اغتشاشات شهری را دیده بودند، تقسیم بندی کرده در شهر مستقر می کردند که بیشترین کارشان کنترل فعالیت های مساجد، مدارس، کارخانه ها و مراکز تولیدی بود.

به عنوان مثال چندین بار اعتصابات کارگری به دلیل پایین بودن دستمزدها و ندادن اضافه کاری، این اعتصابات، شدیدا سرکوب می شد و این کارگران زندان و بعضا اخراج می شدند.

در مدارس هم شدیدا دانش آموزان قائمشهری نسبت به دیگر شهرهای استان به علت فعال تر بودن، بیشتر مورد کنترل و نظارت قرار می گرفتند و در مدرسه به یاد دارم که دیوار نویسی ها و پخش اعلامیه های دست نویس و چاپی را انجام می دادیم که باعث دستگیری پی در پی دانش آموزان می شد به همین جهت دانش آموزان مدارس شهر قائمشهر را در فعالیت های اردوئی که تحت عنوان پیشاهنگی و یا سایر برنامه های اردوئی آموزش و پرورش و شیر و خورشید آن زمان که بعدا نام هلال احمر گرفت(شاهی سابق) راه نمی دادند و اگر تعدادی از این دانش آموزان به اردوگاه وارد می شدند تحت کنترل بودند و در نتیجه مدارس و معلمان در پیروزی انقلاب نقش بسزایی داشتند.

به گزارش شبستان، سید محله قائمشهر در طول دوران قبل و بعد از انقلاب و در ایام دفاع مقدس محل تجمع و اعزام رزمندگان بوده و صدها جانباز، رزمنده و تعدادی آزاده و 60 شهید گلگون کفن را تقدیم انقلاب و نهضت علوی امام روح‌الله کرده است و در بین شهدای گرانقدر این خطه سرداران به نام و ظفرمندی به چشم می‌خورند که هر کدام بر تارک شهر، استان و لشکر ویژه 25 کربلا درخشش و تلألوی ویژه‌ای دارند.

گفتگو:معصومه علیزاده