به گزارش سرویس دیگر رسانه های خبرگزاری شبستان؛ جمعه ۸ دی مصادف با ۱۰ ربیع‌الثانی سالروز وفات کریمه اهل بیت(ع) حضرت فاطمه معصومه(س) است که زندگی پربرکت ایشان فراز و نشیب‌های زیادی داشته و شاید بتوان با نگاهی متفاوت چنین موضوعی را دستمایه تولید آثار فاخر نمایشی قرار داد.
راشین امامی؛ بانوی جوان و هنرمند تئاتر از جمله کارگردانانی است که دغدغه پرداختن به زندگی چهره‌های صاحب‌نام در تاریخ اسلام و به ویژه بانوان اسلامی را در آثار نمایشی که تولید و به روی صحنه برده، داشته و دارد که نمونه بارز آنها نمایش «مهراوه عشق» با محوریت زندگی حضرت فاطمه زهرا(س) است.
ایکنا در مورد لزوم پرداخت نمایشی به شخصیت سایر بانوان سرشناس تاریخ اسلام و از آن جمله حضرت معصومه (س) گفت‌و‌گویی ترتیب داده است که در ادامه می‌خوانید:
حضرت معصومه (س) که مضجع شریفشان در شهر قم است از جمله بانوان نامی تاریخ اسلام است که به جهت فقاهت و راوی احادیث اجداد و پدران پاکش سرآمد زنان زمان خود و ادوار تاریخ پس از آن بوده است. به نظر شما با چنین اوصافی تا چه اندازه قابلیت و ظرفیت برای تولید آثار نمایشی با محوریت شخصیت این بزرگوار وجود دارد؟
بسیار زیاد و البته تحقق این امر منوط به این مسئله است که تا چه اندازه زیرساخت‌ها و زمینه‌های مساعد فراهم است و از آن مهم‌تر اینکه تماشاچی تئاتر تا چه مقدار مشتاق به تماشای اینگونه آثار باشد و مهم‌تر از همه این‌ها اینکه آیا عزمی از سوی مسئولان و مدیران فرهنگی برای حمایت از تولید این آثار وجود دارد یا نه؟
نکته دیگری که باید در زمینه پرداختن به موضوعات دینی و مذهبی در قالب آثار تئاتری به آن توجه کرد اینکه متأسفانه فعالیت در این مقولات تبدیل به رویداد‌های مناسبتی شده است و مثلاً در مورد پرداختن به شخصیت‌های اسلامی و به ویژه معصومین(ع) همواره منتظر می‌مانیم که مثلاً هنگامه تولد و وفات یا شهادت ایشان تازه به این فکر می‌افتیم که باید اثری پیرامون این موضوع تولید و به نمایش درآوریم؛ چنین رویکردی موجب می‌شود که برای مخاطبان نیز این عادت ایجاد شود که تنها در زمان‌های مشخصی باید منتظر تماشای چنین آثار نمایشی بود، چیزی که سبب می‌شود آرام‌آرام اشتیاق برای تماشای آثاری با این محتوا، کمرنگ شود.
حمایت از تولید اینگونه آثار نیز به تداوم یافتن روند تولید آنها کمک شایان توجهی خواهد کرد، وقتی که صحبت از حمایت می‌شود فوراً ذهن‌ها به سمت کمک‌های مالی متبادر می‌شود در حالی‌که منظور از حمایت تنها محدود و منحصر به این مقوله نمی‌شود؛ شخصاً برای تولید آثار نمایشی که آنها را روی صحنه بردم چشم‌داشت مالی به سازمان‌ها و نهاد‌های فرهنگی نداشته و ندارم و تصور می‌کنم در این زمینه حمایتها می‌تواند به گونه دیگری جامه عمل بپوشد و مثلاً با اختصاص سالن مناسب روند تولید چنین آثاری را تسریع بخشید.
یعنی فعالیت و تولید در این زمینه بی‌نیاز از سرمایه‌گذاری مالی است؟
خیر، اما این مسئله در اولویت نیست و به شرط اختصاص سالن مناسب که بتوان در آن نمایشی درخور و موردپسند مخاطب تولید کرد در مرحله بعد می‌توان به دنبال جذب حامی مالی برای تولید اثر نمایشی بود که اگر به قدر کفایت بودجه برای تولید این آثار اختصاص یابد به طور قطع می‌توان تمرکز بیشتری بر روی کیفیت اینگونه آثار نمایشی داشت.
راشین امامی؛ بانوی جوان و هنرمند تئاتر از جمله کارگردانانی است که دغدغه پرداختن به زندگی چهره‌های صاحب‌نام در تاریخ اسلام و به ویژه بانوان اسلامی را در آثار نمایشی که تولید و به روی صحنه برده، داشته و دارد که نمونه بارز آنها نمایش «مهراوه عشق» با محوریت زندگی حضرت فاطمه زهرا(س) است.
ایکنا در مورد لزوم پرداخت نمایشی به شخصیت سایر بانوان سرشناس تاریخ اسلام و از آن جمله حضرت معصومه (س) گفت‌و‌گویی ترتیب داده است که در ادامه می‌خوانید:
حضرت معصومه (س) که مضجع شریفشان در شهر قم است از جمله بانوان نامی تاریخ اسلام است که به جهت فقاهت و راوی احادیث اجداد و پدران پاکش سرآمد زنان زمان خود و ادوار تاریخ پس از آن بوده است. به نظر شما با چنین اوصافی تا چه اندازه قابلیت و ظرفیت برای تولید آثار نمایشی با محوریت شخصیت این بزرگوار وجود دارد؟
بسیار زیاد و البته تحقق این امر منوط به این مسئله است که تا چه اندازه زیرساخت‌ها و زمینه‌های مساعد فراهم است و از آن مهم‌تر اینکه تماشاچی تئاتر تا چه مقدار مشتاق به تماشای اینگونه آثار باشد و مهم‌تر از همه این‌ها اینکه آیا عزمی از سوی مسئولان و مدیران فرهنگی برای حمایت از تولید این آثار وجود دارد یا نه؟
نکته دیگری که باید در زمینه پرداختن به موضوعات دینی و مذهبی در قالب آثار تئاتری به آن توجه کرد اینکه متأسفانه فعالیت در این مقولات تبدیل به رویداد‌های مناسبتی شده است و مثلاً در مورد پرداختن به شخصیت‌های اسلامی و به ویژه معصومین(ع) همواره منتظر می‌مانیم که مثلاً هنگامه تولد و وفات یا شهادت ایشان تازه به این فکر می‌افتیم که باید اثری پیرامون این موضوع تولید و به نمایش درآوریم؛ چنین رویکردی موجب می‌شود که برای مخاطبان نیز این عادت ایجاد شود که تنها در زمان‌های مشخصی باید منتظر تماشای چنین آثار نمایشی بود، چیزی که سبب می‌شود آرام‌آرام اشتیاق برای تماشای آثاری با این محتوا، کمرنگ شود.
حمایت از تولید اینگونه آثار نیز به تداوم یافتن روند تولید آنها کمک شایان توجهی خواهد کرد، وقتی که صحبت از حمایت می‌شود فوراً ذهن‌ها به سمت کمک‌های مالی متبادر می‌شود در حالی‌که منظور از حمایت تنها محدود و منحصر به این مقوله نمی‌شود؛ شخصاً برای تولید آثار نمایشی که آنها را روی صحنه بردم چشم‌داشت مالی به سازمان‌ها و نهاد‌های فرهنگی نداشته و ندارم و تصور می‌کنم در این زمینه حمایتها می‌تواند به گونه دیگری جامه عمل بپوشد و مثلاً با اختصاص سالن مناسب روند تولید چنین آثاری را تسریع بخشید.
یعنی فعالیت و تولید در این زمینه بی‌نیاز از سرمایه‌گذاری مالی است؟
خیر، اما این مسئله در اولویت نیست و به شرط اختصاص سالن مناسب که بتوان در آن نمایشی درخور و موردپسند مخاطب تولید کرد در مرحله بعد می‌توان به دنبال جذب حامی مالی برای تولید اثر نمایشی بود که اگر به قدر کفایت بودجه برای تولید این آثار اختصاص یابد به طور قطع می‌توان تمرکز بیشتری بر روی کیفیت اینگونه آثار نمایشی داشت.
متأسفانه علیرغم ادعایی که مدیران فرهنگی و هنری در زمینه تولید آثار با محوریت دین و قرآن دارند، اما در عمل شاهد هستیم که بودجه‌های مصوب در زمینه تولید آثار نمایشی که البته چندان هم قابل توجه نیست صرف تولید آثار نمایشی عاری از آرایه‌های نمایشی ایرانی و اسلامی می‌شود که این امر به تغییر ذائقه و سلیقه مخاطب نیز منجر خواهد شد تا جایی‌که از اساس رغبتی در میان اهالی تئاتر و کارگردانان نسبت به پرداختن به این مقولات و تولید آثار نمایشی مرتبط وجود ندارد.
شما جزء معدود کارگردان تئاتر در حوزه موضوعات دینی هستید که برخلاف جریان رایج در تولید آثار دینی، به دنبال روایت نمایش دینی برپایه شیوه اجرایی مدرن تئاتر با استفاده از فرم و زبان بدن هستید، آیا تصور نمی‌کنید که اگر کارگردان تئاتر دینی تنوعی در شیوه اجرای آثار خود داشته باشد، این امر به رغبت مخاطبان نسبت به اینگونه آثار منجر خواهد شد؟
به طور حتم چنین خواهد بود. پرداختی که من در زمینه اجرای یک نمایش دینی دارم هرچند که ممکن است سلیقه شخصی من باشد، اما به نظر می‌رسد یک اصل در اجرای آثار نمایشی مرتبط با موضوعات آئینی و دینی باشد و لذا باید در تولید آثار نمایشی حول محور موضوعات دینی از برقراری دیالوگ محض در میان اشخاص نمایشی پرهیز کرد و همانطور که به درستی اشاره شد مبنا را بیشتر بر فرم و استفاده از زبان بدن قرار داد؛ خاصیت چنین رویکرد و پرداختی این است که خروجی اثر نمایشی جهان‌شمول خواهد بود و اینگونه نیست که به واسطه پردیالوگ بودن و اینکه مخاطبان با گویش‌های دیگر قادر به ارتباط کلامی با آنها نیستند لذا آمار مخاطبان این آثار نمایشی محدود و منحصر به طیف و ملیت خاصی شود.
من در آثاری که تولید آنها را براساس دغدغه‌های شخصی خودم در مواجهه با موضوعات دینی به عهده داشتم، تمام تلاش خود را به کار بستم تا به زبان و بیانی در روایت نمایشی برسم که صرفنظر از محتوایی که ممکن است چندان باب میل مخاطب عام نباشد، فرمی و ظاهری شکیل و مطابق با سلیقه مخاطب امروزی تئاتر داشته باشد و به شیوه اجرایی آثار مدرن نزدیک شوم؛ اتفاقاً براساس چنین رویکردی است که وقتی در زمینه حمایت از آثار نمایشی و در اختیار قرار دادن سالن نمایشی ایده‌آل سخن به میان می‌آورم منظورم این است که باید سالن نمایشی اختصاص به این آثار پیدا کند که از نظر امکانات صحنه قابلیت لازم برای اجرای برخی از تمهیدات و جلوه‌های ویژه نمایشی را در روند روایت داشته باشد.
به هر حال همواره ضعف فاحش در پروسه تولید نمایش به ویژه آثار نمایشی دینی، نمایشنامه است؛ امری که کارگردان متکی به آن به دنبال ملزومات تولید و اجری اثر خود است، وضعیت مکتوبات نمایشی و نمایشنامه‌نویسی در حوزه دین را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
چندان وضعیت بسامانی را در این حوزه شاهد نیستیم و با وجود روایات دینی و تاریخی قابل اعتنایی که در زمینه دین، زندگی بزرگان دین و مسائل مربوط به آن داریم، اما ساز و کار هدفمندی را به منظور اقتباس نمایشی از این آثار شاهد نیستیم که البته کارشناسان و نمایشنامه‌نویسان خوش‌ذوق و مبتکری را در اختیار داریم، اما باید در قالب یک روند نظام‌مند تخصص آنها را برای تولید آثار متنابهی در زمینه روایت و موضوعات دینی و قرآنی به خدمت بگیریم که این امر نیازمند عزم جدی مسئولان و ایجاد انگیزه لازم در میان فعالان این عرصه هنری است.
نظر شما