به گزارش خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان: موسسه حکمت و فلسفه ایران به مناسبت هفته پژوهش، عصر دوشنبه 27 آذر، میزبان رونمایی از اثر جدید دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی با عنوان «اختیار در ضرورت هستی» بود.
در این مراسم که با حضور جمعی از علاقه مندان به مباحث فلسفه اسلامی همراه بود، پنج تن از شاگردان این چهره ماندگار فلسفه، پنج جلد از آثار وی را بررسی کردند که بر این اساس دکتر سید حمید طالب زاده کتاب «پرسش از هستی یا هستی پرسش»، دکتر محمدجواد اسماعیلی کتاب «از محسوس تا معقول»، دکتر شمس الملوک مصطفوی کتاب «من و جز من»، دکتر شهین اعوانی کتاب «فراز و فرود فکری فلسفی»، دکتر مجید حمیدزاده کتاب «اختیار در ضرورت هستی» را معرفی و تحلیل کردند.
همچنین در بخش های دیگر این مراسم آیت الله دکتر مصطفی محقق داماد، یار و دوست دیرین دکتر ابراهیمی دینانی و حجت الاسلام عبدالحسین خسروپناه سخنرانی کردند و در پایان از اثر جدید استاد رونمایی شد.
بر پایه این گزارش، دکتر طالب زاده، استاد دانشگاه تهران با اشاره به برخی فصول کتاب «پرسش از هستی یا هستی پرسش» طی سخنانی، اظهار کرد: وقتی به آثار استاد مراجعه می کنیم با فیلسوفی برخاسته از سنت فکری اسلامی که وارث اندیشه های فیلسوفان بزرگ، عارفان و متکلمان و اندیشمندان بزرگ اسلامی است مواجه می شویم که در آثار خود این مولفه ها را به شیوه ای بدیع و از منظری متفاوت مورد بحث قرار داده است. این آثار فضای معطری را از اندیشه اسلامی فراهم می کند.
وی ادامه داد: در کتاب پرسش از هستی یا هستی پرسش، با فیلسوف اسلامی معاصری مواجهیم که از منظر اندیشه اسلامی و بی مقدمه و مستقیم و با شجاعت درباره انبوهی از مفاهیم و عناوین مواجه می شود و می کوشد درباره آنها بیندیشد و آراء و افکار خود را در آن بیان کند.
طالب زاده تصریح کرد: در این کتاب پنجاه عنوان از عناوین اندیشه مدرن مطرح شده است، البته نه به این معنا که ایشان یکی یکی مسائل را مطرح کرده باشند بلکه منظور آن است که این مفاهیم در جای جای این اثر پخش است. برای مثال عناوینی چون هستی و معناداری، هرمنوتیک، عقل و تاریخ، اندیشه و باور و ... .استاد در مورد این عناوین سخن گفته و نوشته اند و من به عنوان دانشجوی فلسفه سعی می کنم به برخی فقرات گفتار ایشان اشاره کنم و دغدغه خود را به عنوان دانشجوی فلسفه در نسبت با سخنان استاد بیان کنم.
استاد دانشگاه تهران با اشاره به مفهوم فقر، اندیشه و هستی در این اثر گفت: استاد این پرسش را مطرح کردند که اندیشه با هستی چه نسبتی دارد؟ آیا اندیشه بر هستی مقدم است یا هستی بر اندیشه؟ هستی و اندیشه به حکم وحدت با یکدیگر یگانگی دارند و اتحادی میان این دو برقرار است.
در ادامه این نشست دکتر محمدجواد اسماعیلی در مورد کتاب «از محسوس تا معقول» دکتر ابراهیمی دینانی به ارائه نظرات خود پرداخت.
وی گفت: این کتاب را با اثر فلسفه وساحت سخن پیوند می دهم، کسانی که این اثر را مطالعه کرده باشند می دانند که مساله اصلی در آنجا زبان است؛ دکتر دینانی دانش های گوناگونی را مطالعه کرده اند و وحدت نظر داشتند و مباحثی که در آن دانش ها مطرح می شود در کتاب «از محسوس تا معقول» بازخوانی می شود و در کنار هم قرار می گیرند و نوعی پیوند مضمونی و درونی میان شان برقرار می شود.
اسماعیلی اظهار کرد: این اثر را با کتاب فلسفه و ساحت سخن پیوند می دهم چون آنجا محور اندیشه ابونصر فارابی است. دکتر دینانی توجه ویژه ای به فارابی دارند و اولین مقاله استاد با عنوان نیایش فیلسوف که بعدها کتاب شد در مورد نیشایش هایی است که فارابی نسبت به حق تعالی عنوان می کند.
وی افزود: بنابراین، دکتر دینانی نوعی دلبستگی فکری به فارابی دارد و از نخستین نوشته های ایشان می توان این مساله را درک کرد و بعدها مساله زبان برای استاد رهگذری می شود تا به اندیشه فارابی توجه بیشتری کند؛ البته به نظر می آید با اینکه دو سال از انتشار کتاب «از محسوس تا معقول» می گذرد اما ایشان بدون اینکه نام فارابی را به این اثر خود اطلاق کند، اندیشه های او را تحلیل می کند.
اسماعیلی در ادامه ابراز کرد: مقایسه کتاب «فلسفه و ساحت سخن » و کتاب «از محسوس تا معقول» نشان می دهد این دو کتاب فصول مشترکی دارند اما ورود و خروج متفاوتی انجام شده و این نشان دهنده آن است که دکتر دینانی مطالعه فارابی را ادامه داده است.
وی با بیان اینکه یکی از دغدغه های دکتر دینانی انسان شناسی است، بیان کرد: ایشان هم هستی انسان و هم ارتباط انسان با آگاهی را مد نظر داشته است؛ کاری که دکتر دینانی انجام داده تطبیق این مساله با دور هرمنوتیک است.
همچنین در ادامه این مراسم، دکتر شمس الملوک مصطفوی از شاگردان قدیمی استاد در مورد کتاب «من و جز من» به ارایه مباحث خود پرداخت.
وی گفت: بحث از «من» در فلسفه غرب بسیار جدی است، نگاه ها و رویکردهای مختلفی نسبت به «من» وجود دارد، لذا وقتی دکتر در کتاب خود سخن از «من به جز من» می کنند قاعدتا این ـجز من» دیگری است.
مصطفوی افزود: در اینجا از منظر فلسفه اسلامی به این کتاب نگاه نمی کنم، فکر کردم مختصری در این مورد که در اندیشه غرب چه سابقه ای در مورد «من» داریم صحبت کنم و بحث ام به طور جدی و به عنوان موضوع فلسفی است که در راس مباحث فلسفی قرار دارد و از دکارت شروع می شود.
دانشیار گروه فلسفه دانشگاه آزاد اسلامی اظهار کرد: زمانی که صحبت از منِ استعلایی می شود کانت معتقد است نه از طریق استعلایی و نه از طریق شهودی می توان این من را شناخت، نشانه های این اندیشه کانتی را من در کتاب دکتر مشخص کرده ام.
وی با اشاره به دیدگاه فیشته در مورد من ناب گفت: درون این من مطلق، یک من دیگر داریم که متَعَین است. یعنی این من، من و جز من است که با هم درگیرند و فیشته در این میان می خواهد اختلاف میان نومن و فنومن کانتی را حل کند.
مصطفوی تصریح کرد: از جدیدترین کسانی که بحث من را مطرح کرد، هوسرل است، او انواع نگاه ها به «من» را در تاریخ فلسفه غرب بررسی می کند. او وقتی تحلیل می کند به این نتیجه می رسد که من همان آگاهی است.
این پژوهشگر با اشاره به کتاب من و جز من دکتر ابراهیمی دینانی تصریح کرد: این اثر چند محور مهم دارد، در این اثر سوال می شود که آیا میان من و جز من اتحادی وجود دارد؟ بعد می گویند: من همان اندیشه است؛ بنابراین من دروازه ورود به عالم حضور است و در ادامه استاد اشاره به من مطلق می کند که نسبت آن با من انسانی چیست.
نظر شما