به گزارش خبرنگار شبستان، دکتر محمدرضا سنگری، مدیر گروه ادبیات- اندیشه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، شاعر و نویسنده امروز در نشست تخصصی پژوهشی شعر انقلاب اسلامی که در سالن سلمان هراتی حوزه هنری برگزار شد، گفت: اگر پژوهش را تلاشی عالمانه، روشمندانه و فرآیند برای دستیابی به یک مسئله بدانیم باید بر چند عنصر تکیه کنیم. کسی که می خواهد در هر حوزه ای پژوهش کند حداقل باید دارای 4 عنصر باشد؛ مسئله اول دانش این کار است، هر کسی نمی تواند قلمرو هر پژوهشی شود، وقتی نسبت به مسئله ای دانش پایه نداریم نباید به آن حوزه ورود پیدا کنیم.
دکتر سنگری ادامه داد: مسئله دوم روش و روشمندی است زیرا پژوهش بر مبنای روش است، باید بدانیم از کجا و با چه ابزاری شروع به پژوهش کنیم. سومین مسئله بینش‌مندی است یعنی فرد فهمی از آن موضوع داشته باشد. چهارمین نکته منش است یعنی فرد صداقت و انصاف داشته باشد.
وی با طرح این سوال که آیا الان باید در حوزه ادبیات انقلاب اسلامی پژوهش کنیم، بیان کرد: همچنان که در حوزه رخدادهای سیاسی، اقتصادی و فرهنگی تحلیل همزمان وجود دارد برای ادبیات نیز باید تحلیل همزمان وجود داشته باشد. ادبیات انقلاب تحلیل همزمان طلب می کند؛ امروز نباید انتظار داشته باشیم که زمان معادل یک قرن یا 50 سال باشد زیرا تحولات در تمام حوزه ها شتابناک است، اگر الان به پدیده ای نپردازیم خیلی زود پدیده جدیدی می آید. حداقل بیش از یک دهه فرصت ندهیم که به یک موضوع بپردازیم. در ادبیات هم مد وجود دارد همانطور که در حوزه لباس مد داریم. اگر شعر موج و گفتار را بررسی کنید می بینید فاصله زمانی بین آنها یکی دو سال بیشتر نیست. عناصر زمانی در سطح متن و آثار هنری کمک کننده است و تا اینها موجودند باید استفاده کنیم.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه در کل حوزه ادبیات ژانرهایی داریم که نوظهورند، گفت: انقلاب اسلامی پدیده های ادبی با خود آورده است. اگر امروز به اینها نپردازیم بخشی از ادبیات این دوره را از دست می دهیم. در دوره هشت سال دفاع مقدس لباس نوشته داشتیم، هیچکس در مورد این لباس نوشته ها ننوشت. سنگرنوشته، وصیت‌نامه، میثاق‌نامه، پوتین نوشته و دشت نوشته داشتیم که بخشی از ادبیات دوران جنگ بود اما کسی به آنها نپرداخت.
دکتر سنگری با اشاره به اینکه قلمروهای ادبی در روزگار ما در حال تغییر است، بیان کرد: در کشور ما میزان کتاب های خاطره از هشت هزار عنوان در حال عبور است و زندگینامه دارد قوت می یابد. سوال الان این است که کدام عرصه های پژوهشی پیش روی ماست، حداقل 4 هزار شاعر داریم که اگر آنها را الک کنیم می توانیم بگوییم در حال حاضر 100 شاعر با آثار قابل اعتنا داریم.
این شاعر و نویسنده خاطرنشان کرد: پنج عرصه در پژوهش در حوزه هنر و ادبیات را قابل طرح می دانم؛ حوزه اول پژوهش های زخمی است، کسانی دانش پرداختن به موضوع را نداشتند و روش کار را هم بلد نبودند، در مورد موضوع پژوهش کردند اما پژوهش آنها درست، علمی و اصلا پژوهش نیست. افراد دیگر هم با دیدن پژوهش آنها دیگر به آن حوزه ورود پیدا نمی کنند. باید فکری به حال این پژوهش های زخمی که واقعا پژوهش نیستند، بکنیم. باید بررسی کنیم که آیا پژوهشی در مورد شعر با انقلاب، شعر بی انقلاب و شعر بر انقلاب در خارج کشور شده است؟ باید بررسی کنیم ادبیات ما چه تاثیری در فضای منطقه داشته است. عنصر دیگری که مهم است و باید به پژوهش راه یابد ژرفابخشی و گسترش است. مسئله دیگر بحث کشف لایه های پنهان ادبیات است، در این عالم هیچ لذتی معادل لذت کشف نیست. امروزه حرکت های در سطح دیگر به درد نمی خورد. بعد از گذشت این همه سال دیگر باید در حوزه ادبیات انقلاب اسلامی نظریه پردازی کنیم. آخرین مسئله ابهام زدایی بخصوص در مقابل معارضان است. گروه هایی در حوزه مسایل اعتقادی در مقابل شبهات می ایستند و روشنگری می کنند، متاسفانه در مورد شبهات ادبی کار نکردیم.
گفتنی است، سلسله نشست های تخصصی هفته پژوهش و هنر انقلاب اسلامی از سوی حوزه هنری در سه بخش مجزای شعر، داستان و خاطره نگاری برگزار می شود.
نظر شما