به گزارش خبرگزاری شبستان، «بی گمان شیوه عبادی آخرین فرستاده خدا برای انسان ها، روشی یکسان ، مشخص، روشن و بی ابهام بوده است. از این رو، تا سال ها پس از رحلت ایشان نیز اختلاف فقهی چندانی میان مسلمانان دیده نمی شد و اگر هم ابهامی بود با مراجعه به اهل بیت(ع) و یاران حضرت برطرف می گردید.
در این میان ،نماز به عنوان بارزترین جلوه عبادی با کارکردهای فراوان فردی ، اجتماعی، خانوادگی و سیاسی ، مورد توجه عمیق آن حضرت بود و با توجه به جایگاه معنوی ویژه ، تمامی حرکات ، رفتارها و گفتارهای ریز و درشت ایشان در خاطره ها ثبت و ضبط و به عنوان روش عبادی برگزیده می شد.
تاریخ اوج این حساسیت و دقت مردم آن زمان را چنین به تصویر کشیده است: " و اذا توضا کادوا یقتلون علی وضوئه" هنگامی که پیامبر وضو می گرفت ،گویا برای بدست آوردن آب وضوی ایشان با یکدیگر می جنگیدند. و نیز می خوانیم:"کان النبی(ع) اذا توضا اخذ ما یسقط من وضوئه" هرگاه پیامبر وضو می گرفت، مردم همه آب وضوی ایشان را جمع می کردند. اگرچه این روایت بر تبرک جستن یاران و همراهان آن حضرت دلالت دارد، گویای این نکته نیز هست که اعمال عبادی حضرت پیش چشم مردم انجام می گرفته و آنان درس عبادت را بی واسطه از خود ایشان می آموخته اند.
دیگر روایات منقول از آن دوران نیز گویای همین حقیقت است:" هنگامی که رسول خدا (ص) می خواست نماز بخواند ، دستان خود را تا شانه هایش بالا می برد و آن گاه تکبیر می گفت. سپس قرائت را آغاز می کرد و پس از پایان قرائت ، تکبیر می گفت و دستانش را تا شانه های خود بالا می برد . آن گاه رکوع به جا می آورد و کف دستان خود را بر زانوانش قرار می داد و آرام می گرفت... بعد بلند می شد و می فرمود: "سمع الله لمن حمده". سپس دستان خود را تا شانه هایش بالا می برد، تا اینکه هر عضوی از او در جایگاه آرام می گرفت و می فرمود: الله اکبر .
آن گاه فرود می آمد و دستانش را را مقداری با فاصله از دو پهلو بر زمین می گذاشت . سپس سرش را از زمین بر می داشت، پای چپش را تا می کرد و روی آن می نشست . هنگامی که به سجده می رفت، انگشتان پاها را از یکدیگر باز می کرد، بعد بر می گشت و پس از آن ، سر را از زمین بر می داشت و می فرمود: "الله اکبر".
سپس پایش را تا می کرد و روی آن آرام می نشست ، به گونه ای که هر عضوی به آرامی در جایگاه خود قرار گیرد ، سپس رکعت دوم را به همین شیوه می گزارد....
اگر شیوه پیامبر در وضو ، نماز و ارکان و اجزای آن چنین بوده است، پس این همه اختلاف و تغییر و تفاوت از کجا سرچشمه گرفته است و به دست چه کسانی و با چه انگیزه ای پدید آمده است....»
آنچه در بالا بیان شد بخشی از پیشگفتار این اثراست که نویسنده در آن کوشیده به برخی از پرسش های اساسی را در این زمینه پاسخ دهد.
نویسنده تلاش می کند با نگاه های علمی و تبیین جنبه های گوناگون حقیقت جویان را از واقعیت سیره پیامبر در این زمینه بیشتر آگاه کند.
اثر حاضر در سه بخش « نگاهی به کلیات» ،«مقدمات نماز» و «ارکان و واجبات نماز» تنظیم شده است.
نویسنده در این اثر تلاش می کند از "منشاء اختلاف"، "بنیان گذار اختلاف در وضو"،"موارد اختلافی در وضو" ،"لباس نمازگزار" ، "شرایط لباس نمازگزار"، "دیدگاه اهل سنت" ، "دیدگاه شیعه" ، "پشت پرده سیاسی ماجرا" ، "تشریع اذان "، "بررسی دو دیدگاه" ، "بررسی برخی از ادله شیعه" ،"موارد اختلافی"، "موارد اتفاقی"، "واجبات نماز از نگاه مذاهب اسلامی" ، "منابع اختصاصی فقه اهل سنت" و... پرده بردارد.
بخش هایی از متن کتاب را برای آشنایی بیشتر مرور می کنیم:
سجده ( ما یصح السجود علیه)
« یکی از شبهه های اهل سنت به شیعه این است که می گویند: چرا شما بر مهر نماز می خوانید؟ این عمل همانند رفتار بت پرستان است که به جای اینکه خدا را بپرستند ، به سوی بت های خود ساخته خود پرستش می کردند. شما هم همان کار را به گونه ای دیگر و در قالب بت های کوچکی به نام مهر انجام می دهید.
پیش از اینکه به پاسخ بپردازیم، یادآوری این نکته ضروری است که بین مسجود له ومسجود علیه تفاوت روشنی وجود دارد. شیعه که بر تربت سجده می کند، آن را مسجود له قرار نمی دهد، بلکه آن را مسجود علیه قرار می دهد؛ یعنی شیعه برای تربت سجده نمی کند ، بلکه بر روی تربت و برای خداوند متعال سجده می کند.
به تعبیر دیگر، شیعیان با سجده بر زمین به خدا سجده می کنند و اصولا تمامی مسلمانانجهان بر چیزی سجده می کنند ، در حالی که سجده آنان برای خداست. تمام زائران خانه خدا بر سنگ های مسجد الحرام سجده می کنند، در صورتی که هدف آنان از سجده ، خداست.
بنابراین ، سجده کردن بر خاک و بر گیاه و... به معنای پرستش آنان نیست، بلکه سجود و پرستش برای خدا و به وسیله خضوع تا حد خاک است.
پرسشی که در اینجا مطرح می شود این است که : چرا شیعه مقید به سجده کردن بر خاک یا برخی از گیاهان است و چرا بر تمام اشیا سجده نمی کند؟
در پاسخ می گوییم: همان گون که اصل عبادت باید از سوی شرع مقدس بیان شود، شرایط ، اجزا و کیفیت آن نیز باید از طرف شارع به وسیله پیامبرگرامی اسلام بیان شده باشد و خود حضرت فرمود :" صلو کما رایتمو آصلی"؛ همان گونه که من نماز می خوانم ، نماز بخوانید.»
یک نکته/ اهمیت تربت کربلا
«آخرین نکته ای که اشاره به آن لازم است اینکه ، یکی از اشکالات اهل سنت و وهابیون این است که: چرا شما شیعیان بر بر خاک کربلا سجده می کنید؟
پیش از هر سخن ، دانستن این نکته ضروری است که برتری تربت حسینی بر دیگر تربت ها ، چیزی نیست که شیعه با میل و سلیقه خود برگزیده باشد.، بلکه احترام نهادن و برتری دادن برخی سرزمین ها بر برخی دیگر، چیزی است که از طرف خداوند متعال اعلام شده است و در طول تاریخ نزد همه همه انبیا و اولیای الهی مرسوم بوده است.
از سوی دیگر، عالمان شیعی سجده بر تربت امام حسین(ع) را واجب نمی دانند ، بلکه به جواز سجده بر هر نوع تربت و خاکی حکم کرده اند ، ولی از آنجا که تربت امام حسین(ع) امتیازهای ویژه ای دارد، به استحباب سجده بر آن حکم داده اند.
فلسفه آن این است که شیعیان هر روز به یاد مظلومی امام حسین(ع) و یارانش افتند و اهداف او را یادآوری کنند که همان احیای سنت پیامبر(ص) و امر به معروف و نهی از منکر است..
از این رو ، شیعیان با پیروی از ائمه خود ، سجده بر خاک کربلا را بر دیگر خاک ها ترجیح می دهندو از مهر کربلا استفاده می کنند . همان گونه که در درباره امام صادق (ع) نقل شده است که آن حضرت ، جز بر تربت امام حسین(ع) سجده نمی کرد.
نیز نقل شده است: امام صادق کیسه ای داشت که در آن تربت سیدالشهدا بود و هنگام نماز آن را در موضه سجود می ریخت و بر آن سجده می کرد و می فرمود: سجده بر تربت اما حسین(ع) حجاب های هفتگانه را از بین می برد. نیز می فرمود:" السجود علی طین قبر الحسین (ع) ینور الی الارضین السبعه "؛ سجده بر خاک قبر سیدالشهداء (ع) تا زمین هفتم را نورانی می کند.»
کتاب «نماز در فرق ؛ بررسی نماز در فرق اسلامی» عنوان اثری از «رضا اخوی» است که موسسه انتشاراتی «ستاد اقامه نماز» آن رادر ۱۸۸ صفحه چاپ کرد است .
نظر شما