نفس بکشید تا زنده بودن‌تان را باور کنند

 به گزارش خبرنگار تئاتر شبستان از همدان، از ویژگی های برگزاری یک رویداد بین المللی، امکانِ بهره وری از تجربه های فعالان تئاتری خارجی است. اتفاقی که هم با تماشای آثار مهمان از کشورهای مختلف و یا تعامل و گفت‌و‌گو با عوامل نمایش ها در حاشیه‌ی جشنواره روی می‌دهد و هم با حضور در کارگاه‌های آموزشی پیش بینی شده‌ای که برگزارکنندگان جشنواره در نظر گرفته اند.

در بیست و چهارمین جشنواره‌ی تئاتر کودک و نوجوان همدان، چهار کارگاه آموزشی، برنامه ریزی شده است که نخستین آن‌ها کارگاه «دنیای کاغذی» با هدایت گری فریدمن استرالیایی است. هنرمندی که در بخش بین الملل دوره های پیشین جشنواره حضور داشته و علاوه بر آن تجربه‌ی برگزاری ورک‌شاپ های مختلف در زمینه‌ی تصویر سازی، کار با عروسک و... را در کشورهای مختلف اروپایی، آفریقایی و آسیایی دارد.

اگر او را ببینید ممکن است فریب موهای سپیدش را بخورید و یا چروک های روی پوستش شما را درباره‌ی سن او به اشتباه بیاندازد. ممکن است گمان ببرید که با یک پیرمرد مواجه‌اید اما اگر اندکی او را بشناسید متوجه می شوید که او یک روح جوان و سرشار از انرژی دارد که اگر بخواهد می تواند پرواز کند و انرژی حیرت آوری در زمان برگزاری کارگاه و یا اجرا دارد. فریدمن، پیش از آن‌که مدرس خوبی باشد؛ رفیق فوق‌العاده‌ای است که با ارتباط موثر با تماشاگران و یا همراهان در کلاس آموزشی، در انتقال دانش خود موفق است.

جان‌بخشی به کاغذ و کار با عروسک‌های کاغذی، یکی از توانمندی های گری است که موضوع کارگاه آموزشی او در این دوره از جشنواره است. در حقیقت گری به ما می‌آموزد چطور می شود از یک تکه کاغذ ساده، بدون استفاده از هرگونه ابزاری مثل چسب، نخ و یا هرچیز دیگر؛ می شود عروسک های قابل باور ساخت.

بخش نخست جلسه‌ی کارگاه گری که با حضور حدود سی نفر از حاضران در جشنواره و فعالان تئاتر عروسکی برگزار می‌شود، به آماده سازی اختصاص دارد. آماده سازی شرکت کنندگان با انجام تمرین های موثری که به حس‌گیری، تمرکز و تمرین نفس گیری صحیح انجام می شوند.

پس از آن، گری فریدمن اجرایی با یک تکه کاغذ ارائه می‌کند تا شرکت کنندگان بدانند چه چیزهایی برای باورپذیری عروسک کاغذی مورد نیاز است. گری، نخستین نکته برای باورپذیری عروسک را نفس کشیدن می داند. او از حاضران در کارگاه می‌خواهد به یاد بسپرند که تماشاگر باید زنده‌بودن عروسک را باور کند و این مهم با نفس کشیدن حاصل می‌شود. تنفسی که باید به ‌آرامی و ظرافت انجام شود تا هرچه بیشتر باورپذیر باشد.

مسئله‌ی دوم، چشم‌های عروسک است. مهم نیست که برای کاغذ چشم ایجاد کنید، آنچه که اهمیت دارد باور این است که عروسک کاغذی تماشاگر را می‌بیند. در واقع باور اینکه عروسک می تواند تماشاگر را ببیند، نخستین گام در برقراری ارتباط عروسک با بینندگان است.

گری فریدمن، همچنین بر حرکت و صدای عروسک تاکید می‌کند که باید به آرامی انجام شود تا تماشاگر فرصت تحلیل آنچه دارد اتفاق میفتد را داشته باشد. درباره‌ی صدا هم پیشنهاد فریدمن انتخاب آوای مناسب با شخصیت و داستانی است که قصد دارید ارائه کنید و نیازی نیست که دیالوگ داشته باشید. مدرس با تجربه‌ی استرالیایی در بخش دیگری از کارگاه خود به اهمیت نور و سایه ها در اجرای عروسک کاغذی اشاره می‌کند و اینکه چطور با بهره‌وری مناسب از نور و سایه، می شود باورپذیری بیشتری در مخاطبان اجرا کند.

پس از آنکه گری فریدمن، نکات لازم برای کار با عروسک های کاغذی را به شرکت کنندگان توضیح می دهد، آن ها را به پنج گروه تقسیم کرده و فرصت پنج دقیقه‌ای لحاظ می‌کند تا هریک داستانی را با خلق کارکترهای کاغذی ایجاد کنند.

گری که خود روند شکل‌گیری داستان ها را زیر نظر گرفته، تاکید دارد داستان ها ساده و کوتاه باشند و در آن‌ها هریک از افراد گروه، حتما یک شخصیت را بازی کنند. او از شاگردانش می خواهد تا نکات گفته شده درباره‌ی زندگی بخشیدن به کاغذها، مثل نفس کشیدن، دیدن و حرکت کردن را در نظر داشته باشند.

کارگاه گری آن‌قدر جذاب است که در سومین‌جلسه هم با حضور علاقه‌مندان برگزار شده و در آن از کودک خردسالی که همراه مادرش آمده تا خانم های پا به سن گذاشته حضور دارند. او مدرس خوبی است که هم به کارش تسلط دارد و هم می داند چگونه فضایی مفرح برای آموزش ایجاد کند که در آن، حوصله‌ی هیچ‌کسی سر نرود.

گزارش از ‌علی یزدان دوست