اماکن مذهبی پناهگاه مردم در مواقع بحران/ لزوم مقاوم سازی مساجد و امامزادگان

به گزارش خبرنگار خبرگزاری  شبستان از سنندج، ساعت 21 و 48 دقیقه روز21 آبان ماه امسال زمین لرزه ای به بزرگی 7.3 ریشتر در فاصله 10 کیلومتری ازگله و حدود 37 کیلومتری شمال غرب شهرستان سرپل ذهاب استان کرمانشاه رخ داد.

کارشناسان زلزله عنوان کردند از آنجا که این زمین لرزه بیش از نیمی از کشورمان را به لرزه درآورد یکی از بزرگترین و مخربترین زمین لرزه های دو دهه اخیر ایران است.

مقاوم بودن ساختمان ها در مقابل زلزله از جمله مباحث مهمی است که باتوجه به تاکیدات مکرر کارشناسان در طول دوره های مختلف واینکه ایران جزو کشورهای لرزه خیز دنیا است، همچنان مورد غفلت قرار گرفته است و این بی توجهی هم فقط شامل ساختمان های مسکونی نبوده و گریبانگیر ساختمان های عمومی هم چون مساجد، بیمارستان ها، ادارت و مدارس هم شده است.

زلزله اخیر کرمانشاه باردیگر زنگ خطر مقاوم نبودن ساختمان های مختلف و عدم توجه به وضعیت زمین شناسی، ژئوتکنیکی و توپوگرافی محیط است، را به صدا درآورد.

براساس  گزارش مقدماتی پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله، تفاوت خرابی ها در نواحی مختلف شهر را می توان به اثرات ساختگاهی خصوصا در نواحی پایین دست بلوارساحلی شهر سرپل ذهاب- بلوار اصلی شهر سرپل از ورودی شرقی شهر از سمت کرند تا خروجی غربی شهر به سوی قصرشیرین در مقایسه با نواحی بالادست بلوار اصلی شهر مرتبط دانست.

حد فاصل پای دامنه کوه تا کناره رودخانه که اتفاقا دو مجموعه ساختمان های مسکن مهر که یکی در مجاورت پای دامنه کوه ساخته شده و دیگری در مجاورت روخانه ساخته شده است تاثیرات ساختگاهی به سبب زمین لرزه کاملا محسوس است.

در مجاورت نواحی پای کوه حجم خرابی ها به طور قابل ملاحظه ای کمتر از نواحی مجاور رودخانه است و با نزدیک شدن به رودخانه و افزایش ضخامت آبرفت بزرگنمایی امواج زمین لرزه و خرابی های متاثر از آن افزایش چشمگیری می یابد.

حال با توجه به مطالب ذکر شده مسئولان استان هایی هم چون کردستان هم که در طول سال  بارها شاهد وقوع زمین لرزه هایی در اکثر شهرهای این استان  هستیم، باید به پدیده های که در تشدید خشارت ناشی از زلزله تاثیرگذار هستند، توجه داشته باشند.

لزوم سنجش مقاومت مساجد کردستان در مقابل زلزله

کردستان که به استان مسجد و مناره به دلیل داشتن بیشترین تعداد مسجد به ازای جمعیت آن، در کل کشور شهرت دارد، حال این سوال مطرح است که وضعیت مساجد این استان  از لحاظ مقاوم بودن یا نبودن در مقابل زلزله چگونه است؟.

قطعا پاسخ به سوال مذکور مستلزم انجام بررسی های کارشناسانه است که امید می رود مسئولان و دست اندرکاران استان این کار را با تجربه گرفتن از شرایط استان همجوار، در اولویت برنامه های خود قرار دهند تا در زمان وقوع زلزله مردم سرپناه و پناهگاهی که هم مایه آرامش و هم حافظ آنها در مقابل شرایط جوی خواهد بود، داشته باشند.

متاسفانه در زلزله سرپل ذهاب، شاهد فروریختن سازه فولادی و سقف ورودی مصلی سرپل ذهاب و سقوط مناره حرماحمدبن اسحاق بودیم که اگر چنین نمی شد قطعا جمعیت زیادی از مردمی که اکنون در فضای باز چادر زدند و زیر باد و باران به سختی زندگی می کنند، در چنین فضای معنوی و مذهبی اسکان داده می شدند.

بیمارستان ها ومساجد باید نخستین مکان های ارائه دهند کمک در مواقع بحرانی باشند

یکی از اساتید پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله که برای شرکت در سمینار زلزله سرپل ذهاب و درس های آن برای ایمن سازی سازه ها در دانشگاه کردستان به سنندج آمده بود، در گفت وگو با خبرنگار شبستان گفت: ساختمان های عمومی که جزو بیت المال هستند باید نخستین جایی باشند که بعد از وقوع حوادث طبیعی مانند زلزله به مردم کمک کنند.

مرتضی بسطامی به زلزله فروردین ماه امسال در فریمان مشهد اشاره کرد و اظهارداشت: مدیریت بحران در شهرمشهد با سه میلیون نفر جمعیت نتوانست کاری کند و آنچه موجب مدیریت بحران شد حرم مظهر رضوی بود.

وی بیان کرد: در زلزله اخیر سرپل ذهاب، متاسفانه قسمت بالای گلدسته حرم احمدبن اسحاق در این شهر سقوط کرد و کاشی کاری ها و ورودی آن هم فرو ریختند.

وی با اشاره به اینکه به غیر از اماکن مذهبی، بیمارستان ها هم باید به طور ویژه مورد توجه قرار گیرند و در مقابل زلزله مقاوم باشند، ادامه داد: در شهر اسلام آباد که فاصله زیادی با مرکز زلزله هم داشت دو بیمارستان آن آسیب دید.

این استاد پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله افزود: آسیب جدی سازه ای دراین زلزله به یکی از بیمارستان های اسلام آباد که 6 ماه از افتتاح آن می گذشت، وارد شد  و سازه بیمارستان قدیمی  آن آسیب زیادی ندید وحتی به بیمارستان یک طبقه سرپل ذهاب هم آسیب زیادی وارد شد .

صلاح الدین ویسی یکی از اساتید گروه معماری دانشگاه کردستان هم یکی از مشکلات اساسی در عملکرد ساختمان ها در زلزله سرپل ذهاب را عملکرد نامناسب اجزای غیرسازه ای  ذکر کرد و گفت : متاسفانه به طور بسیار گسترده ای آسیب به میان قاب ها و دیوارهای پیرامونی، نمای ساختمان ها و غیره حتی در شهرهایی نظیر کرمانشاه، همدان، سنندج وکامیاران که از مناطق اصلی زلزله دور بودند وارد شد.

وی با بیان اینکه آسیب های معماری در زلزله اخیر خیلی جدی بود، بیان کرد: بیشترین آمار کشته ها در این زلزله به دلیل تخریب میان قاب ها و دیوارها با مصالح سنگین بوده است.

سال ها است که بسیاری از کشورهای لرزه خیز دنیا هم چون ژاپن در زلزله های 7 ریشتری تلفات انسانی ندارند و این نشان از تفکر و برنامه ریزی بلند مدت آنها دارد.

مردم اقصی نقاط ایران اسلامی به ویژه شخصیت های شناخته شده  در عرصه های مختلف اعم از ورزش، سیاست، سینما، موسیقی  هم چون علی دایی، صادق زیباکلام و جواد خیابانی، نوید محمد زاده و غیره در جمع آوری کمک های مردمی شور، اتحاد و همبستگی ملی را خلق کردند.

شور و هیجان مردمی برای کمک به زلزله زدگان امری مقطعی و کوتاه مدت است و برای جلوگیری از تکرار حوادث ناگوار کشته شدن به دلیل وقوع زلزله، می طلبد مدیران ما نگاهی بلند مدت داشته باشند و از همین الان آغاز به انجام اقدامات و کارهای لازم در راستای به صفر رساندن تلفات ناشی از زلزله باشند و قطعا این اقدام هم  با بهره مندی از دانش متخصصین امر امکان پذیر خواهد بود.