گروه مسجد و کانون‌های مساجد خبرگزاری شبستان - شب از نیمه گذشته است، آرام و بی‌صدا از جایش بلند می‌شود و لباس گرم به تن می‌کند و به راه می‌افتد، از خانه تا مسجد دو کوچه فاصله است، سوز سرما صورتش را نوازش می‌دهد، در راه زیر لب صلوات می‌فرست، سرکوچه که می‌رسد زنان و مردانی را می‌بیند که دسته دسته به سمت مسجد محله می‌روند، قدم‌هایش را تندتر می‌کند، جلوی در مسجد شلوغ است، عده‌ای پیاده و تعدادی هم با وسیله نقلیه آمده‌اند، از لابه لای مردم جلو می‌رود و دستش را به در مسجد می‌رساند و در می‌زند، بعد هم کمی آن طرف‌تر گوشه دیوار کنجی را انتخاب می‌کند و شمعی را روشن و در دل حاجتش را می‌گوید... این کار او و بسیاری دیگر از افرادی چون اوست که هر سال با تمام شدن ماه صفر، به طلب حاجتی این کار را انجام می‌دهند و برای همین هم به جلوی در مسجد آمده‌اند.
رفتاری که مبنای دینی و روایی ندارد
حتماً در شب اول ماه ربیع الاول افرادی را دیده‌اید که با حضور نیمه شب در مقابل مساجد، با روشن کردن شمع و کوبیدن در مسجد، به زعم خود به دنبال بشارت فرارسیدن ماه ربیع و برآوردن حاجت خود هستند، این حرکت چند سالی است که آغاز شده است و جمعیتی را به دنبال خود می‌کشاند، در حالی که بسیاری از علما و چهره‌های برجسته حوزه و دانشگاه آن را رد کرده‌اند، به گونه‌ای که با اندکی بررسی می‌توان متوجه شد این رسم تازه‌ای است که پشتوانه‌ای هم در آیات و روایات ندارد و به نوعی خرافه‌‌ای تازه است.
مشکلات شمع‌ها برای خادمان مساجد
خدام مساجد هم در این روزها مشکلات خاص خود را دارند، حضور افراد در مقابل مساجد برای روشن کردن شمع و «دق‌الباب» کردن باعث شده زحمت آنها هم بیشتر شود، حسین محبی؛ خادم مسجد حضرت ولی عصر (عج) خیابان فدائیان شهرک بعثت است و از این وضع گلایه دارد: "افرادی که برای روشن کردن شمع به جلوی مسجد می‌آیند معمولاً ساعت 12 شب به بعد چند ساعتی را کنار در ورودی مسجد می‌مانند و شمع روشن می‌کنند" او می‌گوید مشکلات حضور این افراد از زمانی برای او شروع می‌شود که باید در مسجد را برای اذان صبح باز کند "افرادی که شب قبل جلوی مسجد شمع روشن کرده‌اند ورودی مسجد را کثیف می‌کنند و باید با زحمت زیاد آثار به جا مانده از شمع‌های آب شده را از راه پله مسجد و در ورودی پاک کنم چون شمع‌های آب شده چرب هستند و ممکن است نمازگزاری پایش را روی آن بگذارد و بعد آسیب ببیند.»
روشن کردن شمع رو به کاهش است
بقاع متبرکه شهر از جمله مکان‌هایی است که در سال‌های اخیر، شمع به دستان برای گرفتن حاجت خود به آنها هم مراجعه می‌کنند «زهرا آجرلو» خادم امامزاده حسن (ع) که در سال‌های قبل خادم امامزاده عبدالله (ع) بوده است از اینکه روشن کردن شمع در شب آخر ماه صفر روایتی معتبر ندارد خبر داد و گفت: حدود 23 سال است که افراد با روشن کردن شمع به مساجد و بقاع متبرکه می‌آیند و سعی می‌کنند حاجت خود را بگیرند، این کار، ابتدا از محله‌های بالای شهر آغاز شد و در مدت کوتاهی همه‌گیر شد» وی با اشاره به اینکه روشن کردن شمع تنها محدود به شب آخر ماه صفر نیست و در برخی ایام خاص سال هم این حرکت انجام می‌شود، افزود: «در روزهای عاشورا و تاسوعای حسینی و در برخی دیگر از ایام عزاداری، افرادی شمع به دست وارد محوطه حرم امامزاده می‌شوند، در حالی که این کار سبب وارد شدن خسارت به دیوارها، ورودی‌های صحن امامزاده و ایجاد مشکل در تردد زائران شده و نگرانی‌هایی درباره وقوع آتش‌سوزی در آنها ایجاد می‌کند.»
آجرلو از لزوم برنامه‌ریزی برای هدفمند شدن حضور مردم در شب‌های آخر ماه صفر و توجیه شهروندان به استفاده از روش‌های عام المنفعه‌تر به جای روشن کردن شمع سخن گفت و ادامه داد: «هر ساله با نصب بنر از افرادی که شمع تهیه کرده‌اند، می‌خواهیم به جای هزینه خرید شمع، فعالیت انسان‌دوستانه انجام دهند و بارها با توجیه افراد موفف شده‌ایم تا نظر آنان را برای مشارکت و همدلی در امور خیر جلب کنیم و با این کار تعداد کسانی که هر سال با روشن کردن شمع به امامزاده مراجعه می‌کنند کمتر شده است، امیدواریم در سال‌های آینده به صورت کامل این رویه متوقف شود.»
یک استاد حوزه و دانشگاه: مشارکت در تأمین نیازهای مسجد، جایگزین روشن کردن شمع شود
یک استاد حوزه و دانشگاه، گفت: «در معماری قدیم به دلیل نبود روشنایی کافی در خیابان‌ها و معابر، در مقابل هر مسجد سقاخانه‌ای قرار داشت که افراد با نذر شمع و روشن کردن آن تلاش می‌کردند خیابان را روشن نگاه دارند تا هم امنیت رهگذران حفظ شود و هم کسی گم نشود.»
حجت‌الاسلام دکتر «سید امیرعبدالملکی» اضافه کرد: « با گذشت سال‌ها و افزایش رفاه عمومی، همچنان رسم روشن کردن شمع در سقاخانه‌ها و در مقابل مساجد در روز اول ماه ربیع الاول پا برجا باقی مانده است در حالی که چنین حرکتی از ابتدا دارای منبع یا روایتی نبوده است و تنها به بیان نقل قولی از پیامبرعظیم الشان اسلام بسنده می‌شود، به غیر از این سخن، برای کوبیدن در مساجد و روشن کردن شمع در جلوی آنها، روایت یا منبع دیگری وجود ندارد.»
این استاد حوزه و دانشگاه جایگزینی هزینه‌های روشن کردن شمع در امور عام‌المنفعه را نیازمند فرهنگ‌سازی در جامعه دانست و گفت: «شاید زمانی اقتضای جامعه روشن کردن شمع در معابر بود اما امروز این اقتضائات عوض شده است و می‌توان به جای خرید شمع که به سرعت از بین می‌رود و روشنایی کمی دارد، هزینه‌های آن را صرف خرید لامپ برای تأمین روشنایی مساجد یا تأمین نیازها و مایحتاج افراد نیازمند کرد.»
نظر شما