مسگری یکی از با ارزش‌ترین صنایع دستی

سمنان-خبرگزاری شبستان؛ مسگری یکی از هنرهایی است که از دیرباز در سمنان وجود داشته و یکی از مشاغل مردم این شهر بوده و محصول این هنر که از دل آتش و آهن گداخته بیرون می آید با دستان هنرمند مسگران به اشیائی زیبا و قابل استفاده در بخش های مختلف مبدل می شود.

 

در دل بازار سمنان، درمیان مغازه های مختلف ، مغازه ای هست که ظروف مسی زیبا چشم هر بیننده را به خود جلب می کند.

 

از جوانی که درمغازه مشغول چکش زدن به یک ظرف مسی است در خصوص چگونگی ورود او به این کار شده می پرسم و او می گوید: اجداد ما از گذشته دستی در این کار داشته اند و به این هنر اشتغال داشتند، من هم از سنین کودکی به همراه پدرم در کارگاه او کار می کردم و هم اکنون این شغل را از پدرم به ارث برده ام.

 

عباس درخشان ظروف مسی را از لحاظ ساخت شامل سه دسته ماشینی، نیمه چکش کاری و کامل چکش کاری و دست ساز دانست و گفت: تمام مراحل ساخت ظروف ماشینی از خم کاری گرفته تا پرس کاری توسط دستگاه انجام شده و از نظر ظاهری هم خطوطی موازی روی بدنه داشته و قیمت کمتری دارند اما ظروف نمیه چکش کاری پس از خم شدن توسط دسگاه خم کاری توسط مسگرها چکش کاری شده روی بدنه ظروف جای تعدادی چکش کاری دیده شده و قیمت شان از ظروف ماشینی بالاتر است ولی ظروف کاملا دست ساز تمام مراحل ساختشان با دست انجام شده و روی بدنه آنها جای چکش کاری به وفور دیده شده همچنین لحیم کاری های برنج نیز در کناره ای این ظروف دیده می شود و قیمت شان از همه گران تر است.

 

وی افزود: در مجموع قیمت ظروف مسی دست ساز یا ماشینی را وزن آنها مشخص می کند اما ظروف دست ساز و چکش کاری شده در مقایسه با ظروف ماشینی از استحکام و دوام بیشتری برخوردار است.

 

این هنرمند گفت: برخی از شهروندان ظروفی که در کارخانجات تولید می‌شوند را از ظروف مسی که توسط دست ساخته می‌شوند را بیشتر می‌پسندند و از ظاهر یکسان و متوازن انها استقبال می‌کنند اما تفاوت در این است که این ظروف کارخانه‌ای ظرافت و هنر دست یک استادکار را ندارد و آن‌گونه که باید ذوق و روح لطیف خلاقانه در آن مستتر نیست. نکته دیگر این است که ظروف دست‌ساز مسی پس از گذشت زمان بر ارزش ریالی آن افزوده می‌شود اما ظروف کارخانه‌ای چنین قابلیتی را ندارد.

 

درخشان با اشاره به نقش ظروف مسی در احساس نشاط وانرژی، گفت:  ظروف مسی  برای کم خونی، کمبود آهن و   پوکی استخوان  بسیار مفید است وباعث طول عمر وسلامت جسمی می شود.

 

این تولید کننده مس در سمنان، با بیان اینکه ظروف مسی هر یک سال یکبار باید قلع اندود شوند، در خصوص شیوه نگهداری این ظروف بیان کرد: ظروف مسی بر اثر شست وشو و پخت غذا پوسته قلع از بین می رود و برای درست کردن خورشت های ترش مناسب نیست.

 

وی در پاسخ به این سوال که برای تمیز کردن ظروف مسی چه باید کرد اظهار داشت: استفاده از ترکیب نمک و سرکه اکسیداسیون مس را کاهش و عمر ظرف را افزایش می دهد و خانم های خانه دار می توانند با استفاده از یک دستمال که با این مواد آغشته شده است سیاهی ها وو جرم های ظرف را بگیرند و بعد با آب شسته و خشک کنند همچنین برای از بین بردن لکه های غذا یا چای به جا مانده بر روی ظروف مسی می توان از لیموترش استفاده کرد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

این مغازه دار گفت: بهتر است ظروف مسی با ماشین ظرف شویی شسته نشود و برای شستن آنها از یک تکه ابر به جای اسکاچ استفاده شود همچنین خشک کردن ظروف پس از شستشو باعث می شود از لک افتادن ظروف جلوگیری شده و مالیدن آب پیاز روی ظروف از زنگ زدن آنها جلوگیری کرده و این نکته هم اضافه شود که استفاده از کفگیر و ملاقه فلزی در هنگام پخت و پز باعث خش افتادن قلع داخل ظرف می شود که اگر قلع داخل ظروف از بین برود و مس دیده شود آن ظروف باید حتما بازسازی و مرمت شود.

 

درخشان اظهار داشت: جوشاندن کمی شیر در اولین بار استفاده از ظروف مسی باعث می شود هم ظروف ضدعفونی شده و هم از سیاه شدن زود هنگام آن جلوگیری می کند که البته آن شیر را باید دور ریخت همچنین بهتر است برای پختن غذاهای ترش از ظروف مسی استفاده نشود یا اگر هم پخته شد سریع تخلیه شود و در مجموع نگهداری غذا در ظروف مسی مناسب نیست.

 

درخشان همچنین مخلوط خاکستر و پودر شوینده را پاک کننده مناسبی برای ظروف مس عنوان کرد و تاکید داشت: باید مراقب بود در هنگام شست و شو و استفاده از ظروف مسی لایه قلع آن از بین نرود.

 

این هنرمند با بیان اینکه مسگری یکی از با ارزش‌ترین صنایع دستی کهن سرزمین‌ ما است، افزود: در گذشته مس در جهیزیه دختران جایگاه ویژه‌ای داشت اما این روزها ظروف تفلون و ظرف‌های چینی جای خود را به مس داده است و بی‌رونقی را در بازار مسگری حکمفرما کرده است.

 

درخشان تصریح کرد: مس علاوه بر زیبایی و اصالت هویت، دارای خواص درمانی بسیاری است، به‌گونه‌ای که بسیاری از پزشکان استفاده از ظروف مسی را به بیماران خود توصیه می‌کنند، به همین جهت علاوه‌بر ساخت ظروفی مانند قابلمه و دیگچه‌های مسی، به ساخت سایر ظروف با این فلز گران‌بها همچون کتری، قوری، لیوان نیز توجه شده است.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

از او می پرسم باوجود مشکلاتی که در زمینه تولید و فروش وجود دارد چرا همانند سایر مسگران این شغل را رها نکرده و به کار دیگری روی نیاوردی؟ در پاسخ می گوید: مسگری در وحله اول عشق و علاقه من است و صدای چکش از بچگی با من همراه بوده و نمی توانم آن را رها کنم.

 

درخشان می گوید: من در خانواده مسگر قد کشیدم و همه مشکلاتش را می دانم، صداهای گوش خراش و نبود امنیت شغلی را می شناسم اما بازه مبا عشق کارم را ادامه می دهم. کار ما متفاوت است.

 

به گفته وی این صنعت زمینه جذب و اشتغال جوانان را دارد که اگر حمایتهایی نیز از سوی مسئولان صورت گیرد به طور قطع با استقبال جوانان این صنعت رونق بیشتری خواهد گرفت.

 

یک پزشک عمومی گفت: فواید مس برای سلامتی شامل رشد مناسب بدن، استفاده کارآمد و موثر از آهن، واکنش‌های مناسب آنزیمی و نیز بهبود سلامت بافت‌های همبند، مو و چشم است.

 

حسین صفدری این ماده را برای جلوگیری از پیری زودرس و تولید انرژی بسیار مهم عنوان کردو گفت: علاوه بر این موارد، ریتم قلبی منظم، غده تیروئید تنظیم شده، کاهش نشانه‌های مرتبط با التهاب مفاصل، درمان سریع زخم، افزایش تشکیل گلبول‌های قرمز خون و کاهش کلسترول سایر مزایای مس برای سلامتی است.

 

وی با بیان اینکه مس برای سلامت کلی بدن بسیار ضروری است و فرآیند متابولیک طبیعی در ارتباط با اسیدهای آمینه و ویتامین‌ها را قادر می‌سازد افزود: این ماده داخل بدن تولید نمی‌شود ، بنابراین باید از طریق منابع خارجی وارد بدن شود.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

صفدری اضافه کرد: مس سومین ماده معدنی در بدن بوده و تقریبا توسط پروتئین پلاسمای خون با نام سرولوپلاسمین حمل می‌شود.

 

این پزشک عمومی در ادامه با اشاره به اینکه پخت و پز مواد اسیدی و قلیایی در ظروف مسی یا نگهداری این مواد در چنین ظروفی باعث تخریب غذا می شود اظهار داشت: مس با غذاهای اسیدی واکنش می دهد لذا از پختن غذاهای اسیدی در ظروف مسی پوشش داده نشده باید اجتناب کرد.

 

به گفته صفدری همچنین با خراشیدن یا ساییدن این ظروف در هنگام شست و شو، لایه پوششی محافظ از بین می رود. از خراشیدن این ظروف باید خودداری نمود و در ظروفی که لایه پوششی آنها از بین رفته نباید پخت و پز کرد.