به گزارش گروه اندیشه خبرگزاری شبستان به نقل از روابط عمومی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی: نخستين دور گفت‌وگوي دیني اسلام و هندوئیزم با موضوع «معنویت در اسلام و هندوئیزم» سوم آبان ماه با حضور ابوذر ابراهيمي‌تركمان رييس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي، حجت‌الاسلام‌والمسلمین محسن قمی، معاون ارتباطات بين‌الملل دفتر مقام معظم رهبري، حسن بلخاري، رييس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ایران، حجج اسلام شمس‌‌الله مریجی رییس پژوهشگاه باقر العلوم و حمید پارسانیا، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، احمد مبلغي، عضو مجلس خبرگان رهبري و رييس مركز تحقيقات اسلامي مجلس شوراي اسلامي، محمدجواد صاحبي، رييس شوراي علمي دين‌پژوهان ايران، مرتضي صبوري، معاون مركز گفت‌وگوي اديان و تمدن‌هاي سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي، غلامرضا انصاري، سفير و علي دهگاهي، رايزن فرهنگي كشورمان در دهلي‌نو، «اس آر بهات»، رییس شورای تحقیقات فلسفی هند و شخصیت‌های فرهنگی، مذهبی و اندیشمندان ایرانی و هندی در محل مرکز بین‌المللی هند، برگزار شد.
تمركز؛ اساس معنويت
در مراسم افتتاحيه اين دور از نشست ابوذر ابراهيمي‌تركمان، رييس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي در سخناني با عنوان «معنويت؛ عبور از ظاهر به معني»، گفت: بشر در پاسخگويي به نيازهاي مادي خويش در طول يكصد سال گذشته، تلاش‌هاي فراواني كرده و موفقيت‌هاي زيادي را كسب كرده است. به ويژه در پنجاه سال اخير و با دستيابي به فناوري‌هاي نوين، توانسته سرعت را به طور شگرفي در بسياري از امور افزايش دهد؛ اما با اينهمه در دستيابي به خواسته‌هاي معنوي نه تنها پيشرفت چنداني حاصل نكرده است؛ بلكه در برخي از موارد پسرفت‌هاي زیادی نيز داشته است.
وي در ادامه با طرح اين پرسش كه علت اين موضوع چيست و چرا اينچنين بشر از معنويت فاصله گرفته است؟ اظهار كرد: اگر گرايش به معنويت را راه يافتن به معناي هستي و باطن عالم بدانيم، به يقين در دوران اخير مظاهر مادي از تمركز انسان به معنا و باطن عالم و نيز حقيقت هستي كاسته است؛ زیرا اساس معنويت بر تمركز استوار است. انسان فاقد تمرکز كه انديشه‌اش در ظاهر اشيا متوقف مي‌شود، نمي‌تواند از ظاهر عبور کرده به باطن راه یابد. انسان ظاهربين همه چيز را در محيط ديد جسماني خود مي‌پذيرد؛ اما انسان معناگرا به شهود كه كار دل است روي مي‌آورد.
عصر كنوني، عصر تقويت ديده‌هاي ظاهربين بشر
وي افزود: عصر كنوني عصري است كه ديده‌هاي ظاهربين بشر را تقويت كرده و چشم‌نوازي‌هاي دنيوي او را متوجه خود كرده است؛ اما نه خود واقعي او كه وابسته به منبع هستي است؛ بلكه خودي كه در پندار برای خود ساخته است. این خودِ مجازی گاه تا آنجا انسان را از خود واقعی‌اش دور می‌کند که با مغز دیگران فکر می‌کند و با پای دیگران راه می‌رود.
ابراهيمي‌تركمان ادامه داد: به نظر می‌رسد که در آیین هندو نیز به این مسأله کاملاً توجه شده است. یوگ آناندا (1968) بر این عقیده است که طبق آموزه‌های آیین هندو، همه انسان‌ها دارای سه خصوصیت هستند: انفعال، تحرک و رشد یا خرد. این خصوصیات در همه انسان‌ها با درجات مختلفی وجود دارد و در مجموع به نفع بشریت هستند.
مراقبه، يكي از راه‌هاي حذف اميال افراطی
وي همچنين با گفتن اينكه انسان می‌تواند با استفاده از صفت سوم یعنی خرد خویش، این سه خصوصیت را به منظور حذف امیال افراطی به کار گیرد و نقش استوارتری در ایجاد یک زندگی با انگیزه ایفا كند، افزود: یکی از راه‌های حذف امیال افراطی، مراقبه یا تمرکز است كه مستمر یا مکرر، به فرد کمک می‌کند تا به آرامش درونی دست یابد و پس از آن می‌تواند چهار هدف وجودی انسان را به کنترل خویش درآورد و از بازگشت به مراحل قبلی در سیر مراقبه جلوگیری کند.
عضو شوراي عالي انقلاب فرهنگي همچنين گفت: برای انسانی که از خود دور شده است کار به جایی می‌رسد که حقایق را به سختی درمی یابد و در هر چیز تصرف می‌کند و حتی دین و آموزه‌های دینی را نیز به سود خود مجازی خویش تفسیر می‌کند. در جهان مي‌توان تلقی‌هاي ظاهربینانه از دین و آموزه‌های معنوی را مشاهده كرد که من آن را بی‌خردی می‌نامم و طي آن ارزش‌های دنیوی جایگزین ارزش‌های اخروی و معنوی می‌شود.
سیر در انفس، سریع‌ترین راه شناخت خداوند است
وي سپس گفت: در متون اسلامی شناخت خود واقعی که همان معرفت نفس است؛ نشان از آن است که پیش از آن، خداوند را شناخته است. گرچه خدا را هم از راه سیر در آفاق می‌توان شناخت و هم از راه سیر در انفس. اما سیر در انفس، آسان‌ترین و ملموس‌ترین و سریع‌ترین راه شناخت خداوند است. زیرا در شناخت انفسی؛ حتی آفاق نیز واسطه نیست.
وي در ادامه با بيان اينكه در آیین هندو، راه خروج از درگاه مادیت و ورود به بارگاه معنویت رهایی از تعلقات دنیایی است، اظهار كرد: در آیین هندوئیزم، وجود انسان چهار هدف را دنبال می‌کند. این چهار هدف عبارتند از: امیال جسمانی، فضیلت، رستگاری و تلاش برای درک حقیقت پس از رهایی از امیال دنیایی. در چنین فرایندی، انسانی که به فقر خود و اينكه هستي‌اش از هستي‌بخش به او رسيده است، آگاهی یافته مشتاق درک حقیقت است و با رها کردن نگاه ظاهربین، به نگاه باطن بین و معنانگر روی می‌آورد و در نتیجه به تمرکز یا مراقبه، به سوی رستگاری گام برمی‌دارد. از چنین فردی کمتر انتظار می رود که دست به ظلم بزند.
بشر امروز، حجاب شناخت خویشتن شده
رييس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي با تأكيد بر اينكه بشر، امروز آنچنان در خود گرفتار شده است که خودش حجاب شناخت خویشتن شده و به همین دلیل از معنویت فاصله گرفته است، گفت: امروز معنویت مانند دارو نیست که فقط برای بیماران ضرورت داشته باشد؛ بلکه مانند غذاست که برای هر بشری ضرورت دارد و یکایک انسان‌ها به معنویت نیازمند هستند.
وي همچنين گفت: در زبان عربی و فرهنگ اسلامی، تمام واژگانی که برای بیان دین به کار رفته است همه به معنی راه است؛ واژگانی همچون مذهب، طریقت، شریعت، مسلک و حتی خود واژه دین به معنی راه است. در پس معنای این واژه‌ها، هم به مسیر و هم به حرکت توجه شده است و نمی‌توان با سکون و متوقف شدن به هدف رسید.
وي در تأكيدي در خصوص اهميت آموزش‌هاي معنوي گفت: اگر اين آموزش به اعتقاد نيانجامد و اعتقاد نيز به عمل منجر نشود، وضعيت هماني خواهد بود كه امروز در جهان است. امروز متأسفانه در بين پيروان يك دين كه در اصول، آموزش‌هاي يكساني را ديده‌اند، يكي به سمت افراط‌گرايي و خشونت سوق پيدا مي‌كند و ديگري به سوي صلح و محبت و عشق. در حقيقت غفلت، سبب اصلی این همه کژروی در عالم است. از یک سو غفلت و از سوی دیگر بی‌خردی و جهالت دست به دست هم داده‌اند تا انسان را با سرعت بیشتری از معنویت دور کند.
ابراهيمي‌تركمان در بخش ديگري از سخنان خود ادامه داد: معنویت را نمی‌توان آموزش داد؛ بلکه باید آن را به انسان‌ها چشاند و چشاندن معنویت، تنها کار کسانی است که خود از این باده نوشیده باشند. آموزش دو مرحله دارد از زبان گوینده تا گوش مخاطب و از گوش مخاطب تا دل او. از ابتدای خلقت بشر، سخن‌های نغز و شیوا در قالب‌های شعر و نثر و هنر به گوش بشر رسیده است؛ اما هنوز برای تسهیل عبور آموزه‌ها از گوش و رسوخ در دل، راه‌های اندک و انگشت‌شماری وجود دارد که البته لازم است براي آن، دل‌ها آماده پذیرش شوند.
آمادگي سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي براي ميزباني از دور دوم گفت‌وگوها
رييس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي در پايان سخنانش با قدرداني از برگزاركنندگان اولین دور گفت‌وگوی اسلام و هندوئیزم، اظهار كرد: امیدوارم گفت‌وگوی امروز ما، زمینه شناخت عمیق‌تر و متقابل از یکدیگر در آینده را فراهم كند و بدین منظور آمادگی مرکز گفت‌وگوی ادیان وتمدن‌هاي سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی برای میزبانی دور دوم گفت‌وگوی اسلام و هندوئیزم در سال 1398 در تهران را اعلام می‌كنم.
نظر شما