به گزارش خبرگزاری شبستان، حجت الاسلام والمسلمین دکتر قاسم ترخان، استاد حوزه و دانشگاه در یادداشتی به مناسبت فرا رسیدن ایام سوگواری حضرت سیدالشهدا(ع)، به بررسی و تحلیل جایگاه حضرت سیدالشهدا(ع) در برابر سایر معصومین(ع) و نیز اهتمام این بزرگواران(ع)، به هرچه باشکوه تر برگزار شدن عزای سالار شهیدان(ع)، پرداخته است که در ادامه به حضورتان تقدیم می شود:
شکی نیست که در متون روایی و حدیثی؛ احادیث فراوانی، در باب امتیازات ویژه حضرت سیدالشهدا(ع) وارد شده است و این درحالی است که این امتیازات ویژه، برای سایر معصومین(ع) به این شکل وارد نشده است؛ از جمله اینکه در کتاب شریف بحار الانوار آمده است: «إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى عَوَّضَ الْحُسَیْنَ(ع) مِنْ قَتْلِهِ أَنْ جَعَلَ الْإِمَامَةَ فِی ذُرِّیَّتِهِ وَ الشِّفَاءَ فِی تُرْبَتِهِ وَ إِجَابَةَ الدُّعَاءِ عِنْدَ قَبْرِه».
1ـ بحث انتقال مقام امامت به نسل امام حسین(ع)؛ از حضرت امام محمّدباقر(ع) و امام صادق(ع) روایت شده است. خداى سبحان، در عوض شهادت امام حسین(ع)، مقام امامت و ولایت را نصیب ذریه پاک آن بزرگوار نمودند و شفای امراض را نیز، در تربت مقدس آن حضرت(ع) و مستجاب شدن دعا را، نزد قبر مبارک آن بزرگوار قرار دادند.
2ـ شفا در تربت امام حسین(ع)؛ در روایت پیشین به این امر تصریح شده است که، خداوند به پاس قدردانی از کاری که حضرت سیدالشهدا(ع) انجام دادند، تربت پاک ایشان را شفای دردها و امراض قرار دادند. اهمیت این پاداش آن هنگام روشن می گردد که بدانیم از نظر فقه اسلامی، خوردن خاک حرام است و تنها خوردن کمی از تربت سیدالشهداء(ع)، آن هم به قصد شفای امراض، از این حکم مستثنی شده است.
3 ـ استجابت دعا نزد قبر سیدالشهداء(ع)؛ استجابت دعا از جمله امتیازاتی است که نه تنها در حدیث امام باقر(ع) و امام صادق(ع)، به آن تصریح شده است، بلکه در روایتی دیگر بیان شده است که امام هادى(ع)، در زمان بیماری، کسى را به حائر حسینی فرستادند، تا برای شفای حضرتش(ع) در آن جا دعا نماید. متن روایت از این قرار است:
ابوهاشم جعفری که از اصحاب امام هادی(ع) است، روایت می نماید: وقتی امام هادی(ع) بیمار بودند به من فرمودند: «کسی را برایم به حائر حسینی بفرستید تا دعا کند.» ابوهاشم این ماجرا را به علی بن بلال می گوید. او در جواب می گوید: امام هادی(ع) خود حائر حسینی است؛ یعنی دارای حرمت است. ابوهاشم باز به نزد امام(ع) برمی گردد و ماجرای دیدارش با علی بن بلال را بازگو می نماید. حضرت هادی(ع) در پاسخ می فرمایند: «رسول خدا(ص) که حرمت او و هر مؤمنی بزرگ تر از حرمت خانه خدا است، کعبه را طواف می کردند و حجرالاسود را می بوسیدند و خدای سبحان به ایشان فرمان داده بودند که در عرفه، وقوف نمایند.»
4ـ نماز در حائر حسینی؛ این نکته را نیز می دانیم که، نماز در مسافرت، با شرایطی که در رساله های عملیه آمده است، شکسته اقامه می شود، اما مسافر می تواند در چهار موضع، نمازش را شکسته یا تمام بخواند. یکی از این مواضع، حائر حسینی است. روایاتی که در این باب وارد شده است؛ اساساً چنین حکمی است و بیانگر اهمیت و ویژگیِ حرم و مرقد مطهر حضرت سیدالشهدا(ع) است.
بر این اساس؛ نوبت به این سؤال می رسد که، عصمت امامان معصوم(ع)، چگونه با برتری مقام امام حسین(ع) از دیگر امامان(ع) سازگاری دارد؟
در پاسخ باید گفت: اگرچه همه معصومان(ع) دارای مقام ولایت تکوینی هستند و از مقام عصمت نیز برخوردار هستند، اما هیچ محذوری وجود ندارد که مقام عصمت و ولایت آنها در یک رتبه نباشد و به اصطلاح علمی در مرحله ثبوت، هیچ امتناعی ندارد که مقام ولایت به نحو تشکیک برای آنها ثابت باشد و مقام عصمت یکی، بیشتر از دیگری باشد. به عبارت دیگر، اگرچه فی حد نفسه، اشکالی ندارد که مقام عصمت یک امام(ع)، بالاتر از امام دیگر باشد و به همین جهت، امتیازات ویژه‌ای را به خود اختصاص دهد. اما دلیلی نیز وجود ندارد که اثبات نماید که این امتیازاتی که به یک امام(ع) داده شده است و به امام دیگر داده نشده، حتماً بر اساس اختلاف مقامات آنها بوده؛ بلکه این احتمال قویاً داده می شود که مقامات ولایت و عصمت آنها یکسان بوده است، اما عوامل دیگری اقتضا کرده اند که، خداوند ویژگیهای یادشده را به حضرت سیدالشهدا(ع) اعطاء کرده باشند.
اما چه عاملی با فرض یکسان بودن مقامات معصومین(ع)، در این امتیازات دخالت داشته اند؟ مطالب زیر می تواند پاسخ این سؤال را در اختیار شما قرار دهد:
الف؛ ائمه معصوم(ع) به جهت این که الگویی کامل برای هدایت انسان ها هستند، باید در هر شرایط و موقعیت، بهترین رفتار و روش را در معرض دید انسانها قرار دهند تا عملاً انسان ها بیاموزند که در شرایط متفاوت، می بایست چه رفتار مناسبی را اتخاد نمایند. زمان جنگ صلح نکنند و زمان صلح، جنگ و... به عبارت دیگر؛ با این که همه امامان(ع)، جلوه کاملى از صفات و اسماء الاهى بودهاند، شرایط خاص و ویژگیهای زمانه، باعث می شده که جنبه هایی از شخصیت آنها تجلی پیدا کند و به فعلیت برسد و آنها، مظهر یک اسم از اسمای الاهی گردند.
در این بین موقعیت و شرایط امام حسین(ع) بسیار ویژه بوده است. در این شرایط امام(ع) توانست هم اسلام را از نابودی نجات بخشد و هم تمام ابعاد اسلام واقعی را، عملاً برای جهانیان ترسیم نماید و به نمایش بگذارد. به تعبیری؛ در حادثه کربلا، خصوصاً روز عاشورا؛ ما شاهد بروز و ظهور همه فضائل و خوبیها از وجود مقدس حضرت سیدالشهدا(ع) و یاران باوفایشان هستیم، در حالی که برای امامان(ع) دیگر، این شرایط و امکان فراهم نشد که همه ویژگیها و فضائل خود را در معرض دید حقیقت جویان و معرفت طلبان قرار دهند و این البته به مقتضای وظیفه ای بود که برعهده آنان می بوده و باید بیان کرد: هر شرایط خاصی، رفتار خاص خود را نیز می طلبد.
ائمه (ع) موظف بودند، الگوی رفتاری و مناسب همان شرایط را به بشریت ارائه دهند؛ یعنی این محدودیت از سوی شرایط می بوده که رفتار الگویی محدودی را اقتضا می کرده است. بدین ترتیب؛ جامع ترین درس ها از امام حسین(ع) به ما رسیده است. از این جهت بزرگداشت امام حسین(ع)، بزرگداشت تمام اهل بیت(ع) و دیگر امامان(ع) است و توجه بیشتر به کربلا؛ توجه بیشتر به درس های جامعی است که کربلا به انسانها می دهد و هدف از این رویکرد نیز این است که درسهای عاشورا، هرگز فراموش نگردند.
به همین دلیل کسی که از امام حسین(ع) یاد می کند، گویی تمام معصومین(ع) را یاد کرده است.
ب؛ شکی نیست که امام حسین(ع) در کربلا به فجیع ترین وضع ممکن به شهادت رسیده است و تمامی مصائب و مشکلاتی که در طول تاریخ، برای پیامبران(ع) و امامان(ع) به وجود آمده است، تنها بخشی از جنایات موجود در کربلا می بوده، بنابراین، این فجیع ترین حادثه ها، می بایست، با بهترین عزاداری ها همراه باشد تا حق صاحبش ادا گردد. از این جهت رویکرد امامان(ع) نیز در ایام سوگواری سیدالشهدا(ع)، اقامه عزا به بهترین شکل ممکن می بوده است.
نظر شما