به گزارش خبرنگار تئاتر شبستان، دومین نشستِ تحلیلی گفتمان تئاتر مقدس با حضور ایرج افشاری اصل؛ پژوهشگر و کارگردان، صمد چینی فروشان؛ منتقد و پژوهشگر، مهرداد رایانی مخصوص؛ نویسنده، کارگردان و عضو هیات علمی دانشگاه و مهدی نصیری؛ رییس کانون ملی منتقدان تئاتر در سالن جلسات خبرگزاری دفاع مقدس برگزار شد.
صمد چینی فروشان در این نشست با بیان اینکه حضور رزمنده های هنرمند پس از انقلاب نقش تاثیرگذاری در شکل گیری ارتباط جامعه و تئاتر داشت، گفت: در جریان پیروزی انقلاب اسلامی، نوعی نمایش های خیابانی شکل گرفت که اگرچه ساده اما تاثیرگذار بودند. در جبهه ی جنگ نیز نمایش هایی برای رزمندگان اجرا می شد که در انتقال ارزش فرهنگی تئاتر و آشنایی مردم با تئاتر نقش موثری داشتند. تئاتر در ایرانِ پیش از انقلاب، به نوعی روشنفکرانه بود و تنها قشرِ خاصی از مردم به تماشای تئاتر می آمدند. با رونقِ تئاتر دفاع مقدس در سالهای پس از انقلاب، اقشار مردم با تئاتر آشنا شدند و تئاتر دفاع مقدس به نوعی بهانه ی آشتی مردم با هنر نمایش بود. تئاتری که در دوران جنگ، بیشتر نقش تبلیغی داشت و بعدها وجه تحلیلی آن پررنگ شد.
وی ادامه داد: تئاتر دفاع مقدس که در سالهای دهه ی هفتاد شمسی روزهای درخشانی را پشت سر گذاشت، پس از آن اوج و فرودهایی را تجربه کرده است. همایش ها و جشنواره های مختلفی در این باره برگزار شده، تعداد قابل توجه ای کتاب شامل نمایشنامه ها، مقالات و پژوهش ها به چاپ رسیده و آثاری روی صحنه رفته اما نکته ای که باید بیشتر مورد توجه قرار بگیرد، روز آمد سازی تئاتر دفاع مقدس و یا تئاتر مقاومت است. باید بدانیم تئاتر مقاومت اینک در کدام مرحله از دوران خود قرار داد و این مهم نیازمند تحقیق و پژوهش است.
منتقد با سابقه ی تئاتر ایران اضافه کرد: طراحی برنامه ی بلند مدت و یک جور روشنگری درباره ی اهداف تئاتر دفاع مقدس از ضروریاتی است که باید به ٖآن پرداخته شود. جلسات مختلف و گفت و گوهایی در این مورد انجام شده اما تا زمانی که این برنامه واقعا عملی نشود، موقعیت متزلزل تئاتر مقاومت بهبود نمی یابد و به روشنی قطعی درباره ی مفاهیم و اهداف این گونه ی نمایشی دست نمی یابیم.
چینی فروشان با بیان اینکه نمایش های دفاع مقدس در دهه ی هفتاد به لحاظ معنوی و ارتباط با تماشاگر موفق بودند، گفت: من تئاترهایی را از آن دوران به یاد می آورم که هنگام تماشای شان می گریستم. شمار بیشتری نمایش دیده ام که پس از تماشای شان خود را بابت وقتی که صرف کرده بودم، سرزنش کردم. برای من سئوال پیش آمد که چرا وضعیت تئاتر دفاع مقدس این گونه است و این آغازی برای پژوهش های من در این حوزه بود.
صمد چینی فروشان با تاکید بر اینکه هیچ پژوهش عملی در حوزه ی تئاتر دفاع مقدس انجام نشده است، توضیح داد: اینکه تئاتر مقاومت همچنان به نسل جوان بی تجربه و دیدگاه تبلیغاتی شعاری متکی است، نشان از ضعف ماست و هنوز به مرحله ی تحلیل نرسیدیم. این در حالی است که شرایط منطقه ی ما بسیار خطرناک تر از گذشته است.
چینی فروشان یادآور شد: چیزی که می تواند تئاتر مقاومت را به لحاظ قدرت ارتباط با جامعه به دوران درخشان گذشته بازگرداند، حرکت به سوی تئاتری است که دغدغه های مردم را مطرح کرده و برای آن ها علاقه مندی بوجود بیاورد. ما به تئاتری نیاز داریم که دغدغه های امروز را طرح کند و یا برای مردم سئوال ایجاد کند و یا به سئوال های آنان پاسخ بدهد. این اتفاق به راهکارهای ساختاری و اصلاحاتی نیاز دارد که نخستین آن ها تدوین یک برنامه ی ده ساله است. برنامه ای که بر اساس پژوهش ها بتواند مردم را دوباره نسبت به تئاتر دفاع مقدس حساس کند و آن را به عنوان یک نیاز اجتماعی مطرح سازد.
وی گفت: یکی از دلایل علاقه مندی مردم به تئاتر دفاع مقدس در دهه ی شصت و هفتاد، میل به کشف و دانستن بیشتر درباره ی جنگ بود. تماشاگر می خواهد که مسائل را از راویه ی نگاه تازه واکاوی کند و غیر از این باشد حوصله اش از داستان های هزاربار گفته شده، سر می رود. تئاتر امروز و فردای دفاع مقدس اگر می خواهد توفیقی داشته باشد باید به پرسش های تماشاگران پاسخ بدهد.
نظر شما