خبرگزاری شبستان- خراسان جنوبی؛ به تعبیر حضرت آیت‌الله خامنه‌ای (مدظله العالی) «امروز جامعه مدّاح کشور، فرصت بسیار بزرگی را در اختیار دارد؛ شما مجالسی تشکیل می دهید؛ جمعیّت‌های بزرگ، گاهی جمعیّت‌های هزاران نفری و غالباً هم جوان جمع می شوند پای منبر شما و پای خواندن شما و مدیحه‌سرایی و مرثیه‌خوانی شما؛ از این فرصت بهتر؟ این‌همه مخاطب، این‌همه دل آماده شنیدن و نوشیدن، این همه نفوس آماده تربیت شدن در اختیار شما هستند؛ این فرصت است. این فرصت را مغتنم بشمرید؛ از این فرصت بهترین استفاده را بکنید.»
در این راستا به بهانه فرارسیدن ایام محرم و عزاداری سید و سالار شهیدان(علیه السلام) خبرگزاری شبستان از «کربلایی مهدی سبزه کار» یکی از مداحان برجسته بیرجندی دعوت کرد تا با حضور در دفتر این خبرگزاری، پاسخگوی سوالات خبرنگاران شبستان باشد. وی از سن 17 سالگی کار مداحی را آغاز کرده و امسال بیست و سومین سال مداحی او برای اهل بیت علیه السلام است.
* ابتدا خودتان را معرفی بفرمایید.
مهدی سبزه کار هستم، متولد اردیبهشت 1356 در بیرجند، تحصیلاتم دیپلم و شغلم آزاد است.
* شروع مداحی‌تان برای‌مان بگویید.
یادم می‌آید دوران دبیرستان در مدرسه مداحی می کردم و اولین جلسه ام برمی گردد به دوران راهنمایی که در منزل اسدی نژاد از جلسات قدیمی شهر یک نوحه خواندم اما به طور حرفهای از سال 75 شروع به مداحی كردم. البته زمان پنجم دبستان یک روز زنگ تفریح سر کلاس با صدای بلند برای بچه ها قرآن می خواندم که یک دفعه معلمم آقای شاهوردی آمد که چه خبره بچه‌ها چرا سر و صدا می کنید و گفت کی داشت قرآن می خواند و همه من را نشان دادند و به من گفت بیا دفتر کارت دارم که من ترسیده بودم. فکر کردم قرار است مرا تنبیه بکند اما گفت فردا سر صف قرآن بخوان، خیلی خوب خواندی و روز بعد بعد از اتمام آیات قرآن با همان لحن و صوت قرآن گفتم «بچه ها خداحافظ» که همه زدند زیر خنده و تا مدت ها، بخاطر این «سوتی» بچه ها مرا دست می انداختند و منم مدرسه نمی رفتم چون اذیتم می کردند اما معلمم من را خانه معلم کلاس قرآن فرستاد و برای معلم راهنمایی (مقطع تحصیلی بعد) نامه نوشت که از این دانش‌آموز برای قرآن و سرودها استفاده کنید. در واقع حمایت یک معلم مسیر زندگیم را به این مسیر کشاند.
* در زمینه مداحی از چه اساتیدی بهره جسته‌اید؟
مداحی را پیش اساتید بزرگ شهر «سید مرتضی چهره‌آسا» و «حاج سعید صباغی« فرا گرفتم. قبلا شاید برای تهیه یک فیلم و یا سی دی مداحی باید از تهران سفارش می دادیم تا نگاه کنیم اما اکنون خیلی راحت در فضای مجازی، هرچه بخواهیم، دسترسی به آن آسان است.
*با کدام مداح استان بیشتر ارتباط دارید؟
آقای صباغی فوق العاده مطالعه و اطلاعات بالایی دارند. خدا را شکر بیرجند مداحان غنی دارد اما از مداحان با اخلاص و با تواضع که همیشه برایم الگو بودند و خیلی دوستشان دارم و از ایشان خط و مشی گرفتم حاج آقای نجف زاده هستند چون همیشه شعر خواندن ایشان از روی اخلاص است. وقتی یک مداحی با اخلاص و اهل گریه باشد روی مستمع اثر می‌گذارد.
* از نظر خودتان بزرگترین عیب و حسن شما در مداحی چیست؟
نمی توانم هر شعری را بپسندم و خیلی سخت پسند شدم که کدام شعر را انتخاب کنم و این شاید یک عیب باشد. حسن کارم این است که برای جلسه امام حسین علیه السلام تمام تلاشم این است که سر موقع در جلسه حضور یابم و همیشه معتقدم که در جلسات که قرار است مداحی کنم به امام حسین علیه السلام قول داده ام وآقا منتظر من است. خیلی جلسات بوده که من رفته ام و نشسته ام تا مردم بیایند.
* آیا توانسته‌اید برای امام حسین (علیه السلام) كاری كنید؟
نه، هیچ کسی نمی تواند برای امام حسین علیه السلام کاری کند. در قبال خون سید الشهدا همه کم می آورند اما همیشه تلاش دارم تا قدمی در مسیر ایشان بردارم چون اطمینان دارم صد برابر پاداش و اجر می دهند.
*اهل مطالعه هستید؟ چه كتبی را مطالعه می‌كنید و چند كتاب معرفی كنید.
بله، حداقل روزی یک ساعت مطالعه می کنم چون باعث پیشرفت می شود. مداح اگر مطالعه نداشته باشد شاید یک مقطعی اوج بگیرد اما خیلی زود تکراری می شود. بیشتر کتب شعر و مقتل و مذهبی مطالعه می کنم مانند شاهکار آفرینش، در کربلا چه گذشت و لهوف.
* نیاز یک مداح و مداحی امروز از نظر شما مطالعه است یا تجربه؟
علم و تجربه دو بال است که می تواند مداح را به اوج برساند. با مطالعه و علم تنها بدون تجربه و پای منبر نشستن هیچ وقتی یک فرد نمی تواند مداح موفقی بشود. برخی می گویند صدا خیلی ملاک است در مداحی، اما من می گویم نه؛ در مداحی مطالعه مهم است و گاهی شده در جلسه فقط صحبت کردم و اطلاعاتی به مردم دادم و گریه کردند.
* آیا تاكنون كلاس مداحی داشتید؟
بله، کلاس مداحی داشتم و الحمدالله بعضی از جوانان از همین کلاس ها بیرون آمدند که با اخلاص هستند و از صمیم دل احساس خرسندی می کنم که باعث و بانی این شده ام که فردی بیاید طرف امام حسین علیه السلام و مداحی کند.
*عوامل پیشرفت در مداحی از نظر شما چیست؟
اخلاص لازمه مداح است اما مطالعه و جلسات هفتگی و تکرار و تمرین زیاد عامل پیشرفت می شود چرا که کار نیکو از پُر کردن است.
* شاعرانی كه از اشعار آنان استفاده می کنید چه كسانی هستند؟
امروزه تعداد شاعران زیاد است. یک زمانی برای پیدا کردن یک شعر باید کلی کتاب را می چرخیدیم و زیر رو می کردم تا چند شعر تاثیرگذار انتخاب کنم اما اشعار «یوسف رحیمی و علی اکبر لطیفیان» را بیشتر استفاده می کنم.
در بیرجند یا شاعر کم است و یا به شاعران استان بها داده نمی شود یعنی یک مداح باید منتظر بماند تا یک شعری از شاعران قم و تهران منتشر شود و ما استفاده کنیم. استان در باب شعر مصیبتی ضعیف است و کم داریم و سعی می کنم اشعار مداحان کشوری مثل آقای طاهری را بگیریم چون خیلی اشعار اثرگذاری استفاده می کنند.
* دوست دارید مخاطب شما چگونه و از چه قشری باشد؟
در تشکیلات امام حسین علیه السلام همه قشری هستند از شیرخواره تا پیرمرد و این تشکیلات ویژه سن خاصی نیست. همه باید از این دریای عظیم معرفت بهره مند شوند اما جوانان باید بیشترین فیض را بگیرند چون اگر دشمن جوانان را به انحراف بکشانند مملکت منحرف می شود که الحمدالله کارهای فرهنگی عظیمی در این سال ها شده و جوانان انقلابی داریم.
* اگر مداح نبودید در هیئت چه كاره می‌شدید؟
اگر مداح نبودم در هیات علمدار می شدم چون از حضرت ابوالفضل علیه السلام پرچم دار امام حسین علیه السلام برای خودم الگو می گرفتم. یکی از درخواست های حضرت موقع شهادت این بود که مرا به سمت خیمه ها برنگردانید چرا که که از اهل خیمه بدانند علم بر زمین افتاده به منزله قبول شکست است و من علمداری امام حسین علیه السلام را قلبا دوست دارم.
* مداحی سخت است یا آسان؟
مداحی هنر است. اگر هنرش را یاد داشته باشیم آسان است اما اگر این هنر را ندانیم سخت است چون مداح باید بداند چی بخواند، از کی بخواند و کجا بخواند و این هم پشتکار زیادی می‌خواهد و با این مهم مداحی آسان و لذت بخش است.
* چه نمره ای در مداحی به خودتان می دهید؟
من نمی توانم به خودم نمره بدهم ولی واقعاً تلاش می کنم و برای مستمع ارزش قائل می شوم و آن ها را افرادی فهیم می دانم و به گونه ای نیست که بلافاصله شعری را بردارم و بخوانم؛ قبل از آن که مجلسی برگزار کنم حتماً مطالعه دارم و به نوع شعر و سن و سال مستمع توجه می کنم. البته به نظرم نمره را باید امام حسین علیه السلام بدهند.
* جلسات و هیات های مذهبی که می روید را چگونه انتخاب می کنید؟
جلسه را به حضرت زهرا سلام الله علیها و امام حسین علیه السلام قول می دهم نه به افراد و برایم مهم نیست که در آن جلسه می خواهد پنج نفر باشد یا پنج هزار نفر؛ مهم این است که جلسه اثرگذاری داشته باشد. گاهی جمعیت کثیری پای جلسه هستند اما هیچ بار مثبتی گرفته نمی شود اما زمانی همان پنج نفر خودشان عالمی می شوند. خدا روشکر تاکنون نشده که برنامه ام خالی باشد اما جلسه ای را به لحاظ اقتصادی یا جمعیت رد کنم.
* جلسه شاخص و اثرگذاری که از آن روحیه می گیرد.
هیات روضه الرضا در خیابان منتظری 24 که مداح ثابتش هستم و 99 درصد این هیئت جوانان هستند که در ایام ماه صفر پای پیاده به زیارت امام رضا علیه السلام می روند و در شب های محرم بیش از 2 هزار نفر جمعیت دارد و گاهی بعد از اتمام جلسه اثرگذاری را در آنان مشاهده می کنم و بارها و بارها پدر و مادران این جوانان خیلی تشکر می کردند که روضه خیلی روی فرزند ما تاثیر گذاشته و تا چند روز تحول درونی عجیبی داشته است.
* کدوم روضه از واقعه کربلا شما را خیلی محزون می کند؟
روضه طفلان امام حسن علیه السلام و وداع امام حسین علیه السلام با حضرت زینب سلام الله علیها. چرا که مظلومیت طفلان امام حسن علیه السلام به پدرشان شبیه است. در طول سال کم روضه این عزیزان خوانده می شود درحالیکه حضرت قاسم علیه السلام تنها کسی بود که دشمنان ۲ بار بر بدن مطهرش اسب تاختند و روضه وداع عجیب هست « قَدْ عَجِبَتْ مِنْ صَبْرِک َ مَلآئِکَةُ السَّماواتِ، آنچنانکه رشتگانِ آسمان ها ازصبر و شکیبائى تو به شگفت آمدند».
* نظر شما درباره سیاسی شدن جلسات اهل بیت چیست؟
متاسفانه برخی می گویند ما با سیاست کاری نداریم در حالی که امام حسین علیه السلام در آن دوران سیاسی ترین شخص زمان خودشان بودند و با قیام خونین خود نشان داد که مرز سیاست از دیانت جدا نیست و باید یک مداح سیاسی باشد و با سیاست آشنایی داشته باشد در غیر این صورت بسیار راحت تهاجم فرهنگی در او اثر می کند.
* روشنگری های شما در جلسات مستقیم است یا غیر مستقم؟
بعضی وقت ها شرایط ایجاد می کند مطلبی مستقیم گفته شود همانگونه که رهبر انقلاب گاهی حرف هایشان را مستقیم و به صراحت می فرمایند و ما باید به شدت گوش به فرمان مقام معظم رهبر باشیم و سخنان ایشان را برای خودمان الگو بدانیم؛ نگاه ما به جناح و گروه های سیاسی نیست بلکه تمام حرف و صحبت های ما برگرفته از سخنان مقام معظم رهبری است.
*خط قرمزهای شما در مداحی؟
خط قرمز من ولایت فقیه و شهدا است و بشدت ناراحت می شوم که اگر خدای نکرده به شهدا و مقام ولایت و کسانی که جان و فرزندنشان را در راه اهل بیت علیه السلام فدا کردند، توهین شود.
* مداحی در زندگی شخصی شما تاثیر داشته است؟
مداح مانند آب است که همه چیز را تطهیر می کند. آب پاکی دارد اما اگر همین آب ثابت بماند می گندد. مداح باید همیشه پالایش درونی داشته باشد در غیر این صورت از مداحی اش لذت نمی برد. گاهی چه زیبا امام حسین علیه السلام درس اخلاق و محبت به ما یاد می دهند؛ در آخرین وداع امام (علیه السلام) با اهل بیت در ظهر عاشورا پس از سوار شدن امام (علیه السلام) بر مرکب، یکی از دخترانش مقابل مرکب امام قرار گرفت و درخواست کرد او را نوازش کند و امام با اینکه قلبشان مملو از داغ عزیزان بود اما گفته دختر کوچکشان را رد نکردند و با مهربانی و عاطفه تمام از اسب پایین آمدند و او را نوازش کردند و به سوی خیمه ها باز گرداندند. این حرکت عاشورا در زندگی من بسیار تاثیر گذاشت.
* چه اتفاق خوبی در زندگی را از عنایت اهل بیت علیه السلام می دانید؟
همه زندگی من از عنایت اهل بیت علیه السلام است. وقتی در سفر کربلا بودم فرزند شش ماهه ام از دنیا رفت و صبر کردند تا من خودم او را دفن کنم و بعدها بخاطر ازدواج فامیلی که داشتیم گفتند دیگر شاید صاحب فرزند نشوید. در سفر دیگری که به کربلا داشتم، متوسل به اهل بیت و امام جواد علیه السلام در کاظمین شدم و از آن حضرت خواستم که معجزه ایشان را در زندگی خود ببینم و حالا بعد از ۱۰ سال تفاوت با فرزند اولم خدا دو فرزند به من عنایت کرده است.
* سال گذشته روز عاشورا فرزند 5 ساله شما در هیئت مداحی کرد چقدر علاقه دارید که راه شما را ادامه بدهد؟
دو ماه است که شعر و سبک خود را به همسرم داده ام تا با او تمرین کنند به گونه ای که حلاوت مداحی به او چشیده شود نه اینکه مجبورش کنم. بیشتر سعی کردم او را عاشق مداحی کنم. سال گذشته در سن پنج سالگی در جلسه رسمی هیات مسجد سجادشهر بیرجند که بسیار عظیم و بزرگ است مداحی کرد و نام امام حسین علیه السلام را از زبان بچه ای بی گناه شنیدن بسیار اثرگذار است.
* نقش والدین و لقمه حلالشان در زندگی شما؟
کسانی که وارد تشکیلات امام حسین علیه السلام می شوند اثر شیر پاک مادر و لقمه حلال پدر بوده است. اگر دعای خیر پدر و مادر پشت سر فرزند باشد در تشکیلات امام حسین علیه السلام جایگاهی خواهد داشت در غیر این صورت شاید یک مقطعی بیاید اما خیلی زودنه از گردونه خارج می شود. لقمه حرام، حرف های امام معصوم را بی اثر می کند چرا که امام حسین علیه السلام پیش از ظهر عاشورا در کربلا صحبت‌های زیادی کرد ولی هیچ کدام اثر نمی کرد. در آخر حضرت فرمودند« فَقَدْ مُلِئَتْ بُطُونُکُمْ مِنَ الْحَرَامِ ؛ چون شکم‌های شما از حرام پرشده است، حرفهای من در شما اثر نمی گذارد».
* دوست دارید تا كی به فعالیتتان ادامه دهید؟
کار مداحی و نوکری اباعبدالله بازنشستگی ندارد و تا هر زمانی که آقا اجازه بدهد ادامه می دهم. چون معتقد هستم که هیچ کسی خودش در این راه نمی آید و به او الهام شده یا انتخاب می شود. گاهی از یک خانواده پنج نفره که از پدر و مادر یکی هستند و تربیت همه مساوی بوده اما یکی حسینی می شود. همیشه از امام حسین علیه السلام می خواهم که این توفیق رو از من نگیرد تا زمانی که نفس می کشم برای ارباب عرض ادب کنم.
هرگز نگویمت که بیا دست من بگیر عمری گرفته‌ای زعنایت رها مکن
تاکنون آیا دیداری با مقام معظم رهبری داشته اید؟
سه سال برنامه ریزی شد با مداحان در ولادت حضرت زهرا سلام الله علیها به دیدار رهبرمعظم انقلاب برویم اما هر سه سال کربلا ماموریت داشتم. اما خیلی آرزو دارم مقام معظم رهبری را از نزدیک ببینم.
* چندبار کربلا مشرف شده اید؟
بزرگترین توفیق زندگیم خدمت به زائران ابا عبدالله علیه السلام از سال 87 بوده که به عنوان مداح کاروان های زیارتی از طرف بعثه مقام معظم رهبری سالی چند مرتبه به عتبات عالیات می روم و همیشه شعارم برای خودم این است که مبادا سفر قبلی از این سفر بهتر باشد و خدا رو شکر زائرانی که تاکنون در سفرهای مختلف همراهشان بودم اکثریت راضی بودند و هنوز کسی نگفته است که از عملکرد و یا اطلاعتم ناراضی است.
* دو بیت شعری که دوست دارید و با آن منقلب می شوید.
خواهم ز خدا که بی ولایم نکند /غرق گنهم ولی رهایم نکند
یک خواسته دارم از خدای تو حسین / در هر دو جهان از تو جدایم نکند
* اگر توصیه خاصی به سخنرانان و مداحان برای هر چه بهتر بهره بردن از ماه محرم و صفر دارید بفرمایید.
وقتی نعمتی داریم قدر نمی دانیم اما زمانی متوجه این نعمت عظیم می شویم که آن را از ما بگیرند. شاید قدر جلسات عزاداری و ماه محرم و صفر را کسانی که اسیر خاک شدند بهتر بدانند؛ باید از فرصت طلایی و استثنایی این ایام که خدا در اختیار ما گذاشته است بهترین و بیشترین بهره را ببریم و ثانیه به ثانیه این ایام را قدر بدانیم چرا که نفس کشیدن تسبیح و عبادت می شود اگر در راه خدا و اهل بیت علیه السلام باشد.
نظر شما