امروز مساجد می توانند چون صدر اسلام درجهت دهی به اقتصاد نقش آفرین باشد

خبرگزاری شبستان:  آنچه از بررسی نقش مسجد در صدر اسلام به دست می‌آید، جامعیت مسجد در همه زمینه‌های عبادی، سیاسی، فرهنگی، آموزشی، نظامی، قضایی وا قتصادی بوده است و محور همه آنها امامت و پیشوایی در مسجد است که به عنوان مهم‌ترین مسئله در ساختار و پیکره این مکان مقدس مطرح است.
 

اهمیت این موضوع در ساختار مسجد به اندازه‌ای است که در زمان حضور پیامبر اکرم (ص) در مدینه، شخص ایشان عهده‌دار اداره مسجدالنبی (ص) بود و در غیاب ایشان امامت مسجدالنبی بر عهده کسی بود که آن بزرگوار، او را تعیین می کردند.

مسجد کارکردهای بسیاری دارد که از جمله آنها کارکرد اقتصادی و تاثیری است که بیشتر از طریق موعظه، نصیحت و بیان احکام خرید و فروش و انجام کارهای اقتصادی صورت می‏گیرد.

تاکید فراوان حضرت رسول اکرم (ص) و ائمه اطهار علیهم السلام مبنی بر رعایت انصاف و عدالت در انجام معاملات و انجام دادن کار اقتصادی تنها با هدف رضایت خداوند و رفع حوائج و نیاز مسلمانان زمینه‏هایی برای ایجاد رقابت سالم و تاثیر در روند معاملات و کارهای اقتصادی هستند.

در همین زمینه سرویس مسجد و کانون های مساجد در گفتگو با کارشناسان، نظرات آنها را در زمینه نقش مسجد در تحقق شعار سال با عنوان جهاد اقتصادی جویا شده است.

حجت الاسلام محسن غرویان، رییس دفتر مطالعات و پژوهش‌های مرکز رسیدگی به امور مساجد، مسجد را مشوقی تأثیرگذار در صحنه‌های اقتصادی کشور می داند و معتقد است: نقش مسجد به عنوان یک پایگاه دینی در تبیین ابعاد مختلف جهاد اقتصادی برای آحاد افراد جامعه ارزنده است.

وی می افزاید: امام جماعت یک مسجد می تواند با توجه به پیام مقام معظم رهبری در سخنرانی‌ها و برنامه‌های مسجد، مردم را به سمت تحقق جهاد اقتصادی تشویق کند چرا که در این زمینه نیز روایات بسیاری از ائمه اطهار(ع) نقل شده است.

حجت الاسلام غرویان با تأکید بر اینکه در مسجد همه اقشار جامعه حضور می‌یابند، تصریح می کند: یکی از پایه‌های رشد اقتصادی کشور تعاون است، وقتی اقشار مختلف در مسجد حضور می‌یابند زمینه برای تعاون و همکاری بین اقشار مختلف فراهم می‌شود در این صورت امام جماعت مسجد است که می‌تواند روایات و آیات پیرامون تعاون و همکاری را در این زمینه در مسجد مطرح و سطح آگاهی مردم را ارتقا بخشد.

وی بر لزوم تبیین مفاهیم جهاد و عزت اقتصادی از سوی مسئولان و متولیان مساجد تأکید و اذعان می کند: قدرت سیاسی و اقتصادی در بعد صنعت کشاورزی و تکنولوژی باید در جامعه اسلامی مورد توجه قرار گیرد چرا که از همه اقشار در مساجد حضور می‌یابند و اگر ذهن‌شان در مسیر مسایل اقتصادی جهت داده شود در رفتارشان نیز تاثیر می گذارد
 

مشاوره های اقتصادی در مساجد گامی موثر در حرکت به سمت جهاد اقتصادی
حجت الاسلام سیدصمصام الدین قوامی، رییس بنیاد فقهی مدیریت اسلامی با بیان اینکه مسجد در جهاد اقتصادی در دو بعد نظری و عملی می تواند نقش ایفا کند، اضافه می کند: تأثیرات و نقش های مختلف مسجد در پیروزی انقلاب اسلامی باید با دقت بررسی شود تا بتوانیم از همان اسلوب ها در راستای جهاد اقتصادی نیز استفاده کنیم که در واقع تبیین و تشریح ابعاد جهاد اقتصادی و تبیین مفهوم پیام و هدف رهبری از نامگذاری سال 90 با این عنوان برای مردم بر عهده خطبا و ائمه جماعات مساجد است.

حجت الاسلام قوامی لزوم فرهنگ سازی اقتصاد سالم از سوی خطبا در مساجد را یکی دیگر از ابعاد نظری در جهت جهاد اقتصادی معرفی می کند و ادامه می دهد: آشنا کردن مردم با سیستم ها و نرم افزارهای به روز و تبیین ماهیت جهاد اقتصادی، تولید دانش اقتصاد همراه با موازین اسلامی و ترغیب مردم به جهاد در عرصه اقتصاد و تبیین رفتارهای اقتصادی صحیح را زمینه ساز ارتقای سطح آگاهی های مردم در این زمینه است.

این استاد حوزه و دانشگاه در تشریح و تبیین نقش مسجد در بعد عملی جهاد اقتصادی می گوید: ایجاد مهارت های اقتصادی، سرمایه گذاری، ایجاد اشتغال در رشته ها و بخش های مختلف، ایجاد و رونق بخشی به صندوق های قرض الحسنه، شناسایی جوانان بیکار و ایجاد کار برای آنها در حرفه هایی که باعث رشد و بالندگی کشور شود و بهره گیری از دانش افراد متخصص در بخش های مختلف برای آموزش به مردم در مسجد نیز می تواند گامی در این زمینه باشد.

رییس بنیاد فقهی مدیریت اسلامی اظهار کرد: ایجاد مشاغلی همچون صنایع و هنرهای دستی در حاشیه مساجد ویژه بانوان ضمن اینکه زمینه ساز ارتقای خلاقیت و ابتکار در بانوان می شود، اقتصاد مشارکتی را نیز موجب و گامی در جهت خودکفایی کشور در این حرفه ها می شود چرا که همین بانوانی که در مساجد در دوران جنگ با مشارکت و همکاری یکدیگر در کار و کمک رسانی به جبهه های جنگ مشارکت داشتند در این زمینه نیز می توانند توانمندی های خود را نشان دهند و درآمدی نیز عاید آنها می شود.

حجت الاسلام قوامی ایجاد مشاوره های اقتصادی در مساجد را گامی مهم در مسیر حرکت به سوی جهاد اقتصادی می داند و یادآور می شود: در حال حاضر مشاوره های اقتصادی در برخی از مؤسسات و مراکز صورت می گیرد که این مشاوره ها هزینه ها و درآمدهای هنگفتی برای صاحبان این مؤسسات در بر دارد در حالی که با بهره گیری از افراد متخصص و تحصیل کرده در مساجد می توان در جهت جهاد اقتصادی تلاش کرد زیرا مردم به افراد صاحب نظر در مسجد اعتماد و اطمینان بیشتری دارند، همچنین با توجه به اینکه افراد و صنوف در مسجد حضور دارند می توان از معلومات و دانش آنها در جهت آموزش مردم در این زمینه بهره مند شد.

مساجد فکر جهادی تولید کنند/ایجاد صندوق سرمایه‌گذاری در مساجد؛ زمینه ساز افزایش تولید و سرمایه 
وی می افزاید: صرفه‌جویی و پرهیز از مصرف های غیرضروری، مهم‌ترین بعد جهاد اقتصادی است که لازم است این موضوع نیز برای مردم تبیین شود، مسجد با توجه به رفت و آمدی که همه اقشار جامعه به این پایگاه عبادی دارند، بهترین مکان برای تبیین و اجرایی شدن جهاد اقتصادی است که پیروزی در آن را ممکن‌ می‌سازد.

حجت الاسلام انصاری اصل و اساس کار اقتصادی را فکر اقتصادی می داند و اضافه می کند: مساجد با توجه به کارکردهایی که دارند، می‌توانند فکر جهادی تولید کرده و با بهره‌گیری از افکار اقتصادی سالم و با برنامه‌ریزی علمی و عملی در تحقق جهاد اقتصادی تلاش کنند، در واقع راهکارهای راهبردی برای اجرای جهاد اقتصادی باید به صورت کارکردهای عملی از سوی مساجد ارایه شود و همه افرادی که در مساجد حضور می‌یابند با هر نوع تخصص و استعدادی می توانند ایده هایی ارایه و آن را عملی کنند.

وی در این زمینه معتقد است: بهره‌گیری از ایده‌های متخصصان مشاوران اقتصادی کاردان و دلسوز در مساجد و راهنمایی مردم، اشاعه و ترویج فرهنگ وقف و انفاق در جامعه، تقویت و بهره‌گیری صحیح از منابع و ثروت کشور و اصلاح مسیرهای انحرافی از دیگر مواردی است که مساجد با رفت و آمدی که مردم در این پایگاه عبادی دارند می‌توانند نقش تأثیرگذار در تحقق جهاد اقتصادی ایفا کنند.

وی می افزاید: با توجه به اینکه قرض الحسنه سنتی دینی و مورد تاکید اسلام است نه دستاورد تمدن غرب ترویج فرهنگ مشارکت در فعالیت های قرض الحسنه به ویژه قرض الحسنه مساجد و تببین برکات این موضوعات می تواند راهکاری برای رسیدن به عدالت اقتصادی و رفع مشکلات معیشتی مردم باشد.

وی اظهار می کند: یکی دیگر از ضروریات جامعه ما که مساجد و ائمه جماعات در اجرایی کردن و تبیین آن می‌توانند نقش ایفا کنند، تبیین مفهوم اقتصاد اسلامی در میان مردم است که این مسئله در تحقق شعار سال نیز تأثیرگذار است. اگر اقتصاد اسلامی به معنای واقعی برای مردم معرفی شود و مسایلی همچون ربا و رشوه جدا از اقتصاد اسلامی معرفی شود مردم به دنبال کسب درآمد غیرمشروع نمی‌روند و زمینه ثروت‌های بادآورده برای عده‌ای و ضرر و تحمیل هزینه‌های اقتصادی به جامعه فراهم نمی‌شود.

صندوق های قرض الحسنه گامی تاثیرگذار در رفع مشکلات اقتصادی

حجت الاسلام سیدضیاءالدین کیا الحسینی، عضو گروه اقتصاد دانشگاه مفید قم و استاد حوزه و دانشگاه نیز در این زمینه با بیان اینکه مسجد از ابتدای تأسیس تاکنون یک نهاد فرهنگی به شمار می آید که به طور غیرمستقیم می تواند بر جامعه و کارکردهای اقتصادی اثرگذار باشد، ادامه داد: این کارکرد غیرمستقیم در بسیاری از مواقع می تواند از کارکردهای مستقیم اثرش قوی تر باشد و انسجام و ارتباطات بین مردم را مستحکم تر و نزدیکی قلب های مومنین را موجب شود.

وی افزود: در حال حاضر با گذشت چند دهه و با مدل های رشدی که ارایه شده است و با توجه به اینکه گفته می شود سرمایه فیزیکی بر رشد اثر زیادی دارد، این نتیجه به دست آمده است که سرمایه انسانی است که باید آن سرمایه فیزیکی را به کار گیرد، از این رو سرمایه اجتماعی حضور مردم در مسجد در دامنه آموزه های دینی بسیار تأثیرگذار است.

حجت الاسلام کیا الحسینی صندوق های قرض الحسنه و تعاونی مساجد را گامی تأثیرگذار در رفع مشکلات اقتصادی نیازمندان دانست و گفت:، در واقع مردم با رفت و آمدی که به مسجد دارند، از مشکلات افراد نیازمند مطلع می شوند و با همیاری و همکاری یکدیگر به صورت متحد سعی در ایجاد چنین صندوق هایی می کنند و فضای اعتماد در بین چندین تولیدکننده ایجاد و موجب می شود که تعاونی هایی در کنار مسجد شکل بگیرد، در واقع مهم ترین رکن ایمان است که باعث افزایش سرمایه اجتماعی شده و سبب می شود این نهادها در اطراف مسجد شکل بگیرد.

حجت الاسلام کیا الحسینی ادامه داد: متأسفانه در طول چند سال گذشته نهادهای مالی در جامعه شکل گرفته است که به دلیل اعتمادی که به آنها وجود نداشت، مدتی رشد داشته اند ولی بعدها نزول پیدا کردند و با بحران های اقتصادی مواجه شدند، ولی صندوق های قرض الحسنه مساجد توانسته اند اعتماد مردم را به خود جلب کنند.

عضو گروه اقتصاد دانشگاه مفید قم خاطرنشان کرد: در واقع موسساتی که در کشور شکل گرفته است، عنصر اصلی دینی و مذهبی و خدمت رسانی به مردم را که افزایش رفاه عمومی و اجتماعی بوده است را فراموش کردند و پس از مدتی به فکر منافع فردی و مدیران خود حرکت کردند، اما صندوق های قرض الحسنه ای که در کنار مساجد شکل گرفتند با توجه به اینکه که در کنار مسجد و تحت نظر افراد مسجدی داده می شد، ماندگاری بیشتر داشته اند، که نمونه این صندوق ها، صندوق قرض الحسنه مسجد جاوید است که اولین صندوق قرض الحسنه کشور می توان از آن یاد برد. در واقع نهادهایی که با نیت مشارکت افراد مؤمن شکل بگیرد و مسجد مرکز تجمع و محور فعالیت های اقتصادی آنها بهترین کارکردها را دارد.

پایان پیام/