ابراهیم علیپور، مدیر گروه فلسفه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم و دانش آموخته حوزه و دانشگاه، در گفت و گو با خبرنگار شبستان، درباره اقبال جامعه اسلامی به دین و مسایل مذهبی و با انتقاد از معرفی تک بعدی دین در جامعه و تبیین آن در صرف قالب های عبادی، به اظهار نظر پرداخت.
وی در ابتدای سخنانش با این باور که شاید بتوان گفت که فاصله گرفتن جوانان از دین به یک معنا در جامعه وجود دارد، اظهار داشت: اگر این امر را شامل دوری گزینی از ظواهر دینی مانند آمار روزه خواری، بی حجابی و عدم پای بندی به حقوق شرعی و انسانی در نظر بگیریم، در بسیاری از شهرهای غیر مذهبی به چشم می خورد.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، با بیان اینکه جوانان ما فطرتا مذهبی هستند، اما عواملی باعث می شود که از دین و مذهب فاصله بگیرند، ادامه داد: از مسجد آمدن جوانان و شرکت آنان در مراسم های مذهبی می توان به این نتیجه رسید که بین ایشان و دین قطعا سازگاری وجود دارد، اما آنچه که رویکرد ما را عوض خواهد کرد، جمع کردن بین این امور مذهبی و فعالیت های خلاف دینی همین جوانان است.
وی در همین باره توضیح داد: مثلا زیاد مشاهده می کنیم که در شب های احیاء اکثر مردم به مساجد و مراسم های مذهبی آمده و تا به صبح به مناجات و عبادت می پردازند، اما فردای آن روز هیچ تلاشی برای دوری از گران فروشی، ربا، رعایت حق الناس و دیگر امور شرعی خود ندارند.
مولف کتاب "درآمدی بر چیستی فلسفه اسلامی" دلیل این گونه دوگانگی و عدم توجه به همه مسایل شرعی از سوی جوانان را قالب سازی دین عنوان کرد و افزود: گویی تعریف کرده ایم که هر کس قرآن به سر بگیرد و نماز بخواند، انسان مذهبی و خوبی است، در حالیکه هیچ توجهی به دیگر ابعاد زندگی در حوزه های دیگر آن نداشته ایم در حالی که عبودیت و بندگی معنایی بسیار وسیع و عام دارد که همه حوزهای فردی و اجتماعی را شامل می شود.
وی بر این باور است که توجه تک بعدی به مسایل دینی، باعث ایجاد نفاق درونی شده که این امر از بی دینی خطرناک تر است. وی در این باره افزود: همین امر باعث شده است که در جامعه ما گرایش به سکولاریسم زیاد بشود.
عضو اتاق فکر مجمع عالی حکمت، دلیل بسیاری از آسیب ها و مشکلات روانی و اجتماعی جامعه را همین نگاه تک بعدی به دین دانست و گفت: معضلات اجتماعی و فرهنگی ما به این خاطر است که حس دینی در افراد جامعه نهادینه نشده است و در نتیجه حساسیتی نیز در افراد نسبت به بیت المال، حق الناس و دیگر امور جاری زندگی وجود ندارد.
وی به تقاضای فراوان برای سفر حج در جامعه اشاره کرد و گفت: اما آیا حضور این همه افراد در یکی از مهمترین مناسک دینی، باعث می شود که به همین مقدار سطح زندگی در جامعه بهبود یابد و تمام شئونات زندگی ما خدا پسندانه باشد؟ یا اینکه مصداق کلام امام صادق(ع) هستیم که می فرمایند "ما اکثر الضجیج و ما اقل الحجیج"؟!
دبیر کمیته علمی کنگره روز جهانی فلسفه با گلایه از اینکه در بسیاری موارد ما حقایق دین را فدای ظواهر دین می کنیم، ادامه داد: این کار ما در صورتی است که بر عکس، این ظواهر هستند که باید برای رسیدن به حقایق دین به عنوان وسیله عمل کنند.
وی در بخش دیگری از سخنانش، سایت ها و رسانه های بیگانه و همچنین عملکرد ناصحیح برخی از متشرعان و مبلغان دینی را از عوامل این دین گریزی عنوان کرد.
علیپور در همین حوزه، با تاکید برلزوم الگو بودن خود مبلغان و مروجان دین، اظهار داشت: پیامبر اکرم(ص) در سرزمین فاسد حجاز، عمده جایگاهی که توانسته بود به دست بیاورد از طریق عمل و رفتارشان بود، به طوری که پیش از نبوت، ایشان به سبب مهربانی، دلسوزی، لین و مورد اطمینان بودنشان به "محمد امین" مشهور بودند.
وی تبلیغ همه جانبه و پرهیز از معرفی تک بعدی دین را یکی از اصول برای رسیدن به موفقیت در تبلیغ دین دانست و گفت: هنگامی که به منابع و آموزه های اصیل اسلامی مراجعه می کنیم، به روایات اعجاب انگیزی درباره همین روابط عادی اجتماعی بر می خوریم که گویی در زندگی اصلا به آنها توجهی نداشته ایم.
علیپور در این باره افزود: به عنوان مثال، در فرمایشات حضرت علی(ع) در نهج البلاغه آنقدر بر عدالت اجتماعی تاکید شده است که ممکن است فردی تصور کند که تمام عدالت در همین بعد اجتماعی آن خلاصه می شود. ایشان در توصیه ای که به محمد بن حنفیه دارند، حتی او را به حقوق بهائم و حیوانات سفارش می کنند.
وی که مدعی بود بسیاری از آموزه های اصیل دینی را در معرفی دین و عمل به آن، مورد غفلت قرار داده ایم، ادامه داد: ما چون همه جوانب دین را در جامعه معرفی نکرده ایم، مطمئنا جوان فایده این دین گرایی را نخواهد فهمید و علاقه ای به سوی آن نشان نمی دهد.
علیپور در ادامه سخنانش، در ارائه راهکار برای اصلاح این جنبه ها از دین، بیان اطلاعات ناب و اصیل، که کلیت دین را درست منتقل کند را بهترین شیوه عمل معرفی کرد و گفت: بسیاری از ملاحظات باعث می شود که آموزه ها و حقایق فراوانی از دین، درست منتقل نشود.
وی مطالعه کتاب هایی همچون "التهذیب و الاستبصار" که آموزه های اصیل دینی ناب در اختیار خواننده قرار می دهد، را برای مبلغان دینی لازم دانست و گفت: در لابلای همین مباحث و منابع است که تاکید اسلام بر مسائل خرد زندگی فردی و اجتماعی را درخواهیم یافت.
علیپور مباحث بهداشتی و نظافت شخصی و اجتماعی، توجه به حقوق مردم، نیکی به هم نوع و یا تاکید بر آراستگی فراوان زن و مرد در خانه را نمونه ای از مباحث عمیق دینی برشمرد و گفت: این در حالی است که چنین مسایلی بسیار کمرنگ در زندگی ما مراعات و لحاظ می شود و گویی دین را خلاصه شده در چند عبادت و مناجات می بینیم.
وی دین را جامع تمام شئونات زندگی معرفی کرد و ادامه داد: اما به لحاظ تبلیغ و تبیین درستی که در این حوزه انجام نگرفته است، اقبال و یا گریزان بودن مردم را نیز با همین ظواهر قالب سازی شده، آمارگیری می کنیم.
علیپور بر این باور است که صرف صف کشیدن جوانان برای یک امر عبادی مانند اعتکاف افتخار آمیز نبوده و اگر چه فی نفسه بسیار مهم و مطلوب هست ولی کافی نیست. وی در این باره گفت: تا وقتی که حس و امر دینی در یک جامعه و جوانان نهادینه نشود، صرف ظاهرسازی در امور عبادی هم نمی تواند راهگشا و افتخار آمیز باشد.
وی در این باره توضیح داد: تا وقتی که نتوانیم حقیقت دین را به صورت واضح و آشکار در تمام ابعاد اجتماعی، فلسفی، علمی، سیاسی، نظری و عملی معرفی و تبیین کنیم، مطمئنا نخواهیم توانست توقع داشته باشیم که جامعه ما به دین اقبال و علاقه ای درخور داشته باشد.
علیپور دوری از ظواهر افراطی و رساندن جامعه به باورهای دینی را مهمترین عامل در راستای ترویج ریشه ای و راستین دین معرفی کرد و گفت: اگر بتوانیم بایسته های دین را در تمام حوزه ها خوب مطرح کنیم، دیگر هیچ نگرانی نسبت به دین زدگی جوانان نخواهیم داشت.
وی با اشاره به اینکه دین اسلام دینی همه جانبه، امید بخش، مدافع جوانان، پیام آور صلح و دوستی و محبت، زمینه ساز سلامت و معنویت، مروج کار و تلاش و پیشرفت، مدافع شدید حقوق مردم، مبلغ و مجری پیاده سازی و اقامه حق و عدل و مروج و زمینه ساز علم آموزی و توسعه و آبادانی است، اظهار داشت: دین اسلام آرامش، سلامت روان و پاکی و نیکی جسم و جان را به همراه دارد و برای همه شئون زندگی برنامه و ایده مناسب ارائه می دهد.
پایان پیام/
نظر شما