حجت الاسلام محمود اکبری، استاد حوزه در گفت وگو با خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان، در مورد جایگاه و شأنیت دختر در شاکله دین مبین اسلام اظهار کرد: ارزش دختران در منابع اسلامی به گونه ای است که از هر زاویه ای وارد شویم چه از بُعد قرآن و چه از بُعد سخنان معصومین(علیهم السلام) جایگاه ویژه ای را برایشان در می یابیم.
وی ادامه داد: در بُعد سیره و روش معصومین(ع) به کرات در مورد ارزش دختران سخن به میان آمده است. در قرآن نیز سوره هایی در رابطه با دختران وجود دارد از جمله سوره مبارکه «مریم» که به نام یک دختر است. با این حال قبل از ظهور اسلام دختر در جامعه عرب، ضد ارزش تلقی می شد و اعراب به دخترکشی افتخار می کردند تا اینکه با ظهور پیامبر(ص) شرایط متفاوتی شکل گرفت و حضرت(ص) این نگرش را تغییر داد. حضرت رسول(ص) در نوع رفتار با دخترشان به اعراب فهماندند که ارزش های آنان جاهلی است و فرزند دختر جایگاه والایی دارد.
پیامبر(ص) نگاه جاهلی را نسبت به دختران تغییر داد
مولف 110 عنوان تالیف در حوزه مباحث دینی، فقهی و اجتماعی تصریح کرد: از سوی دیگر روایات فراوانی از پیامبر(ص) وجود دارد مبنی بر اینکه اگر کسی یک دختر تا سه دختر داشته باشد، چه قدر ارزش دارد. بنابراین حضرت رسول(ص) نگاه مردم را به نسبت به داشتن فرزند دختر تغییر دادند. حضرت(ص) دختر خود را می بوییدند و می بوسیدند و او را جای خود می نشاندند و به احترامش برمی خاستند و در سخن این گونه بودند که از فضیلت دختران یاد می کردند و از طرف دیگر از محبت های ویژه ای که باید به دختران شود سخن گفته و می فرمودند: «اگر می خواهید هدیه ای را اعطا کنید اول به دختر بدهید.»
اکبری گفت: از سوی دیگر فارغ از آنچه که پیامبر(ص) و معصومین(ع) در رابطه با جایگاه دختر بیان کردند، در قرآن نیز اشاراتی در رابطه با دختران وجود دارد از جمله آنجا که قرآن از حضرت مریم(س) و نذری که مادر بزرگوارشان برای فرزنددار شدن کردند، یاد می کند.
این استاد حوزه تصریح کرد: در قرآن کریم آمده است: «إِذْ قالَتِ امْرَأَتُ عِمْرانَ رَبِّ إِنِّي نَذَرْتُ لَكَ ما فِي بَطْنِي مُحَرَّراً فَتَقَبَّلْ مِنِّي إِنَّكَ أَنْتَ السَّمِيعُ الْعَلِيم؛ ياد كن زمانى را كه زن عمران گفت: پروردگارا بدرستى كه من نذر كردم براى تو كه اين طفلى كه در شكم دارم محرر (خادم بيت المقدس) باشد پس از من قبول فرما محققا تو سميعى و عالمى به آن چه نذر كردم و قرارداد نمودم»؛ همچنین در ادامه می فرماید: «فَلَمَّا وَضَعَتْها قالَتْ رَبِّ إِنِّي وَضَعْتُها أُنْثى وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِما وَضَعَتْ وَلَيْسَ الذَّكَرُ كَالْأُنْثى وَ إِنِّي سَمَّيْتُها مَرْيَمَ وَ إِنِّي أُعِيذُها بِكَ وَ ذُرِّيَّتَها مِنَ الشَّيْطانِ الرَّجِيمِ؛ همين كه وضع حمل كرد گفت: پروردگارا من او را دختر زاييدم (و خدا از خود او بهتر مى دانست كه چه زاييده) و معلوم است كه براى خدمتگزارى معبد تو پسر چون دختر نيست و من او را مريم نام نهادم و من او و نسل او را از شيطان رجيم به تو پناه دادم». با این وجود اما حضرت مریم(س) به بیت المقدس رفت این نشان می دهد که جنسیت معیار ارزش نیست.
جنسیت معیار ارزش گذاری نیست
وی در بخش دیگری از مباحث خود در مورد این تفکر جاهلی که فرزند پسر بهتر است، گفت: هنوز هم در قرن بیست و یک، چنین تفکراتی وجود دارد که البته از رسومات جاهلی است که باقی مانده است به گونه ای در برخی خانواده ها به فرزند دختر کمتر بها می دهند. با این حال فارغ از این تعصبات جاهلی برخی موارد گرایش به فرزند پسر می تواند توجیه پذیر باشد. مثلا فردی که چندین فرزند دختر دارد و دوست دارد یک فرزند پسر هم داشته باشد، طبیعی است در خانواده ای که تعدد فرزندان دختر باشد خواستن و گرایش به داشتن یک فرزند پسر چیز غریبی نیست، واگرنه که نه فرزند دختر گلی به پسر پدر و مادرش زده و نه فرزند پسر. بنابراین جنسیت در معیار ارزش گذاری معیاری مطلق نیست.
وی ادامه داد: فرزندان اعم از دختر یا پسر در روزگار کنونی مجموعه ای از مسئولیت را برای خانواده شان به همراه دارند، پس خانواده فقط امانت دار است، ضمن اینکه برخی نگرش ها نسبت به برتر بودن فرزند پسر از جمله رسوبات جاهلی است که اکنون نیز در برخی مناطق دیده می شود. آورده اند زمانی که امام سجاد(ع) از فرزند دار شدن افراد مطلع می شدند سوال می کردند که آیا او سالم است؟ و هنگامى كه مى فهميدند سالم است، مى فرمودند: «اَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّذى لَمْ يَخْلُقْ مِنّى خَلْقًا مُشَوَّهًا؛ سپاس از آنِ خدايى است كه از من آفريده اى ناسالم نيافريده است». یعنی حضرت(ع) کاری به دختر یا پسر بودن او نداشتند و سالم بودن او را مدنظر قرار می دادند.
نباید مادران را مذمت کرد که چرا دختر به دنیا آورده اند؛ جنسیت دست مادر نیست
اکبری با بیان اینکه برخی اعتقادات ریشه در عرف جوامع دارند، افزود: با همه این تفاصیل که ارایه شد نکته مهم آن است که نباید مادر را مذمت کرد که چرا دختر یا پسر به دنیا آورده ای؟ جنسیت فرزند دست مادر نیست. این مادر نیست که تصمیم می گیرد بچه پسر باشد یا دختر، مجموعه ای از عوامل است که در تعیین جنسیت فرزند اثر دارد.
این محقق در بخش دیگری از مباحث خود در مورد حرمت دختر در جامعه و وضعیت فعلی دختران در جامعه ایران گفت: اینکه بعضا شاهد برخی ناهنجاری های رفتاری در جامعه هستیم عوامل مختلفی دارد. البته در گذشته شرایط مثل امروز نبود و در نتیجه مشکلات این روزگار نیز وجود نداشت. آن زمان در منازل یک تلویزیون سیاه و سفید بود که همه مردم هم نداشتند می توان گفت که اکثرا تلویزیون نداشتند. آن زمان با زمان فعلی اصلا قابل قیاس نیست. مجموعه از عوامل از جمله قدرت رسانه ها، مسایل تبلیغی، تریبون های دشمن و بسیاری دیگر از موارد که حد یقف ندارند سبب شده است که جامعه به این وضعیت بیفتد.
وی در علت شناسی ناهنجاری های اجتماعی به ویژه در مورد دختران اظهار کرد: یک قسمت از این مسایل به تضاد رفتاری نهادهای فرهنگی کشور بر می گردد که الگوی ثابت از یک ارزش ارایه نمی کنند. در محیط اداری یک رفتار، در محیط دانشگاه های دولتی یک رفتار دیگر، در صدا و سیما رویکرد متفاوت دیگر و نمونه های دیگری که کم نیست. اکنون در صدا وسیما که از پشتوانه های فرهنگی ما محسوب می شود حتی برنامه هایی که پخش می شود با داده های اجتماع در تصاد است. طبیعی است که تاثیر ناهنجاری روی جوان می گذارد.
اکبری ادامه داد: وقتی یک دختر نگاه می کند که در سطوح مختلف، سایر دختران با جلوه نمایی و خودنمایی چه طور در دل دیگران جا باز کرده اند و تازه برخی رفتارها و پوشش ها در سطح رسانه ملی و کارهای رسانه ای نیز بازتاب دارد با خود می اندیشد که مگر من از او چه کم دارم؟ بسیاری از افراد هستند که باحجاب و چادری بودند ولی وقتی که این ناهنجاری ها را دیده اند، دگرگون شده اند. وقتی خودنمایی منشا شود ارزش ها از دست می رود و این چنین است که امروز می بینیم افراد به نام آزاد شدن از محدودیت ها دست به چه کارهایی می زنند و هنجارهای اجتماعی را می شکنند و گذشته خود را انکار می کنند.
علف های هرز چمنزار را به نابودی می کشانند
وی در بخش دیگری از مباحث خود با بیان اینکه تضادهای اجتماعی همواره در هر جامعه ای دیده می شود، خاطرنشان کرد: با این حال اگر به ارزش ها عمیقا بها داده شود این تصادها رنگ می بازند. از سوی دیگر، خانواده ها نیز باید به فرزندان خود توجه کنند و همه چیز را به دست نظام نسپارند و نگویند چون نظام اسلامی است پس ما دیگر نباید برای تربیت فرزند خود گام برداریم. بسیاری از مسایل به خانواده بر می گردد، چه بسا کسانی که ضعف فرهنگی داشته اند و به کوچکترین ضربه ای به سونامی گرفتار شدند و فاتحه همه چیز را خواندند و چه بسا کسانی که در سخت ترین شرایط به ارزش ها پایبند ماندند. یک علف هرز چمنزار را آلوده می کند. تربیت باید اصیل باشد به ویژه در مورد دختران این مساله از اهمیت بیشتری برخوردار است از این نظر که حساس تر و آسیب پذیرتر هستند.
نظر شما