به گزارش خبرنگار شبستان، دکتر مریم شریف‌نسب، پژوهشگر و استاد دانشگاه عصر دیروز در نشست " جریان‌شناسی رمان ایرانی از عامه‌پسند تا نخبه‌گرا که در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد، گفت: هدف ما از برگزاری این نشست ایجاد جرقه هایی در ذهن مخاطبان است که به این موضوع بیندیشند وگرنه در زمان 2 ساعت نمی شود رمان ایرانی را در طول سه دهه جریان شناسی کرد.
دکتر شریف‌نسب با بیان اینکه شکل قالب بیان در جغرافیای ایران شعر بوده است نه نثر، عنوان کرد: برای همین است که بیشتر کتاب های شعر باقی مانده است. نثر برای ثبت تاریخ و علوم مختلف بود. ما داستان مکتوب نداریم. داستان ها شکل شفاهی و سینه به سینه داشته است. رمان از دوره قاجار با ترجمه از زبان فرانسه در کشور ما به وجود آمد. داستان ها به نثر نقل می شد، بسته به شرایط مختلف نقال در عصر داستان دخالت می کرد.
وی خاطرنشان کرد: دست نویس فخرالدوله دختر ناصرالدین شاه از داستان امیرارسلان در سال 1317 به چاپ سنگی رسید و بدین ترتیب اولین رمان مکتوب با نام امیرارسلان شکل می گیرد. بعدها داستان هایی با عنوان پاورقی منتشر شدند. این داستان ها هفته ای یک بار در مجله به چاپ می رسیدند. این داستان ها یک روایت را دنبال می کردند که یا عاشقانه بودند و یا چاشنی عاشقانه داشتند و در اوج قطع می شدند و ادامه به هفته دیگر موکول می شدند.
این استاد دانشگاه و پژوهشگر با طرح این سوال که آیا کماکان می توانیم از فرهنگ والا و نازل صحبت کنیم، اظهار داشت: آیا می توانیم نوشته ها و رمان ها را به دو دسته عامه پسند و نخبه پسند تقسیم کنیم؟ توده سازی، رعایت تمایلات مردم، انفعال یعنی دعوت مردم به سکون و آرامش، همسویی با حکومت مرکزی و کلیشه ای بودن از جمله ویژگی های رمان عامه پسند است. ما در این نشست قصد ارزش‌گذاری نداریم. فقط می خواهیم ویژگی ها را بیان کنیم.
بر اساس این گزارش، دکتر یوسف محمدنژاد، رییس پژوهشگاه زبان و ادبیات فارسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در این نشست بیان کرد: این پژوهشگاه بزرگترین پژوهشگاه علوم انسانی کشور است. چندین پژوهشکده در این پژوهشگاه فعالیت می کنند و کارهای تحقیقاتی انجام می دهند. در 2-3 سال اخیر که آقای گواهی رییس پژوهشکده زبان و ادبیات فارسی بودند، نشست ها و کارگاه های متعدد و خوبی برگزار شد. امیدوارم با همکاری نویسندگان و مخاطبان بتوانیم در این گونه نشست ها با ایده های جدید آشنا شویم.
نظر شما