فرهنگ عشایر نباید از بین برود

خبرگزاری شبستان – شیراز:

واژه عشایر، جمع کلمه عشیره و به معنی قبیله است، جامعه عشایری شیوه زیستی متفاوت و جدای از شیوه زیست شهری و روستایی دارند، آنان غالبا خوداتکا هستند و برای زیست خود را از دام پروری می گذرانند.

در مجموع عشایر به چند دسته متفاوت تقسیم می شود که عشایر اسکان داده شده، عشایر کوچنده، نیمه کوچنده و عشایر رمه گردان از انواع این دسته بندی است.

عشایری که غالب آنان در یک منطقه مستقر شده باشند و دام ها توسط چوپان و افراد مرد عشایر کوچ داده می شوند، رمه گردان گفته می شود.

عشایر سه و نیم درصد جمعیت استان را تشکیل می دهند ک به سه بخش قشقایی، خمسه و لر و ممسنی تشکیل می دهند و 12 و نیم درصد عشایر کشور در فارس هستند.

مهندس روح الله بهرامی، مدیر کل امور عشایر فارس با اشاره به اینکه فارس قطب عشایر کشور محسوب می شود، می گوید: عشایر یک هزار و 200 شهید سرافراز را تقدیم اسلام و انقلاب کرده اند.

عشایر علمای بزرگی را در خود پرورانده است که نمونه آن به حکیم جهانگیرخان قشقایی، آیت الله ملک حسینی (ره)، میرزا ماذون قشقایی و استاد محمد بهمن بیگی اشاره کرد، بر طبق آمار عشایر شیعه 12 امامی بوده و تاکنون هیچ گاه جز اقلیت های مذهبی جامعه محسوب نمی شدند.

عشایر از لحاظ اقتصادی هم نقش مهمی در اقتصاد کشور ایفا می کنند به نحوی که 30 درصد گوشت قرمز استان فارس از عشایر تامین می شود و سالانه 260 هزار تن انواع مرکبات تولید کرده و 44 درصد صنایع دستی فارس از سوی عشایر تولید و روانه بازار می شود.

اما امروزه نفوذ فرهنگ های بیگانه آنان را هم از گزند خود در امان نگذاشته است و عدم بهره مندی از امکانات فرهنگی در شان و عدم انسجام تشکل های فرهنگی موجود در میان عشایر از معضلاتی است که باید مورد توجه قرار گیرد.

حجت الاسلام حمیدرضا سلیمانی، مشاور فرهنگی وزیر ارشاد اسلامی از تدوین طرح ارائه خدمات دینی و فرهنگی به عشایر در شورای عالی فرهنگ عمومی خبر داد و بر لزوم توسعه عدالت فرهنگی به نسبت  شهر و روستا، تاکید کرد.

آیت الله اسدالله ایمانی، امام جمعه شیراز با اشاره به اینکه با دستورالعمل و بخشنامه نمی توان عشایر را اسکان داد، می گوید: عشایر مجموعه قابل اعتماد هستند و در گذشته تاریخ عشایر خدمات ارزشمندی به استقلال و تمامیت ارضی انجام داده اند و از خدمات آنان نمی توان چشم پوشی کرد.

سید محمدعلی افسانی، استاندار فارس با یادآوری این مطلب که جمعیت عشایر نسبت به سال های گذشته یک سوم شده است، یادآور می شود: اگر برای عشایر برنامه ریزی نشود، آنان در حاشیه شهر ها، حاشیه نشین می شوند، باید آنان در یک فضا اسکان داده شده و رمه گردانی کنند و یک شهرک صنایع دستی در جوار منطقه اسکان ایجاد شود تا بخشی از فرهنگ آنان زنده بماند.

بهزاد مریدی، مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس در خصوص 27 هزار خانوار عشایری که در فارس زندگی می کنند، معتقد است: نیازهای جامعه عشایری همانند سایر بخش ها باید مورد توجه باشد.

سید تقی سهرابی، مدیر کل صدا و سیمای مرکز فارس با تاکید بر اینکه عشایر ظرفیت خوبی دارند و با توجه به تغییر سبک زندگی می توانیم به آنان رجوع کنیم و بازگشت به سبک زندگی را از آنان فرا بگیریم.

ابراهیم گشتاسبی راد، سرپرست دانشگاه شیراز نظر دیگری دارد و با اشاره به اینکه رشد جمعیتی عشایر منفی است، تاکید می کند: این اتفاق نشان می دهد سبک زندگی عشایر تغییر کرده است.

او اعتقاد دارد: تغییر سبک زندگی به معنای نابودی یک فرهنگ است و برای نابود نشدن این فرهنگ 2 پیشنهاد داد، اول اینکه زندگی عشایری باید اشتغال زا باشد و تحقیق پژوهش در این حوزه باید مکتوب شود.

استاندار فارس می گوید: نباید به عشایر به دید ویترینی و موزه تاریخ طبیعی نگاه کرد،‌ این نگاه یک نگاه غلط است و باید به عشایر با دید یک شهروند خوب نگاه کرد، نگاه موزه ای یعنی اینکه آنان را فقط برای تهیه عکس و فیلم بخواهیم، ‌نگاهی مطرود است.

سهرابی از آماده سازی مستند «ماذون قشقایی خبر داد و اظهار می دارد: مستند آئین های محلی عشایر ترک زبان در صدا و سیمای مرکز فارس تهیه می شود.

امروزه با توجه به تغییراتی که در سبک زندگی روی داده، باید مسئولین به گونه ای برنامه ریزی کنند تا از از بین رفتن فرهنگ غنی عشایر جلوگیری شود، فرهنگی که هزاران سال است مانا بوده و استمرار داشته است.

گزارش: محسن تورع