خبرگزاری شبستان//کرمان

مقدمه:

 هفتم شهریور سالروز عروج ملکوتی بزرگ مردی از تبار اولیای الهی و یکی از افتخارات عالم تشیع، دلدادگان حضرت دوست و شیفتگان آستان جانان، حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی است.

ابعاد وجودی آن عالم فرزانه و عابد شب زنده دار بیش از آن است که در این مجال به آن پرداخته شود، اما آب دریا گر نتوان کشید/ هم به قدر تشنگی باید چشید.
 

تولد شهاب شریعت

حضرت آیت الله سید شهاب الدین مرعشی نجفی در سال 1276 ش در نجف اشرف، شهر علم و ولایت، و در خاندان علم و تقوا و فقاهت پا به دایره هستی نهاد. او مهم ترین گام های اخلاق و معنویت را در دامان تربیت پدر و مادری متقی برداشت؛ خانواده ای که عشق به خداوند و اهل بیت اطهار (ع)در اعمال و رفتارشان هویدا بود؛ مادری که هیچ گاه او را بدون وضو شیر نداد و پدری که مواظب بود تا لقمه ای حرام و حتی مشتَبَه در جان او ریخته نشود. با چنین پایه های استوارِ عشق و ایمان پای به دایره دانش نهاد و شهابی فروزان در عرصه شریعت شد.

تحصیلات
 

حضرت آیت‏الله مرعشی در آغاز به تحصیل علوم جدید و بخشی از طب سنتی روی آورد و سپس به تحصیل علوم متداول حوزوی پرداخت. مقدمات ادبیات عرب را از محضر والد مکرمش سید شمس الدین محمود مرعشی و عارف معروف شیخ مرتضی طالقانی آموخت. تجوید را از شیخ نورالدین شافعی بکتاشی، علم انساب را از مرحوم پدر و سید محمدرضا صائغ بحرانی و دیگران یاد گرفت.

در علم تفسیر شاگرد شیخ محمد حسین شیرازی بود و فقه و اصول را نیز از وی و میرزا محمدعلی مدرسی چهاردهی رشتی، آقا میرزا محمود شیرازی، آقا شیخ محمدحسین تهرانی و نیز مسائل استدلالی این دو رشته از دانش حوزه را از محضر آقا ضیاء الدین عراقی و آیت‏الله‏ شیخ مهدی مازندرانی فرا گرفت و از دروس آیت‏الله‏ سید حسن صدر در فقه، حدیث، رجال و درایه و از حوزه پرفیض شیخ مهدی خالصی در اصول فقه استفاده شایان توجهی نمود. او در علم کلام از محضر محمد جواد بلاغی صاحب تفسیر آلاء الرحمن استفاده کرد.

ایشان آنچنان علاقه به فراگیری داشت که حتی مدتى نزد علماى زیدیه و علماى اهل سنت به فراگیری علم حدیث پرداخت و از آنان اجازه نقل حدیث گرفت.

ایشان از بسیاری از مراجع بزرگ تقلید آن زمان از جمله، آقاضیاء عراقی، آقاسید ابوالحسن اصفهانی و شیخ عبدالکریم حائری اجازه اجتهاد گرفت که این مهم در بیست و هفت سالگی حضرت آیت‏الله مرعشی اتفاق افتاد.

سرانجام حضرت استاد در سال 1342 قمری براى زیارت مرقد مطهر امام رضا(ع) به ایران آمد و پس از زیارت مرقد امام رضا به تهران رفت و در حوزه علمیه تهران، نزد شیخ عبد النبى نوری، آقا حسین نجم آبادى، میرزا طاهر تنکابنى، میرزا مهدی آشتیانى و دیگر بزرگان به کسب علم پرداخت.

سال بعد، براى زیارت حضرت معصومه(س) به قم مشرف شد و به دستور آیت‏الله حائری در این شهر ماندگار شد و مدتى در درس ایشان و دیگر اساتید از جمله حضرات شیخ مهدی قمی، سید علی یثربی و علی اکبر حکمی کسب فیض نمود.

موسوى اردبیلی، شیخ على پناه اشتهاردی، محمد تقى ستوده، شیخ محمد رضا مهدوى کنی و....

آثار و تالیفات

آیة‏الله مرعشى در طول سالیان دراز عمر با برکت خویش کتاب ها و مقاله‎هاى زیادى درباره علوم قرآنی، ادبیات عرب، حدیث، دعا، فقه، اصول، منطق، لغت، تاریخ، رجال و تراجم، انساب و... نوشت که بسیاری از آنها هنوز چاپ نشده است. شمار آثار ایشان به 148 کتاب، رساله و مقاله می‎رسد.

نخستین رساله‏ علمیه ایشان به نام "نخبة الاحکام" و دیگری "سبیل النجاة" است که با چاپ همین کتابها مرجعیت تقلید ایشان آغاز شد. اما دیگر کتابهای ایشان عبارتند از: سند القرّاء و الحفّاظ مقدمه تفسیر الدر المنثور، شمس الامکنة و البقاع فى خیرة ذات الرقاع، فوائد چند در خصوص صحیفة کاملة سجادیه، راهنماى سفر مکه و مدینه، الغایة القصوى لمن رام التمسّک بالعروة الوثقی، التبصرة فى ترجمة مؤلف التکمله، الحدیقة الوردیه حول روضة البهیه، زهر الریاض فی ترجمة صاحب الریاض، شرح حال حضرت سلطان على فرزند امام باقر، شرح حال مولى عبدالواسع کاشانی، شرح حال آیت‏الله شیخ محمد محلاتى نجفی، الضوء البدری فى حیاة صاحب الفخری و بسیاری دیگر.

مرجعیت و امور عامه

آیت‏الله مرعشی پس از رحلت آیت‏الله‏ بروجردی در سال 1380 قمری در زمره معدود مجتهدانی بود که به عنوان مرجع شیعیان برگزیده شد و از آن پس به عنوان یکی از ارکان اصلی حوزه و جهان تشیع در آمد.

در طول سالیان دراز که مرجعیت تقلید شیعیان را بر عهده داشت، خدمات شایانی به جهان اسلام نمود. نماز جماعت با شکوه ایشان در صحن حضرت معصومه(س) یکی از خاطرات هر زائر و ساکن قم است.

ایشان بسیار شوخ طبع بودند. به مستضعفان عنایت ویژه ‎ای داشت. به مشکلات آنان رسیدگی می‎کرد. آیت‏الله العظمی مرعشی نجفی علاقه خاصی به اهل بیت و حضرت معصومه(س) داشت.

از فعالیت های مهم ایشان تأسیس مدارس علمیه از جمله مدرسه مهدیه بود. فقیه نستوه در جهت تکمیل مدرسه سعی فراوان نمود و کتابخانه مدرسه را که در برگیرنده دو هزار جلد کتاب است، بنا نهاد. مدرسه دیگر مدرسه مؤمنیه بود در دو طبقه و کتابخانه مدرسه با حدود سه هزار و 500 جلد کتاب نیز به وسیله ایشان تأسیس شد. همچنین مدرسه شهابیه را نیز در سه طبقه تاسیس کرد و مدرسه مرعشیه نیز از مدارس علمیه ‎ای است که در سه طبقه، به همت ایشان تأسیس شد و اداره آن بر عهده ایشان واگذار شد.

باید گفت مهم‏ترین اثری که از ایشان به یادگار مانده است، ساخت کتابخانه بزرگی است که ایشان با زحمت و رنج فراوان انجام دادند. آیت‏الله مرعشی در دوران جوانی که در حوزه علمیه نجف مشغول تحصیل بود به گردآوری کتب خطی پرداخت. گاه شب ها در یک کارگاه برنج کوبی کار می‎کرد، روزها روزه استیجاری می‎گرفت و نماز استیجاری می‎خواند، تا هزینه خرید کتاب ها را تهیه کند.

کتابخانه آیت‏الله مرعشى نجفی اکنون با دارا بودن بیش از 250 هزار جلد کتاب چاپى و 25 هزار جلد کتاب خطی از مراکز بزرگ فرهنگی است. کتابخانه آیت‏الله العظمى مرعشى به خاطر نسخه‎هاى خطى نفیس و ارزشمند و گاه منحصر به فرد و کتب قدیم مهم و کمیاب مورد توجه وافر نویسندگان، دانشمندان، مراکز علمى و تحقیقاتى سراسر جهان است.

سیاست حضرت آیت‏الله

ایشان که دخالت در سیاست را وظیفه شرعی و تکلیف دینی خود تلقی می‏کرد، در غائله انجمن های ایالتی و ولایتی از مرحوم امام خمینی حمایت نمود و در مواردی با صدور اعلامیه‏های مشترک یا مستقل نظر خویش را درباره مسائل کشور بیان می‏کرد.

در جریان دستگری امام خمینی نیز به دفاع از امام پرداخت و با صدور اعلامیه‏های شدیداللحنی آزادی بی‏قید و شرط ایشان و سایر محبوسین را خواستار گردید. آن گاه که امام به ترکیه تبعید شد از راه های گوناگون با مراجع نجف ارتباط برقرار کرد و از آنان خواست در این مورد اقدامی بنمایند.

در سال 1356 ش که عوامل دست نشانده دستگاه ستم در روزنامه اطلاعات مقاله‏ای توهین‏آمیز علیه امام خمینی رحمه‏الله انتشار دادند، آیة‏الله‏ مرعشی همگام با سایر بزرگان در این باره موضع‏گیری سختی نمود. با بازگشت امام از پاریس، ایشان همگام با بنیان گذار نظام اسلامی ایران از هیچ گونه تلاشی دریغ نکرد.

در یک سخنرانی خطاب به کارگزاران نظام طاغوتی می‏گویند: "مبارزه ما با این کانون های فساد، تبلیغات سوء و مصوّبات نارواست. همین دیروز کسی، نشریه‏ای از تبلیغات مسیحی را که در میان جوانهای تهران نشر شده آورده بود. آخر اگر مذهب جعفری رسمیت دارد، پس این تبلیغات سوء برای چیست! فِرَق ضاله از یک طرف، مسیحی ها از سوی دیگر، پس روحانی هیچ نگوید و همین طور بنشیند. چقدر انسان صبر کند. تا حرف می‏زنی مجرمی. اندازه دارد بی‏انصافی."

منزلت علمی و معنوی آیت اللّه مرعشی نزد بزرگان

کوشش های عظیم علمی آیت الله مرعشی چنان گسترده بود که تمام بزرگان زبان به ستایش او گشوده اند. عالمان وارسته ای چون شیخ عباس قمی صاحب مفاتیح الجنان، علامه طباطبایی صاحب تفسیر المیزان، مرحوم میرزای نائینی، حاج آقا بزرگ تهرانی و بسیاری دیگر او را با القاب سید علمای اعلام، فاضل، متقی و دارای کمالات معنوی خطاب کرده اند.

آیت الله مرعشی در تثبیت حوزه و مقابله با رضاخان

در زمان رژیم ستم شاهی رضاخان مرحوم آیت الله مرعشی نجفی همدوش با علمای دیگر، با تقویت روحیه معنوی و علمی روحانیت و صبر و مقاومت در برابر بهانه جویی های رژیم فاسد، تمام نقشه های آنان را نقش بر آب کرد تا چون همیشه سنگر نگهبانی از دین و اخلاق پابرجا بماند.

فضایل و سجایای اخلاقی شهاب دین

در اسلام اخلاق و فضایل انسانی از جایگاه بزرگ و ارجمندی برخوردار و نسبت به آن تأکید فراوان شده است. یکی از اسوه های برجسته اخلاق آیت اللّه مرعشی نجفی بودند که همگان او را به عنوان عالم عامل، پارسا و متخلق به اخلاق اسلامی یاد کرده اند و از کرامات معنوی ایشان داستان ها گفته شده است؛ تا آن جا که در حوزه علمیه قم او را در پرهیزکاری و صفات شایسته مَثَل می زدند. او هیچ گاه مطلبی را به دیگران توصیه نمی کرد مگر آن که خود به آن عمل کرده باشد و هیچ وقت به غیر از آنچه رضای خداوند در آن بود سخن نمی گفت.
 

شب زنده داری و نیایش شهاب شریعت

آیت الله مرعشی نجفی نسبت به نماز اول وقت مخصوصا نماز جماعت بسیار حساس و دقیق بودند و بنیان گذار ادای نماز جماعت در حرم حضرت معصومه(س) نیز ایشان می باشند. آن بزرگوار نسبت به نماز شب تأکید فراوان داشتند و در ادای آن بسیار مقید بودند و این را از جمله معروف وی در وصیت نامه الهی او می توان دریافت که فرموده بودند: «سجاده ای را که بر روی آن هفتاد سال نماز شب خوانده ام با من دفن کنید».

پرواز به ملکوت

سرانجام این مرجع بزرگ تقلید شیعه، در هفتم صفرالخیر سال 1411 قمری مصادف با هفتم شهریور سال 1369 شمسی، در سن 96 سالگی بر اثر سکته قلبی از دنیا رفت. و در ایران، لبنان و پاکستان سه روز عزای عمومی اعلام شد. در نهایت در روز جمعه نهم صفر، پیکر پاکش با حضور انبوهی از مردم عاشق علم و عمل تشییع و در جوار کتابخانه بزرگش در شهر مقدس قم به خاک سپرده شد.

سفارش ها و رهنمودهای معظّم له

آیت الله مرعشی می فرمودند: «سفارش می کنم به اندیشیدن در کتاب خداوند و پند گرفتن از آن و زیارت اهل گورستان و قبور و اندیشیدن در این که آنان دیروز چه کسانی بودند و امروز چه شدند. سفارش می کنم به زهد و بی اعتنایی به شئون دنیا و راه و روش ورع و پرهیزکاری و احتیاط. سفارش می کنم به دوری جستن از غیبت بندگان خدا به ویژه اهل علم؛ زیرا غیبت آنان چون خوردن مردار مسموم است. سفارش می کنم به محاسبه نفس در هر هفته مانند حساب شریک از شریک دیگر، با دقت کامل. سفارش می کنم به تهذیب نفس و مجاهدات شرعیه».

منابع:
سایت فرهنگی اعتقادی فطرت
پایگاه حوزه

پایان پیام/