به گزارش خبرگزاری شبستان به نقل از بسیج سازندگی، از گذشته تا كنون از عسل در درمان بسياري از بيماري ها استفاده شده است. مهمترين خاصيت عسل، ضد ميكروب بودن آن است. در حالي كه عسل يك ماده كاملاً خوراكي است و بايستي محيط خوبي براي پرورش ميكروب ها باشد، وليكن ميكروب ها در معرض عسل نابود شده و اجساد آنها نيز به مرور از بين مي رود زيرا عسل حاوي آنتي بيوتيك و آنزيم دياستاز است. در گذشته از اين خاصيت عسل براي از بين بردن پينه هاي دست و پا سود مي جستند.عسل طبيعي از 2 هزار و 500 سال پيش توسط انسان ها در اقصي نقاط جهان مورد استفاده قرار گرفته است.
كيفيت عسل طبيعي ايران در جهان زبانزد است، اين مسئله ناشي از اقليم خاص و شرايط طبيعي ويژه كشورمان است. در گذشته نه‌چندان دور و پيش از آغاز موج ويرانگر مهاجرت از روستا به شهر، بخش عظيمي از روستائيان در كنار كار كشاورزي به پرورش زنبور عسل مي‌پرداختند. امروز اما پرورش زنبور در ايران شرايط مناسبي ندارد، در نقاط جنوبي كشور وجود ريزگردها باعث كاهش توليد و مرگ زنبورها مي‌شود، در ساير نقاط كشور هم با از بين رفتن فرهنگ كار و گسترش ميل به مشاغل دولتي و پشت ميز نشيني، تمايل كمتري به پرورش زنبور مشاهده مي‌شود. اين در حالي است كه پرورش زنبور در صورت رعايت اصول علمي، پيشه‌اي بسيار سودآور است، هرچند چرخه پرورش زنبور در ايران در سطح كلان از فقدان صنايع تبديلي و بسته بندي نيز به‌شدت رنج مي‌برد و به همين دليل بازارهاي خود را در جهان هر روز از دست مي‌دهد.
از كودكي عاشق زنبورداري بودم
مجيد اميدي يكي از فعالان اقتصاد مقاومتي شهرستان مهران در استان ايلام است. او جواني 30 ساله و داراي مدرك كارشناسي مديريت است. وي درباره نحوه ورود به اين عرصه زنبورداري مي گويد: «از زمان كودكي كه در مزارع بازي مي كرديم عاشق زنبورداري بودم و دوست داشتم كه يك زنبوردار حرفه اي بشوم. وارد دانشگاه كه شدم با اين حرفه بيشتر آشنا شدم و تحقيقات بسياري انجام دادم. از كار توليد، مخصوصا توليد عسل لذت مي بردم و دوست داشتم يك كارآفرين شوم. به همين دليل تصميم گرفتم با توجه به ظرفيت و پتانسيل موجود در شهرستان مهران، پرورش زنبور عسل را آغاز كنم. در ابتدا مي ترسيدم اما تصميم گرفتم كه كارم را از حجم كم شروع كنم. به همين جهت با پس اندازي كه داشتم توانستم 10 كلني زنبور عسل تهيه كنم. با مشورت يكي از فعالان در عرصه پرورش زنبورعسل كارم را شروع كردم. روزهاي اول سخت بود. زمانِ آزمون و خطا و كسب تجربه بود. اما براي شروع بد نبود، راضي بودم. با درآمد سالهاي اول كلني مي خريدم و به كلني هاي قبلي اضافه مي كردم. با گذشت زمان كه درسم تمام شد توانستم تمركز بيشتري بر روي كارم داشته باشم. بعد از اتمام دانشگاه، هم دنبال كار دولتي بودم و هم زنبورداري مي كردم. در اين مدت به زنبورها عادت كرده بودم و هر روز بايد به آنها سر مي زدم. اگر يك روز به زنبورها سر نمي زدم دلم براي آنها تنگ مي شد. حتي در زمستان هم مراقب زنبورها بودم با اينكه در زمستان معمولا زنبورها كم كار هستند و جمعيتشان هم در كندوها كم مي شود. تصميم گرفته بودم كه اگر كار دولتي پيدا نشد كار زنبورداري را حرفه اي تر دنبال كنم».
اين كارمند زنبوردار با اشاره به سود خوب اين حرفه، خاطرنشان مي كند: «همزمان كار دولتي در يك سازمان هم پيدا كردم با اين وجود باز علاقه ام به زنبورداري كمتر نشد بلكه توانستم از حقوق كارمندي براي توسعه كار زنبورداري هم بهره بگيرم. اما وقتي مقايسه مي كنم مي بينم كه درآمد زنبورداري خيلي بيشتر از حقوق كارمندي است. حقوق كارمندي يك مقدار ثابتي است و تغيير نمي كند. اما زنبورداري پر است از هيجان و در صورت وقت گذاشتن در اين حرفه حتما جوانان به سود خوبي خواهند رسيد.»
عسل ها روي دستم نمي ماند
جوان زنبوردار ايلامي اظهارمي كند: «12 سال است كه در اين حرفه مشغول به كار هستم. در سال 95 من 100 كلني داشتم اما با توجه به ظرفيت منطقه براي شغل زنبورداري، تصميم گرفتم 70 كلني ديگر نيز به كلني هاي قبلي اضافه كنم و مجموعا در حال حاضر 170 كلني دارم. در اين شغل براي برادرم و يك نفر ديگر اشتغالزايي داشته ام. البته در سال 96 با افزايش كلني هاي زنبورعسل بايد يك نفر ديگر نيز استخدام كنم. در سال 94 از 100 كلني توانستم 35 ميليون تومان درآمد كسب كنم. سالانه به طورميانگين 600 تا 800 كيلو عسل برداشت مي كنيم. در دو مرحله ما برداشت عسل داريم. عسل بهاري و عسل تابستاني. عسل بهاري ارزانتر از عسل تابستاني است. كيفيت عسل تابستاني بهتر است. در فصل تابستان زنبور عسل شهد هاي متنوع تري را به كندو مي آورد. عسل بهاري را با قيمت ميانگين هر كيلو 15 هزارتومان مي فروشيم و عسل تابستاني به قيمت 45 هزارتومان به فروش مي رسد. عسل ها روي دستم نمي ماند و مشتري هاي ثابت خودم را دارم. با اضافه كردن كلني ها و بالابردن حجم توليد قصد ارسال محصولات را به استانهاي ديگر نيز دارم.»
از كجا شروع كنيم؟
مجيد اميدي مي گويد: «به نظر من علاقمنداني كه قصد شروع زنبور داري را دارند بهتر است سال اول با 3 الي 6 كلني شروع كنند تا ضمن مشغوليت هاي زندگي با كار زنبور داري آشنا شوند. به نوعي سال اول را كارآموزي كنند و با مطالعه كتب و سايت هاي زنبور داري و مشورت و آموزش از كساني كه سابقه زيادي در اين شغل دارند خود را براي توانايي در اين كار محك زده و در ضمن نياز خانواده خود را به عسل طبيعي برآورده كنند. در صورت تمايل به ادامه كار در سال دوم با 20 الي 30 كندو به عنوان شغل دوم و كمك هزينه زندگي ادامه دهند و با كارآزموده شدن و تجربه كسب كردن از خسارت هاي احتمالي وارده و پيدا كردن دليل آن و سود بردن از موارد منفعت آور، براي سال بعد خود را آماده كنند. تهيه هر كندو 320 هزار تومان هزينه دارد.»
جوان پرورش دهنده زنبورعسل خاطرنشان مي كند: «با علم به اينكه يكي از مهمترين ظرفيت هاي طبيعي استان ايلام، وجود گونه هاي گياهي، دارويي و شهدزا در اين استان است بايد اين حرفه از سوي جوانان ايلامي مورد توجه قرار گيرد. اين پتانسيل و ظرفيت خدادادي بايد در جهت رفع مشكل بيكاري جوانان ايلامي استفاده شود. در حال حاضر هزار گونه گياهي در استان ايلام شناسايي شده كه از اين تعداد ۵۵۰ گونه گياهي شهدزا هستند. اين ظرفيت بسيار بزرگ باعث رونق زنبورداري و كيفيت بالاي عسل در اين استان شده است پس جوانان بايد با غنيمت شردن اين فرصت با علاقه و تحقيق كار زنبورداري را كه يكي از عرصه هاي درآمدزا است، شروع كنند. بايد از كم شروع كنند. عسل ايلام عسل بسيار مشهور و معروفي است و مورد توجه بازارهاي داخلي و صادراتي است.»
او با اعتقاد به اراده جوانان ايراني، مي گويد: «بعضي وقت ها از كار دولتي خسته مي شوم و تصميم مي گيرم كه به كلني هاي خود اضافه كنم و تمام وقت به زنبورداري مشغول شوم. در فعاليتهاي اقتصاد مقاومتي خودت رئيس خودت هستي و كار تنوع بيشتري دارد و خسته كننده نيست. من به خيلي از جوانان محل و دوستان خودم تاكيد داشتم كه سراغ كار دولتي نروند و به خاطر يك ميليون حقوق كارگري راهي بازار كار نشوند. خيلي از روستاييان از روستا به شهر مي آيند اما بايد گفت كه در شهر جز سراب چيزي نيست و واقعيت در تلاش و اراده جوانان ما نهفته است. يك جوان روستايي با 10 عدد گوسفند مي تواند زندگي خود را بچرخاند. با 30 كلني زنبور عسل مي توان يك زندگي را اداره كرد. جوانان بايد خودشان كارآفرين باشند.»
ويزگي عسل خوب چيست؟
اميدي در ارتباط با ويژگي عسل هاي خوب و طبيعي اظهار مي كند: «بسياري از مردم تصور مي‌كنند عسل طبيعي عسلي است كه شكرك نزند و سفت باشد اما اين تفكر اشتباه است. عسل طبيعي به دليل اين كه حرارت نمي‌بيند حتما در بازه زماني بين يك تا سه ماه شكرك مي‌زند. توليد كنندگان به 90 درصد عسل‌هاي موجود دربازار حرارت مي‌دهند تا ازشكرك زدن آنها جلوگيري كنند چون اكثر مردم با ويژگي‌هاي عسل طبيعي آشنا نيستند و عسل شكرك‌زده خريداري نمي‌كنند. كه عسل با كيفيت بايد روان بوده و غلظت كمي داشته باشد. از آنجايي كه قندهاي موجود درعسل طبيعي كوچك مولكول هستند، اگر ظرف اين عسل را كج بگيريم به راحتي از ظرف پايين سرازيرمي‌شود ولي عسلي كه از خوراندن شكر به زنبور توليد شده باشد قندآن درشت ملكول است و غليظ به نظر مي‌رسد. هرچند تشخيص عسل با كيفيت به سختي و تنها از طريق تست و آزمايش نمونه عسل درآزمايشگاه امكان‌پذيراست ولي روش‌هايي وجود دارد كه مردم عادي نيز بتوانند تا حدودي عسل مرغوب را از ساير عسل‌ها تشخيص دهند. اگرعسل خوب را درآب سرد قرار دهيم به سرعت خودش را مي‌گيرد و سفت مي‌شود و به سختي درآب سرد مخلوط مي‌شود.»
ضرورت حمايت دولت از زنبورداران
اين فعال اقتصاد مقاومتي نبود نهاد حمايتي را يكي از مشكلات زنبور داران مي داند و مي گويد: «متاسفانه هيچ نهادي براي حمايت از توليد كنندگان عسل وجود ندارد و به همين خاطر بسياري از مشكلات زنبورداران حل نمي شود. بسياري از زنبورداران سيرواني در چند سال اخير به دليل وضعيت آب و هوايي و عدم حمايت مسئولان زنبورهاي خود را از دست دادند و مي طلبد مسئولان با حمايت ها و كمك‌هايي كه انجام مي دهند مانع از بين رفتن نسل زنبورها و شغل پرورش زنبور شوند. بايد مسئولان به كار پرورش زنبور به عنوان يك كار توليدي و نه تشريفاتي نگاه كنند كه مي تواند زمينه اشتغال بسياري نيز فراهم كند. با توجه به سرمايه اندكي كه براي پرورش زنبور نياز است جوانان مي‌توانند با تعداد اندك كندوي زنبور عسل به اين شغل روي آورند و با آموزش‌هايي كه از طريق كتاب‌ها، سيدي‌هاي آموزشي و مستندات تلويزيوني وجود دارد به كار رونق دهند و درآمد خوبي نيز كسب كنند.»
نظر شما