اعتکاف؛ مدرسه اخلاق و معنویت/ باید دوباره زاده شوم عاری از گناه

خبرگزاری شبستان- خراسان جنوبی؛  فروردین ماه امسال فرصتی بهاری است تا در خلوت دعا و نیایش و در باران رحمت الهی روحمان را صیقل و جلا دهیم و غبار و تاریکی ها را از دل بشوییم. يکی از راه های عاشقی و بندگی عبادتی است به نام اعتکاف که ارزش فوق العاده ای دارد و به تعبیری می توان از آن به معجونی از عبادت ها نام برد چون اعتکاف مخلوطی از چند عبادت بسیار قوی می باشد که بخش اعظمی از نیاز های روح را تامین می کند.

در این معجون عبادی موادی همچون نماز قرار دارد که در روایاتی بسیار زیبا از مولی متقیان وارد شده است که ایشان فرمودند: «نماز شستشو دهنده گناهان است، نماز قلعه و دژ محکمی است که نماز گزار را از حملات شیطان حفظ می‌کند».

مواد دیگر این معجون حضور در مسجد، دعا و عمل ام داوود و روزه است، آن هم روزه در ایام البیض ماه رجب که در روایتی از نبی گرامی اسلام وارد شده است که ایشان فرمودند:«هر کس سه روز از وسط ماه رجب را روزه بدارد و شب هایش به نماز شب قیام کند از دنیا رحلت نمی کند مگر با توبه نصوح».

کمترین زمان برای اعتکاف سه روز است و این سه روز فرصت مناسبی است تا انسان در گریز از هوای نفس و در راه اُنس با معبود خلوتی کند و در تنهایی نهال تفکر را در وجود خود شکوفا سازد و به وسیله آن نقاط ضعف و قوت خود را بشناسد و خانه دل را مصفای حضور خالق هستی بخش سازد و ره صد ساله را یک شبه طی کند همان گونه که در روایات بسیار زیبایی رسول اکرم فرمودند: «یک ساعت تفکر بهتر از 70  سال عبادت است».

اعتکاف مدرسه اخلاق و معنویت است و کسانی که توفیق درک این سنّت مهم را پیدا می کنند، حیات دینی خود را خواهند یافت و سبک زندگی آنها دینی و خدایی می شود.

خوشبختانه چندین سال است که اقبال مردم به این سنّت معنوی افزایش یافته به گونه ای که شوق و عشق جوان‌ها به این مراسم عبادی حیرت‌‌انگیز شده و با فراهم شدن زمینه بسیاری توفیق حضور در  مراسم اعتکاف را پیدا کردند.

زنان، مردان، جوانان و نوجوانان بسیاری از مدّتی پیش صف می کشند و نوبت می‌گیرند تا در مکانی معنوی همچون مسجد که خانه خداست، دل خاکی خود را با افلاکیان هم نوا سازند. آری شور و اشتیاق به گونه ای است که هرسال بر تعداد مساجد محل اعتکاف در استان خراسان جنوبی افزوده می شود.

۲۵۴ مسجد در سطح استان جنوبی این روزها میزبان نفس های پاکی هستند که حضورشان موید بریدن از تعلقات دنیایی است و لحظه لحظه سکوتشان، نجوا با آفریدگارشان. اعتکاف در مساجد شهری و روستایی حال و هوای خاص خود را دارد اما همیشه خاطرات اعتکاف دانشجویی، خود یک کتاب قطور می شود و هیچ گاه از صفحه ذهن معتکفین پاک نمی شود.

نماز شب دانشجویان؛ زیباترین لحظه های اعتکاف

راحله که امسال برای اولین بار در اعتکاف دانشجویی شرکت کرده است می گوید: یک هفته ای از آمدنش به بیرجند می گذشت؛ هنوز خیلی از حال و هوای عید دیدنی و مهمانی ها فاصله نگرفته بود. کلاس های دانشگاه هم در این یک هفته خیلی جدی شکل نگرفته بود. حس و حال نشستن بر روی صندلی ها و گوش دادن به سخنان اساتید بعد از ۲۰ روز تعطیلی خوشایندش نبود. این بود که وقتی «سارا » هم اتاقی اش در خوابگاه پیشنهاد شرکت در اعتکاف را داد، از ان استقبال کرد.

از محتوای ذهنش قبل از حضور و بعد از حضور در اعتکاف می گوید: قبل از حضور در اعتکاف تصور می کردم که در اینجا باید سکوت داشته باشیم، قرآن و نماز بخوانیم، هنگام افطاری و سحری غذایی بخوریم و اندکی استراحت اما بعد از حضور، آنچه در اعتکاف دیدم، دریافتم که باید حتما هر کس که تاکنون در اعتکاف شرکت نکرده است به این مراسم بیاید تا شادابی معتکفان را در یابد.

وی ادامه می دهد: شاید در ابتدای بخاطر فرار از کلاس های درس آمدم اما امروز با خود عهد بسته ام که هر سال در این مراسم شرکت کنم. راحله زیباترین لحظه های اعتکاف دانشجویی را نمازهایی که دانشجویان در دل شب اقامه می کنند، توصیف می کند و ادامه می دهد: از نماز ظهر تا هنگام افطار هم سعی می کنیم مطالب درسی خود را با دوستان مرور کنیم.

اعزام ۲۳۰ روحانی به مساجد میزبان معتکفین

حجت الاسلام محمد علی سلم آبادی، معاون فرهنگی تبلیغات اسلامی خراسان جنوبی با اشاره به برگزاری مراسم اعتکاف در 254 مسجد استان، گفت: سال گذشته 235 مسجد برای معتکفان در نظر گرفته شد.

وی افزود: امسال 230 روحانی به مساجد میزبان اعتکاف برای هدایت و مدیریت برنامه‌های فرهنگی و معنوی این مراسم معنوی اعزام شدند.

حجت الاسلام سلم آبادی برنامه‌های محوری ویژه معتکفان را برپایی حلقه‌های معرفت، برپایی گفتمان‌های دینی، مراسم ادعیه خوانی، اقامه نماز جماعت، مداحی و برگزاری مراسم سوگواری وفات حضرت زینب (سلام الله علیها) و اجرای طرح با قرآن در زلال اعتکاف بیان کرد.

معاون فرهنگی تبلیغات اسلامی خراسان جنوبی خاطر نشان کرد: امسال ۲۰ هزار نفر برای شرکت در مراسم اعتکاف ثبت نام کرده اند در حالی که سال گذشته 18 هزار و 448 نفر در مراسم اعتکاف این استان حضور داشتند.

آری رهبر معظم انقلاب نیز پدیده‌ى اعتکاف را یکى از رویش‌هاى انقلابى می داند و می‌فرمایند:« خوشا به حالتان معتکفین عزیز. پدیده‌ى اعتکاف یکى از رویش‌هاى انقلابى است. ما اول انقلاب این چیزها را نداشتیم. اعتکاف همیشه بود. زمان جوانى ما وقتى ایام ماه رجب فرا مى‌رسید، در مسجد امام قم -آن‌هم فقط قم؛ در مشهد من اصلاً اعتکاف ندیده بودم-، شاید پنجاه نفر، صد نفر فقط طلبه اعتکاف مى‌کردند. این پدیده‌ى عمومى؛ این ‌که ده‌ها هزار نفر در مراسم اعتکاف شرکت کنند، آن هم اغلب جوان، جزو رویش‌هاى انقلاب است. من یک وقت عرض کردم که انقلاب ما ریزش دارد، اما رویش هم دارد؛ رویش‌ها بر ریزش‌ها غلبه دارند. پس خوشا به حالتان معتکفین عزیز».

آیت‌الله خامنه‌ای همچنین با تاکید بر اینکه این حرکت در دنیا نظیر ندارد به معتکفین توصیه می کنند « در این سه روزى که شما در مسجد هستید، تمرین مراقبت از خود بکنید. حرف که مى‌زنید، غذا که مى‌خورید، معاشرت که مى‌کنید، کتاب که مى‌خوانید، فکر که مى‌کنید، نقشه که براى آینده مى‌کشید، در همه‌ى این چیزها مراقب باشید رضاى الهى و خواست الهى را بر هواى نفستان مقدم بدارید؛ تسلیم هواى نفس نشوید. تمرین این چیزها در این سه روز مى‌تواند درسى باشد براى خود آن عزیزان و براى ماها که این‌جا نشسته‌ایم و با غبطه نگاه مى‌کنیم به حال جوانان عزیزمان که در حال اعتکاف هستند. با عملِ خودتان به ما هم یاد بدهید».

حال امروز سالروز وفات حضرت زینب سلام الله علیها بانوی صبر و استقامت و مصادف با نیمه رجب‌المرجب است، سومین روز از ایام البیض، با مراسم ام داوود، اعتکاف به سر منزل آخر می رسد. عمل ام داوود که از مبارک ترین و باعظمت ترین اعمال مستحبّی در طول سال به حساب می آید مشتمل بر دعای استفتاح و اعمال مستحبّی دیگری است و بنا بر فرمایش امام صادق(علیه السّلام) دعای استفتاح، دعایی است که با آن درهای آسمانی باز می شود و خواننده ی آن، دعایش در همان ساعت مستجاب می گردد و برای کسی که آن را بخواند، پاداشی به جز بهشت نیست.

اعمال روز نیمه رجب

این روز، روز مباركى است و برای آن روز انجام چند عمل توصیه شده است: غسل، زیارت حضرت امام حسین علیه السلام که از ابن ابى بصیر نقل شده است كه گفت از امام رضا علیه‌السلام پرسیدم كه در چه ماهی امام حسین علیه السلام را زیارت كنیم؟حضرت فرمودند: در نیمه رجب و نیمه شعبان.

 اقامه نماز سلمان به نحوی كه در روز اوّل گذشت، اقامه چهار ركعت نماز که دو تا دو رکعتی خوانده شود و بعد از سلام دست خود را بلند كند و بگوید:

«اَللّهُمَّ یا مُذِلَّ كُلِّ جَبّارٍ ؛ وَ یا مُعِزَّ الْمُؤْمِنینَ اَنْتَ كَهْفى حینَ تُعْیینِى الْمَذاهِبُ؛ وَ اَنْتَ بارِئُ خَلْقى رَحْمَةً بى وَ قَدْ كُنْتَ عَنْ خَلْقى غَنِیّاً وَ لَوْ لا رَحْمَتُكَ لَكُنْتُ مِنَ الْهالِكینَ وَ اَنْتَ مُؤَیِّدى بِالنَّصْرِ عَلى اَعْداَّئى وَ لَوْ لا نَصْرُكَ اِیّاىَ لَكُنْتُ مِنَ الْمَفْضُوحینَ یا مُرْسِلَ الرَّحْمَةِ مِنْ مَعادِنِها  وَ مُنْشِئَ الْبَرَكَةِ مِنْ مَواضِعِها یا مَنْ خَصَّ نَفْسَهُ بِالشُّمُوخِ وَالرِّفْعَةِ فَاَوْلِیاَّؤُهُ بِعِزِّهِ یَتَعَزَّزُونَ وَ یا مَنْ وَضَعَتْ لَهُ الْمُلُوكُ نیرَ الْمَذَلَّةِ عَلى اَعْناقِهِمْ فَهُمْ مِنْ سَطَواتِهِ خاَّئِفُونَ اَسئَلُكَ بِكَیْنُونِیَّتِكَ الَّتِى اشْتَقَقْتَها مِنْ كِبْرِیاَّئِكَ وَ اَسئَلُكَ بِكِبْرِیاَّئِكَ الَّتِى اشْتَقَقْتَها مِنْ عِزَّتِكَ وَ اَسئَلُكَ بِعِزَّتِكَ الَّتِى اسْتَوَیْتَ بِها عَلى عَرْشِكَ فَخَلَقْتَ بِها جَمیعَ خَلْقِكَ فَهُمْ لَكَ مُذْعِنُونَ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ اَهْلِ بَیْتِهِ » روایت شده است كه هر کسی که غمى دارد اگر این دعا را بخواند خداوند او را از اندوه و غم آسایش بخشد.

عمل امّ داود كه عمده اعمال این روز است و براى برآمدن حاجات و برطرف شدن غصه‌ها و دفع ظلم ظالمان مؤثّر است و كیفیت آن بنا بر آنچه در مصباح شیخ است آنست كه وقتی که فردی بخواهد این عمل را بجا آورد، روز سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم را روزه بگیرد. و در روز پانزدهم نزدیک ظهر غسل كند و وقت  زوال ظهر، نماز ظهر و عصر را بجا آورد در حالتی كه ركوع و سجودشان را نیكو انجام دهد و در مکانی خلوت قرار بگیرد كه چیزى او را مشغول نسازد و کسی با او سخن ننماید. وقتی نماز به اتمام رسید رو به قبله بنشیند كند و صد مرتبه سوره حمد، صد مرتبه سوره اخلاص، و ده مرتبه آیة الكرسى را قرائت کند. سپس سوره‌های انعام، بنى‌اسرائیل، كهف، لقمان، یس، صافّات، حَّم سجده، حَّمعَّسَّق، حَّم دخان، فتح، واقعه، مُلْك، نَّ وَ اِذَا السَّماَّءُ انْشَقَّتْ و تا آخر قرآن را قرائت کند و پس از اتمام در حالی که رو به قبله است دعای ذیل را نجوا کند بسم الله الرحمن الرحیم صدقَ اللّهُ العلّى العَظیمُ... (این دعا در مفاتیح موجود است ) پس از نجوا نمودن این دعا، فرد به سجده رود و دو طرف صورت خود را بر روی زمین و خاك بگذارد و بگوید:اَللّهُمَّ لَكَ سَجَدْتُ وَ بِكَ امَنْتُ فَارْحَمْ ذُلّى وَفاقَتى وَاجْتِهادى وَ تَضَرُّعى وَ مَسْكَنَتى وَ فَقْرى اِلَیْكَ یا رَبِّ.

توصیه شده است که در سجده اشک ریخته شود ولو به اندازه سر سوزنی که این علامت استجابت دعا می‌باشد.