خبرگزاری شبستان- رشت؛ پوشاک محلی یکی از نشانه های فرهنگی و جزئی از میراث نیاکان ماست. لباس های محلی گیلان هماهنگ با روح طبیعت و سازگار با عقاید مذهبی مردمان این سرزمین دوخته می شود و در عین سادگی، رنگارنگی و تناسب آن با فعالیت های روزانه، بیننده را به تحسین وا می دارد.
لباس محلی گیلان با الهام از طبیعت رنگ در رنگ تنیده شده و نشانه عشق ورزی، شادی و آرامش گیل زنان و گیل مردان است.
لباس محلی گیلانی از گذشته های دور در گیلان رواج داشته و با بیش از۴ هزار سال قدمت همواره پوشش گیل زنان بوده است اما امروز دیگر اثری از این لباس نیست و برای دیدن شلیته های پرچین و بلند لباس زن گیلانی باید کیلومترها بپیمایی یا منتظر مناسبتی خاص باشی تا شاید گروهی را ببینی که این تار و پودهای رنگی در تنشان جلوه نمایی کند.
پوشاک مردان
جلیقه که آن را جلقته یا جلقده می‌گویند، برای فصول پاییز و زمستان از جنس شال و برای بهار و تابستان از پارچه‌های نازک‌تر دوخته می‌شد.
شلوار، مردان غرب گیلان که آن را شلار می‌گویند دارای دمپای تنگ و اغلب به رنگ سیاه، شیری و فلفلی است، اما در مردان در شرق گیلان شلواری که دمپای آن برای پیرمردان، لوله‌ای ساده و برای جوانان دکمه‌ای بود، می‌پوشیدند. رنگ این شلوار تیره بوده است.
شلوار چروداری، قدک، تنگ تومان، دیج از انواع شلوارهای محلی مردم گیلان است.
کت، مردان تالش از کتی به نام چوخا یا شکه که از شال دوخته می‌شد استفاده می‌کردند. شکل این کت معمولی و دارای یقه‌برگردان است. مقدار شال مصرفی۱۲ (نیم متر) و عرض شال برای دوخت ۸۰-۷۰ سانتیمتر است. در شرق گیلان و نواحی جلگه‌ای، مردان از پشمه چوخا، از جنس شال کت می‌دوختند.
پای‌افزار چوموش به فارسی «چموش» گفته می‌شود که نوعی پای‌افزار از جنس چرم ساده است. کفشی کاملا بومی بوده که بیشتر ساکنان مناطق کوهستانی گیلان از آن استفاده می‌کردند. ارسی، چاروق، گیوه، پوتین گالش، چکمه، چوکوتور (چیکتور) و کفش چوبی یا کتله (دمپایی محلی) از دیگر پای‌افزارهای محلی بوده‌اند.
کلاه، ترک‌دار تالشی و کلاه نمدی و پوستین کلاه که از پوست بره تهیه می‌شد انواع کلاه برای مردان گیلانی است.
پوشاک زنان
لباس‌های محلی زنان گیلان را می توان به سه بخش شرق، غرب و مرکز تقسیم‌بندی کرد که لباس زن شرق گیلان به لباس «قاسم‌آبادی»، زن غرب گیلان «تالشی» و از لباس مرکزی گیلان با عنوان «رسوخی» معروف است.
دامن‌های شلیته و پرچین، جلیقه‌های پولک‌دوزی شده، روسری و سربند (لچک) پیراهن یا جمه، جلیقه کت، الجاقبا، دامن، شلیته، شلوار و چادر کمر از بخش‌های اصلی لباس محلی زنان گیلان است.
سری و سربند، اغلب زنان گیلان از دو سربند، یکی در زیر (لچک) و دیگری بر روی آن (دستمال) استفاده می‌کنند.
پیراهن، بالاپوش بانوان گیلانی است. این پوشش در گویش تالشی، «شسی» و در شرق و جلگه تالش، پیرهن خوانده می‌شود. دو طرف آن نیز چاک دارد. غیر از یراق‌دوزی و چرخ دوزی از نخ‌های رنگی نیز در جلوی پیراهن استفاده می‌شود.
شلیته؛ یا کوتاه تومان، دامنـی کوتاه و پرچین است که به آن «گرد تومان» نیز می‌گویند، دامن، دراز تومان (تنبان) واژه ایسـت که برای دامن بلند چین‌دار در مرکز و شرق گیلان استفاده می‌شود در غرب گیلان تالشی‌ها آن را «شلار» می‌گویند.
صادقی قاسم آبادی از تولیدکنندگان پوشاک محلی است که در نمایشگاه های مختلف شرکت کرده و انواع لباس محلی استان را در معرض دید عموم می گذارد. وی در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان از رشت با بیان اینکه ۱۲ سال است مشغول به دوخت البسه محلی در استان هستم افزود: علاقه بسیاری به البسه محلی گیلان دارم زیرا نمادی از طبیعت زیبای استان است و به انسان شادی توام با آرامش هدیه می کند.
وی با بیان اینکه دوزندگی البسه محلی را از انباری کوچکی در خانه شروع کردم افزود: سه سال گذشته با حمایت های میراث فرهنگی توانستم مغازه ای اجاره و تولیدی کوچکی راه اندازی کنم.
صادقی را اندازی نمایشگاه های صنایع دستی در مناسبت های مختلف را نوعی حمایت از فعالان این عرصه دانست و تصریح کرد: با عرضه صنایع دستی استان در این نمایشگاه ها می توان مردم را با فرهنگ غنی استان آشنا کرده و در جهت احیای آن گام برداشت.
وی با بیان اینکه متاسفانه البسه محلی رو به فراموشی است و نسل های امروز آشنایی چندانی با آن ندارند افزود: البسه گیلانی جزئی از فرهنگ گیلان است و بهترین پوشش برای بانوان گیلانی است.
صادقی ادامه داد: لباس محلی بانوان گیلان بهترین پوشاک برای ترویج فرهنگ عفاف و حجاب است.
وی با بیان اینکه در گذشته لباس محلی جز جداناپذیر جهیزیه دختران گیلانی بود تصریح کرد: امروز این لباس به مانند گذشته جایگاه ندارد و کمتر کسی را می توان در استان یافت که از این لباس ها برای پوشش روزانه خود استفاده کند.
صادقی با تصریح اینکه لباس های محلی در عین زیبایی بسیار باحجاب است خاطرنشان کرد: باید با اقدامات فرهنگی و تبلیغاتی در جهت احیای البسه محلی در استان فعالیت کنیم.
وی با بیان اینکه در گیلان به نسبت سایر استانها البسه محلی بیشتر فراموش شده است افزود: بسیاری از گیلانیان مقیم خارج از کشور هنگام مراجعه به استان برای خرید پوشاک محلی مراجعه می کنند تا یادگاری از فرهنگ غنی گیلانی در خانه هایشان وجود داشته باشد.
لباس های محلی گیلان با وجود زیبایی خاص و ویژه آن به دلیل پوشش مناسب با عقاید مذهبی و دینی ما سازگار و نشانه ایی از فرهنگ گیلانی است که باید به عنوان یکی از نمادهای فرهنگی حفظ شود.
نظر شما