به گزارش خبرنگار مسجد و کانون های مساجد خبرگزاری شبستان، مسجد جامع همدان، در نزدیکى میدان مرکزى این شهر و در قسمت غربى خیابان اکباتان، در محدوده‌ی راسته بازارهاى شهر قرار دارد.
این مسجد از بناهاى دوره قاجاریه است و تاریخ شروع ساخت آن در قطاربندى جلوى ایوان بزرگ آن، سال ۱۲۵۳ ثبت شده است، بنابراین اين مسجد همزمان با حكومت فتحعلي شاه قاجار ساخته شده است.
این مسجد سه در ورودى دارد که عبارت‌اند از ورودى نوساز سمت خیابان اکباتان، ورودى قدیمى با دالان طاقدار در ضلع شرقى صحن، ورودى قدیمى با دالان هشتى مقرنس‌کارى شده و ضلع غربى صحن، که هر سه از زیبایى چشمگیرى برخوردار هستند.
بناى مسجد جامع همدان داراى طرحى مستطیل شکل و چهار ایوانیِ ناقص است، قسمت‌هاى جنوبى این مسجد شامل ایوانى مرتفع است که رسمى‌بندى جلوى آن از آجر و کاشى معرق ساده ساخته شده و روى آن با کاشى فیروزه‌ای رنگ نام «اللّه» و نام پنج تن نوشته شده است، گنبد آن نسبتاً بزرگ و دو پوششه است، این مسجد رواق‌هایى زیبا و دیدنى دارد.
ضلع غربى این بنا شامل هشتى مقرنس‌کارى شده و شبستان کوچک و کم ارتفاع زمستانى است، ضلع شرقى آن نیز در مقیاس کوچک‌تر از بخش قدیمى باقى مانده است، در حال حاضر مسجد داراى سه ایوان، دو شبستان و گنبدى آجرى و صحنی وسیع و دلباز است که حوض بزرگى را در خود جاى داده است، ایوان اصلى این مسجد در ضلع جنوبى آن واقع شده است و در دو ضلع شرقى و شمالى نیز مناره‌هایى قرار دارد، طاق‌نماهاى کم عمقى نیز در ضلع جنوبى صحن وجود دارد.
این مسجد در آغاز از یک شبستان تشکیل شده و با گذشت زمان، همزمان با رشد بازار، شهر و متناسب با جایگاه سیاسی و اجتماعی همدان و تحولات آن به عنوان یک فضای مهم شهری گسترش و توسعه یافته و فضاهای متنوعی به آن اضافه شده است.
عمده‌ترین تحولات کالبدی مسجد جامع همدان به دوران صفوی، قاجار و پهلوی مربوط می‌شود، در کاوش‌های باستان‌شناسی در قسمت‌های مختلف مسجد يافته‌هايي به دست آمده كه اين نتايج را ارائه داده است، لایه‌های تاریخی به دست آمده معرف قسمتی از شهر دوره اشکانی است که حدود آن تا این محدوده از شهر گسترش داشته و مسجد نیز بر شالوده یک بنای قدیمی ساخته شده است.
قدیمی‌ترین منبعی که ذکری از مسجد جامع همدان در آن آمده است مربوط به قرن سوم هجری است و طرح مسجد به صورت حیاط مرکزی است که سه ایوان در پیرامون آن قرار گرفته است شبستان اصلی و قدیمی‌ترین قسمت فعلی مسجد در جبهه جنوبی آن مربوط به دوره صفوی و قاجار است.
منبع:
ـ پایگاه سازمان میراث فرهنگی
نظر شما